Πτωχευτικός: Πρεμιέρα την 1η Μαρτίου για τη δεύτερη «ευκαιρία»

Σε εφαρμογή μπαίνει από τη Δευτέρα 1η Μαρτίου η πρώτη φάση του νέου πτωχευτικού δικαίου που αντικαθιστά το παλιό άρθρο 99-106, και η κυβέρνηση πλασάρει ως δεύτερη ευκαιρία για ρύθμιση των οφειλών μιας επιχείρησης έτσι ώστε να αποτραπεί η πτώχευσή της.

Ωστόσο, το μέτρο έχει δεχθεί σφοδρή κριτική από κόμματα και φορείς για το ότι αρχικά οι χρεωμένες επιχειρήσεις, αλλά, από τον Ιούνιο και μετά, και τα φυσικά πρόσωπα οδηγούνται από την κυβέρνηση απροστάτευτοι σε μια άνιση διαπραγμάτευση με τράπεζες και funds και μάλιστα εν μέσω πανδημίας και μια πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης που έχει πυροδοτήσει η δυσμενής υγειονομική συγκυρία. Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με τη ΓΣΕΒΒΕ 8 στις 10 επιχειρήσεις είναι στα όρια της πτώχευσης. Επίσης, οι επικριτές του τονίζουν ότι η φιλοσοφία του νέου καθεστώτος είναι η γρήγορη ρευστοποίηση και οι μαζικές πτωχεύσεις με συνοπτικές διαδικασίες που καθιστούν τη δεύτερη ευκαιρία μια επίπλαστη δικαιολογία.

Οι προϋποθέσεις και οι αλλαγές στο νέο πλαίσιο

Στο πλαίσιο της νέα ρύθμισης ενεργοποιείται η διαδικασία της εξυγίανσης, μέσω της οποίας μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις μπορούν να προσφύγουν στο δικαστήριο προκειμένου να ρυθμίσουν τα χρέη τους προς τους πιστωτές, δηλαδή τις τράπεζες, τους προμηθευτές και το Δημόσιο.

Προϋπόθεση για την επίτευξη της εξυγίανσης είναι η σύνταξη, με τη συνδρομή ειδικού εμπειρογνώμονα, σχεδίου αναδιάρθρωσης των χρεών(business plan), στο οποίο καλούνται να συμφωνήσουν οι πιστωτές και το οποίο να επικυρώσει το δικαστήριο.

Βασική αλλαγή στη διαδικασία εξυγίανσης που θεσμοθετεί ο νέος πτωχευτικός κώδικας είναι η κατηγοριοποίηση των πιστωτών, που θα πρέπει να δώσουν την απαιτούμενη συναίνεση για να προχωρήσει η διαδικασία της εξυγίανσης.

Έτσι, ενώ με βάση τον προηγούμενο πτωχευτικό νόμο, προκειμένου να εγκριθεί η συμφωνία εξυγίανσης, αρκούσε η υπογραφή της συμφωνίας από πιστωτές που εκπροσωπούν το 60% του συνόλου των απαιτήσεων, στο οποίο περιλαμβάνεται το 40% των τυχόν εμπράγματων ή με προσημείωση υποθήκης εξασφαλισμένων απαιτήσεων, ο νέος κώδικας ορίζει δύο κατηγορίες πιστωτών:

1. όσοι έχουν ειδικό προνόμιο, όπως οι τράπεζες,
2. οι υπόλοιποι πιστωτές, που είναι ανέγγυοι

Προκειμένου να επικυρωθεί η συμφωνία εξυγίανσης θα πρέπει να παρασχεθεί συναίνεση από τον οφειλέτη και από πιστωτές του που εκπροσωπούν αφενός περισσότερο από το 50% των απαιτήσεων που έχουν ειδικό προνόμιο και αφετέρου περισσότερο από το 50% των λοιπών πιστωτών. Η ψηφοφορία μπορεί να γίνει ηλεκτρονικά.

Ωστόσο, ο νέος νόμος δίνει τη δυνατότητα αναδιάρθρωσης χρεών ακόμη και μόνο με πρωτοβουλία πιστωτών, εφόσον:

• Ο οφειλέτης είναι σε παύση πληρωμών.

