Πώς φτάσαμε από τα κάρα στα van, 120 χρόνια ιστορίας

Η Εποχή των Πρωτοπόρων: Ο «γίγαντας» από το Rüsselsheim

Οχήματα μεταφορών, εταιρικά αυτοκίνητα, van διανομών -νέα ορολογία για μία νέα εποχή. Με τον ερχομό του αυτοκινήτου στα τέλη του 19ου αιώνα, η έμφαση της εξέλιξης δόθηκε παράλληλα στην ικανότητα μεταφοράς φορτίου των νέων οχημάτων και στην αντοχή των κινητήρων τους. Ξαφνικά, η καλή φυσική κατάσταση και η μυϊκή δύναμη των αλόγων έπαψαν να έχουν ενδιαφέρον στον τομέα μεταφορών. Αντί ζωοτροφής, οι πρωτοπόροι της αυτοκίνησης αγόραζαν βενζίνη από το φαρμακείο. Άλλωστε, η επινόηση του πρατηρίου καυσίμου απείχε πολύ από την εποχή που οι αδελφοί Opel κατασκεύασαν τα πρώτα τους αυτοκίνητα στο Rüsselsheim το 1899.

Από την πρώτη κιόλας χρονιά, το «Opel Patent Motorwagen System Lutzmann» αποτέλεσε τη βάση για «ένα γιγάντιο όχημα μεταφορών που κατασκεύασε η τοπική εταιρία Adam Opel για μία μεγάλη επιχείρηση κρασιών». Αυτή η αναφορά από την τοπική εφημερίδα Main-Spitze στις 2 Ιουλίου, 1899 είναι η μόνη απόδειξη του πρώτου van διανομών της Opel. Αυτό που την εποχή εκείνη χαρακτηριζόταν ως «γιγάντιο» θα μπορούσε να είναι σήμερα ένα πολύ ελαφρύ επαγγελματικό όχημα -συγκρινόμενο με τα σημερινά θηριώδη οχήματα των 40 τόνων. Επομένως, η πρώτη φωτογραφία ενός Opel LCV χρονολογείται από το 1901 και παρουσιάζει το Lutzmann σε εκδοχή οχήματος αποσκευών με κλειστό αμάξωμα, ισχύ 5 ίππων και μέγιστη ταχύτητα περίπου 20 km/h.

Σύγχρονη εποχή: οι άμαξες μεταμορφώνονται σε φορτηγά

Αμέσως μετά τα πρώτα οχήματα μεταφορών, ακολούθησαν τα πρακτικά van διανομών: με το «System Darracq» (από το 1902), η Opel ήδη παρουσίασε τη διάταξη με κινητήρα και κιβώτιο εμπρός, κεντρικό άξονα μετάδοσης και πίσω κίνηση, που χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα. Σε αυτή τη βάση, κατασκευάζονταν κλειστά van διανομών και εντυπωσιακά van μέχρι τη δεκαετία του 1920 -κυρίως ως μεμονωμένα οχήματα σύμφωνα με τις απαιτήσεις των εκάστοτε πελατών. Το 1924, η μάρκα ήταν ο πρώτος Γερμανός κατασκευαστής που ξεκίνησε παραγωγή σε γραμμή συναρμολόγησης -η σύγχρονη εποχή χαρακτηρίζεται από μοντέλα 4 ίππων από το Rüsselsheim.

Από τον Μάιο του 1924 μέχρι τον Ιούνιο του 1931, κατασκευάστηκαν συνολικά 119.484 μονάδες του θρυλικού «Laubfrosch» (Tree Frog). Ίσως, το πρώτο πραγματικά ελαφρύ επαγγελματικό όχημα σύμφωνα με τις σύγχρονες φιλοσοφίες, ήταν τότε το Opel «Dienstwagen» (εταιρικό αυτοκίνητο) το 1931. Το panel van με ικανότητα μεταφοράς φορτίου 500 κιλών σημείωσε τεράστια επιτυχία στην κατηγορία του, με μερίδιο αγοράς 80%. Η Opel κατασκεύασε 22.000 μονάδες του «Dienstwagen» των 23 hp. Το καμάρι των προπολεμικών εξελίξεων ήταν το Opel Blitz «Eintonner» από το 1934 -είτε ως πλατφόρμα είτε ως κλειστό van. Το μικρό Blitz ήδη είχε straight-six κινητήρα που έμελλε να γίνει τυπικό χαρακτηριστικό της θρυλικής γκάμας μοντέλων Opel LCV.

