Σε ανοδική τροχιά τα δάνεια με εξασφάλιση οικιστικού ακινήτου – Οι τάσεις της αγοράς και οι εκτιμήσεις

Ανοδική πορεία σε σχέση με τα χρόνια της οικονομικής κρίσης γνωρίζουν οι εκταμιεύσεις δανείων που εξασφαλίζονται με οικιστικά ακίνητα, απέχοντας όμως από τα επίπεδα ρεκόρ που σημειώθηκαν στα μέσα της πρώτης δεκαετίας του 2000.

Ειδικότερα, σύμφωνα με στοιχεία από την τελευταία έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της Τράπεζας της Ελλάδος οι εκταμιεύσεις αφορούν δάνεια που εξασφαλίζονται με οικιστικά ακίνητα ανεξάρτητα από το σκοπό του δανείου, δηλαδή περιέχονται στεγαστικά, επισκευαστικά και καταναλωτικά δάνεια, αλλά και δάνεια προς ελεύθερους επαγγελματίες και ατομικές επιχειρήσεις.

Λίγο πάνω από ένα δισ. ευρώ οι νέες εκταμιεύσεις το 2023- Εκτιμήσεις για άνοδο το 2024

Ειδικότερα, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία για το 2023 οι εκταμιεύσεις δανείων με εξασφάλιση οικιστικά ακίνητα διαμορφώθηκαν σε 1,004 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 9,5% σε σχέση με το 2022 και παραμένουν χαμηλές τόσο ως απόλυτο μέγεθος όσο και σε σύγκριση με τo επίπεδο προ της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Σημαντικό κρίνεται το γεγονός ότι οι νέες εκταμιεύσεις δεν συνοδεύθηκαν από χαλάρωση των πιστοδοτικών κριτηρίων. Η ανάλυση των βασικών δεικτών αναφέρει η ΤΤΕ, δείχνει ότι τα πιστωτικά ιδρύματα εφαρμόζουν έως τώρα συνετές πρακτικές δανεισμού.

Συνολικά σε αριθμό υπεγράφησαν 14.621 νέες δανειακές συμβάσεις.

Το 2023 η μέση εκταμίευση δανείου ανήλθε σε 68.700. ευρώ, μειωμένη έναντι του 2022 που είχε διαμορφωθεί σε 78.800 ευρώ.

Το μερίδιο αγοράς των τεσσάρων σημαντικών πιστωτικών ιδρυμάτων όσον αφορά τις εκταμιεύσεις δανείων με εξασφάλιση οικιστικά ακίνητα ανήλθε σε 93,9%, ελαφρώς μειωμένο σε σύγκριση με το 2022 (94,7%). Οι λιγότερο σημαντικές εμπορικές τράπεζες και οι συνεταιριστικές τράπεζες είχαν μερίδιο αγοράς 5,4% και 0,7% αντίστοιχα. Τέλος, το μερίδιο αγοράς των υποκαταστημάτων ξένων πιστωτικών ιδρυμάτων ήταν αμελητέο.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία της ΤτΕ οι περισσότερες εκταμιεύσεις (97,4%) προορίζονται για αγορά οικιστικού ακινήτου για ιδιοκατοίκηση, ενώ μόλις το 2,6% αφορά δάνεια για αγορά οικιστικού ακινήτου προς εκμίσθωση.

Σχεδόν το σύνολο των νέων εκταμιεύσεων αφορά δάνεια πλήρως χρεολυτικά

Οι εκταμιεύσεις δανείων με αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου άνω των δέκα ετών αντιπροσωπεύουν το 55% του συνόλου των νέων δανείων, και οι εκταμιεύσεις δανείων με αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου μεταξύ 5 και 10 ετών αντιπροσωπεύουν το 17% του συνόλου. Κατά συνέπεια το μεγαλύτερο μέρος των νέων εκταμιεύσεων έχει μακρά περίοδο σταθερού επιτοκίου, η οποία προστατεύει τους δανειολήπτες από περαιτέρω αυξήσεις των βασικών επιτοκίων.