• Αν πρόκειται για κεφαλαιουχική εταιρεία, το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων είναι κατώτερο του ενός δεκάτου.

• Αν ο οφειλέτης δεν έχει υποβάλει οικονομικές καταστάσεις δύο τουλάχιστον διαδοχικών διαχειριστικών χρήσεων.

Με βάση τον νόμο, ο οφειλέτης θα αποδεικνύεται ότι βρίσκεται σε παύση πληρωμών όταν δεν καταβάλλει ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του προς το Δημόσιο, τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης ή πιστωτικά ή χρηματοδοτικά ιδρύματα, σε ύψος τουλάχιστον 40% των συνολικών του ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων προς τον αντίστοιχο φορέα, για περίοδο τουλάχιστον έξι μηνών, εφόσον η μη εξυπηρετούμενη υποχρέωσή του υπερβαίνει το ποσό των 30.000 ευρώ.

Σύμφωνα με τον σχετικό νόμο, η εξυγίανση μπορεί να έχει ως αντικείμενο οποιαδήποτε ρύθμιση του ενεργητικού και του παθητικού του οφειλέτη και ιδίως:

1) Τη μεταβολή των όρων των υποχρεώσεων του οφειλέτη χωρίς περιορισμό, συμπεριλαμβανομένων των τρεχουσών ή των ρυθμίσεων που έχει συνάψει με φορείς του Δημοσίου ή φορείς κοινωνικής ασφάλισης.

2) Την κεφαλαιοποίηση υποχρεώσεων του οφειλέτη με την έκδοση μετοχών κάθε είδους.  

3) Τη μείωση των απαιτήσεων έναντι του οφειλέτη.

4) Την εκποίηση επιμέρους περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη.

5) Την ανάθεση της διαχείρισης της επιχείρησης του οφειλέτη σε τρίτο με βάση οποιαδήποτε έννομη σχέση, περιλαμβανομένης ενδεικτικά της εκμίσθωσης ή της σύμβασης διαχείρισης.

6) Τη μεταβίβαση του συνόλου ή μέρους της επιχείρησης του οφειλέτη σε τρίτο.

7) Την αναστολή των ατομικών και συλλογικών διώξεων των πιστωτών για ορισμένο διάστημα μετά την επικύρωση της συμφωνίας.

8) Τη λήψη από τον οφειλέτη νέας χρηματοδότησης.

9) Τον διορισμό προσώπου που θα επιβλέπει την εκτέλεση των όρων της συμφωνίας.

10) Την καταβολή συμπληρωματικών ποσών προς εξόφληση απαιτήσεων σε περίπτωση βελτίωσης της οικονομικής θέσης του οφειλέτη.

Από την κατάθεση της συμφωνίας εξυγίανσης προς επικύρωση και μέχρι την έκδοση απόφασης από το δικαστήριο για την επικύρωση ή μη της συμφωνίας εξυγίανσης, ισχύουν τα ακόλουθα:

α) αναστέλλονται αυτόματα τα μέτρα, εκκρεμή ή μη, ατομικής και συλλογικής αναγκαστικής εκτέλεσης κατά του οφειλέτη

β) αναστέλλεται η λήψη οποιουδήποτε ασφαλιστικού μέτρου κατά του οφειλέτη, συμπεριλαμβανομένης της συντηρητικής κατάσχεσης και της εγγραφής προσημείωσης υποθήκης, συναινετικής ή κατ’ αντιδικία

γ) απαγορεύεται η διάθεση των ακινήτων και του εξοπλισμού της επιχείρησης του οφειλέτη

δ) αναστέλλονται οι αποκλειστικές προθεσμίες άσκησης αξιώσεων και παραγραφής, υπό τις οποίες τελούν οι απαιτήσεις των πιστωτών και τα δικαιώματα των υπέρ του οφειλέτη εγγυητών και συνοφειλετών του

ε) απαγορεύεται ο συμψηφισμός απαιτήσεων που γεννήθηκαν πριν την κατάθεση, καθώς και η παρακράτηση τρεχουσών οφειλών προς τον οφειλέτη λόγω απαιτήσεων που γεννήθηκαν πριν την κατάθεση, συμπεριλαμβανομένων και παρακρατήσεων από δημόσια αρχή για την έκδοση αποδεικτικών ή βεβαιώσεων.