Το Οικονομικό Θαύμα: η εποχή του Opel «Schnelllieferwagen» (Express Delivery Van)

Ο χρυσός κανόνας για τους επιχειρηματίες είναι παρέχουν την ταχύτερη δυνατή εξυπηρέτηση στους πελάτες. Αυτό ακριβώς έγινε εφικτό με το Opel Olympia από το 1950 και το Olympia Rekord «Schnelllieferwagen» από το 1953. Με υψηλή ικανότητα μεταφοράς φορτίου, αξιοπιστία και άνετες καμπίνες επιβατών, τα express delivery vans (μαζί με το Blitz της δεκαετίας του 1950) μεσουράνησαν την εποχή του οικονομικού θαύματος. Ταυτόχρονα, το Olympia Rekord έθεσε τα θεμέλια για την επιτυχημένη ιστορία των ευπροσάρμοστων μοντέλων caravan της μάρκας (Car & Van). Για τη δεκαετία του 1950, οι μοντέρνες και πολύ κομψές γραμμές του ατσάλινου αμαξώματος ήταν ταυτόχρονα αντιπροσωπευτικές, λειτουργικές και επιβλητικές. Ο μεγάλος χώρος αποσκευών ήταν επίσης εντυπωσιακός, με ωφέλιμο φορτίο έως 515 κιλά.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ο ιδανικός συνεργάτης για επαγγελματίες ήταν το Rekord P2. Η υπόσχεση του Rekord P2 ήταν «Ταχύ van διανομών με νέα εμφάνιση – στις υπηρεσίες σας», την οποία τηρούσε με ένα πλούσιο χώρο φόρτωσης, χαμηλό λειτουργικό κόστος και απόλυτη αξιοπιστία. Το ρεπερτόριο του P2 περιλάμβανε δύο ισχυρούς και εξαιρετικά αξιόπιστους κινητήρες με κυβισμό 1,5 λτ. (50 ίππων) και 1.7 λτ. (55 ίππων). Προαιρετικό, ήταν το καινοτόμο, ημιαυτόματο κιβώτιο τριών ταχυτήτων με την ονομασία «Olymat». Το διάστημα 1960 – 1963, κατασκευάστηκαν 32.026 express delivery vans στο Rüsselsheim.

Το 1966, το Opel Rekord C Caravan τελικά έδωσε το έναυσμα για την επέλαση των station wagon. Εξωτερικά, το Caravan ήταν γοητευτικό με τη σχεδίαση τύπου «φι Coca Cola» κάτω από τα παράθυρα. Σε επίπεδο άνεσης, ο πίσω άξονας πέντε συνδέσμων εξασφάλιζε εξαιρετική οδηγική άνεση. Το προηγμένο Rekord C ήταν διαθέσιμο και ως αμιγώς van διανομών.

Η εποχή του Combo ξεκίνησε τη δεκαετία του 1980

Τη δεκαετία του 1980, η γερμανική φίρμα συνειδητοποίησε ότι, η φιλοσοφία ενός αυτοκινήτου με υψηλή οροφή, αλλά συμπαγείς εξωτερικές διαστάσεις ήταν ιδανική για οικογενειακές ανάγκες και δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου: το Kadett Combo γεννήθηκε το 1985. Αυτό το πρώτο Combo διέφερε από το αντίστοιχο van μοντέλο, ως προς τον υψηλότερο, κατά 25 εκ., χώρο φόρτωσης. Το διαχωριστικό πίσω από τα καθίσματα ήταν ενδεικτικό της προτεραιότητας που είχε δοθεί στην ευελιξία για το Kadett Combo: μπορούσε να τοποθετηθεί ένα προαιρετικό δίχτυ ή ακόμα και μία πόρτα, ώστε το μήκος φόρτωσης να επεκτείνεται μέχρι το παρμπρίζ.