Οι εκταμιεύσεις δανείων με αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου μικρότερη ή ίση του ενός έτους αντιπροσωπεύουν μόλις το 11,6% του συνόλου των νέων δανείων.

Η μέση διάρκεια του δανείου – Στην κατηγορία χαμηλού κινδύνου τα νέα δάνεια

Η μέση διάρκεια δανείου κατά την έκδοση είναι 23,7 έτη. Το 20% των νέων δανειακών συμβάσεων έχουν διάρκεια έως 15 έτη, το 37% έχουν διάρκεια από 15 έως 25 έτη, ενώ το 38% έχουν διάρκεια από 25 έως 30 έτη και το υπόλοιπο 5% πάνω από 30 έτη.

Το μεγαλύτερο μέρος των εκταμιεύσεων (δηλαδή 72,3%) κατατάσσονται στην κατηγορία χαμηλού κινδύνου, επομένως σε δανειολήπτες με επαρκές εισόδημα και ικανοποιητική ικανότητα εξυπηρέτησης δανείου.

Το 26,9% των εκταμιεύσεων δανείων χαρακτηρίζονται ως μεσαίου κινδύνου, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Οι εκταμιεύσεις δανείων που ταξινομούνται στην κατηγορία υψηλού κινδύνου (κόκκινη απόχρωση) αντιστοιχούν σε μόλις 0,8% επί του συνόλου.

Όπως επισημαίνει η ΤτΕ η ανάλυση των παραπάνω δεικτών καταδεικνύει ότι τα πιστωτικά ιδρύματα εφάρμοσαν και το 2023 συνετές πρακτικές δανεισμού όσον αφορά τα δάνεια που εξασφαλίζονται με οικιστικά ακίνητα. Η μικρή επιδείνωση που παρατηρήθηκε στους δείκτες που σχετίζονται με το εισόδημα αποδίδεται εν μέρει στις εκταμιεύσεις δανείων που πραγματοποιήθηκαν στο δεύτερο εξάμηνο του 2023 στο πλαίσιο του προγράμματος «Σπίτι μου», του οποίου οι όροι χρηματοδότησης είναι πιο ευνοϊκοί έναντι εκείνων που οι τράπεζες έχουν υιοθετήσει στις πιστοδοτικές τους πολιτικές.

Σύμφωνα με συγκλίνουσες εκτιμήσεις από τραπεζικά στελέχη στη διάρκεια του 2024 οι εκταμιεύσεις νέων δανείων με εξασφάλιση ακινήτων θα ξεπεράσουν κατά πολύ το ένα δισ. ευρώ, με το μέσο δάνειο να κυμαίνεται περίπου στα ίδια επίπεδα του 2023. Ουσιαστική συμβολή στην άνοδο των εκταμιεύσεων θα έχει και το πρόγραμμα «Σπίτι Μου» για νέους έως 39 ετών.

Συμπερασματικά, σε σχέση με τα χρόνια της οικονομικής κρίσης οι νέες δανειοδοτήσεις στη στεγαστική πίστη έχουν σημειώσει ουσιαστική άνοδο, καθώς σε ετήσια βάση κυμαινόντουσαν στα 400 εκατ ευρώ περίπου για μια σειρά ετών. Υπολείπονται όμως σημαντικά με τα επίπεδα ρεκόρ που σημειώθηκαν τα έτη που προηγήθηκαν της κρίσης και έφτασαν και τα 15 δισ. ευρω σε ετήσια βάση, επίπεδα όμως- όπως έχει επισημανθεί από τραπεζικά στελέχη- δεν είναι πραγματικά συγκρίσιμα με τα σημερινά δεδομένα ούτε και αποτελούν στόχο.

Σύμφωνα με συγκλίνουσες εκτιμήσεις τραπεζικών στελεχών η τραπεζική χρηματοδότηση στον τομέα της στεγαστικής πίστης είναι ανοικτή για νοικοκυριά που τηρούν τα κριτήρια πιστοληπτικής ικανότητας, επισημαίνοντας ότι περίπου 8 στις δέκα αιτήσεις στον τομέα της στεγαστικής πίστης να εγκρίνονται.