Το 1993, το Combo λανσαρίστηκε ως ανεξάρτητη σειρά μοντέλου. Το εμπρός τμήμα του Combo B ήταν ουσιαστικά ίδιο με του Corsa, απλά συμπληρωνόταν από ένα μεγαλύτερο μεταξόνιο και έναν ψηλό, κυβοειδούς σχήματος χώρο φόρτωσης με χωρητικότητα πάνω από 3.100 λίτρων.

Ένα πραγματικό «οικογενειακό Combo» λανσαρίστηκε το 2001 με τη μορφή του Combo Tour. Αυτή η έκδοση του Combo C διέθετε πρακτικά δίχτυα αποθήκευσης, θήκες στις πόρτες και χαρακτηριστικά όπως ενσωματωμένες ποτηροθήκες. Με βάση το Tour, η μάρκα ανέπτυξε ακόμα και ένα σπορ πρωτότυπο για τους λάτρεις της αγωνιστικής οδήγησης: το Combo «Eau Rouge», έφερε τον κινητήρα του Corsa GSi, ενώ το όνομά του ήταν εμπνευσμένο από το διάσημο συνδυασμό στροφών στην αγωνιστική πίστα του Spa-Francorchamps, στο Βέλγιο.. Ενώ το «Eau Rouge» έκλεψε την παράσταση στο Σαλόνι Αυτοκινήτου του Παρισιού 2002, το Combo Tramp, με προστατευτικό κάρτερ και 20 mm μεγαλύτερη απόσταση από το έδαφος, εξασφάλιζε οδηγική απόλαυση σε συνθήκες on & off-road από το 2005.

Αρχής γενομένης το 2012, οι πελάτες του Combo D ήταν οι πρώτοι που μπορούσαν να επιλέξουν από δύο μήκη οχήματος. Το Combo αρχικά ήταν διαθέσιμο ως πενταθέσιο με κοντό ή μακρύ μεταξόνιο, κανονική ή ψηλή οροφή, με στάνταρ συρόμενες πόρτες και πίσω πόρτα station wagon ή δίφυλλη, ανοιγόμενη προς τα έξω.

Το νέο Opel Combo Life και το Combo Cargo

Η πέμπτη γενιά του συμπαγούς Combo λανσαρίστηκε το 2018. Το καινοτόμο, νέο μοντέλο διατίθεται ως επιβατικό (Combo Life) και ως ελαφρύ επαγγελματικό (Combo Cargo) σε πολλές εκδόσεις. Και τα δύο προσφέρονται σε στάνταρ M (4.40 μ) ή XL εκδόσεις (4.75 μ). Το οικογενειακό van της Opel διατίθεται ως πενταθέσιο ή επταθέσιο με άφθονο χώρο για αποσκευές έως 2.693 λίτρα. Το panel van προσφέρει χώρο φόρτωσης έως 4,4 m3, αρκετό για δύο ευρωπαλέτες και μπορεί να μεταφέρει ωφέλιμο φορτίο έως 1.000 κιλά. Επιπλέον, η  έκδοση LCV διατίθεται και ως crew cab, ενώ σύντομα θα αποκτήσει και άνοιγμα στην οροφή.

Χάρη σε μία νέα διαδικασία εξέλιξης, η πέμπτη γενιά Combo προσφέρει πληθώρα καινοτόμων τεχνολογιών και συστημάτων υποστήριξης σε επιβατικές και LCV εκδόσεις. Αναπτύχθηκε εξαρχής σύμφωνα με πρότυπα επιβατικού και όχι επαγγελματικού οχήματος, όπως συνήθως συμβαίνει, και στη συνέχεια απέκτησε πρόσθετα χαρακτηριστικά για οικογενειακή χρήση.

Νίκος Τσάδαρης