Σκορδαλιά: Πόσο να φάτε για να μην έχετε παρενέργειες – Ποιοι πρέπει να προσέχουν πολύ

Για όσους μαγειρεύουν, το σκόρδο είναι ένα αγαπημένο άρτυμα, χάρη στην  πικάντικη γεύση και το άρωμά του. Για τους λάτρεις της υγείας, είναι ένα από τα «ελιξίρια» που προφυλάσσουν από πολλά δεινά. Μία ημέρα πριν την 25η Μαρτίου, όμως, γεννάται ένα ερώτημα: μπορεί άραγε να το παρακάνει κάποιος με το σκόρδο; Και τι ισχύει για το σήμα κατατεθέν της ημέρας, την σκορδαλιά;

Κατ’ αρχάς, τα καλά νέα. Τα βασικά συστατικά της σκορδαλιάς είναι σκόρδο, ελαιόλαδο και ψωμί ή πατάτες. Όλα είναι παραδοσιακά, αγνά υλικά που δεν βλάπτουν σε κάτι την υγεία, εφ’ όσον δεν γίνεται υπερκατανάλωση.

Ειδικά το σκόρο «παρέχει πολλαπλά οφέλη στην υγεία», λέει ο κλινικός διαιτολόγο-βιολόγος Χάρης Δημοσθενόπουλος, προϊστάμενος στο Τμήμα Διατροφής του Νοσοκομείου ΛΑΪΚΟ στην Αθήνα. «Η πικάντικη μυρωδιά του οφείλεται σε μία οργανική ένωση θείου που ονομάζεται αλλισίνη. Η ένωση αυτή, καθώς και τα θειούχα συστατικά του, έχουν πολλές ωφέλιμες επιδράσεις, καθώς ενισχύουν το ανοσοποιητικό, ασκούν αντιφλεγμονώδη δράση, βελτιώνουν την υγεία της καρδιάς και καταπολεμούν μύκητες και βακτήρια».

Θερμίδες και λιπαρά

Στα αρνητικά της σκορδαλιάς συμπεριλαμβάνεται το θερμιδικό φορτίο και τα πολλά λιπαρά της. Η παραδοσιακή σκορδαλιά, που περιέχει 500 γραμμάρια βρασμένες πατάτες και μισό ποτήρι ελαιόλαδο (150 γραμμάρια ή 170 ml),  παρέχει ανά 100 γραμμάρια:

• 243 θερμίδες
• 21,2 γραμμάρια λιπαρά
• 12,7 γραμμάρια υδατάνθρακες

«Τα λιπαρά της σκορδαλιάς είναι ως επί το πλείστον ωφέλιμα, αφού προέρχονται από το ελαιόλαδο», διευκρινίζει ο κ. Δημοσθενόπουλος. «Και πάλι, όμως, είναι μια μεγάλη ποσότητα. Σε μία υγιεινή διατροφή πρέπει να περιέχονται 1-2 κουταλιές της σούπας ελαιολάδου ημερησίως. Αν κάποιος φάει άφθονη σκορδαλιά, ξεπερνά αυτή την ποσότητα, πριν καν ακουμπήσει τον τηγανητό μπακαλιάρο ή την σαλάτα».

Για το λόγο αυτό, θα ήταν ίσως μία λύση να μειώσουμε την ποσότητα του λαδιού στο μισό. «Και πάλι θα πάρουμε την γεύση του παρθένου ελαιολάδου, χωρίς όμως τις πάρα πολλές θερμίδες του», εξηγεί.

Ζήτημα μπορεί να αποτελέσει και το σκόρδο. «Κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικές προτιμήσεις όσον αφορά το σκόρδο. Όσοι όμως αρέσκονται να καταναλώνουν σκορδαλιά, συνήθως θέλουν αρκετό», λέει ο ειδικός.

Οι περισσότερες συνταγές για ήπια σκορδαλιά, περιέχουν τρεις ή τέσσερις σκελίδες (περίπου 12 γραμμάρια). Αυτές δεν είναι πολλές, εφ’ όσον μοιρασθούν σε αρκετά άτομα. Η «δυνατή» σκορδαλιά όμως μπορεί να περιέχει έως και 10 σκελίδες, δηλαδή 30 γραμμάρια σκόρδο ή περισσότερα. Σε αυτά τα επίπεδα, μπορεί να υπάρξει πρόβλημα ακόμα και με μία ή δύο κουταλιές της σούπας.

Κίνδυνος αιμορραγίας

Μία από τις σοβαρότερες παρενέργειες της υπερκατανάλωσης σκόρδου είναι ο αυξημένος κίνδυνος αιμορραγίας. «Το σκόρδο φαίνεται να έχει αντιθρομβωτικές ιδιότητες, με συνέπεια να υπάρχει κίνδυνος αιμορραγίας όταν καταναλώνεται από άτομο που παίρνουν αντιθρομβωτικά φάρμακα ή πρόκειται να χειρουργηθούν», επισημαίνει ο κ. Δημοσθενόπουλος.

Το 2016 αναφέρθηκε η περίπτωση ενός άνδρα ο οποίος έπαθε σημαντική μετεγχειρητική αιμορραγία, που συσχετίστηκε με την καθημερινή κατανάλωση 4 σκελίδων σκόρδου τις μέρες πριν χειρουργηθεί.

Σε μία άλλη περίπτωση, ένας 55χρονος άνδρας παρουσίασε έντονο αποχρωματισμό και εκτεταμένους μώλωπες μετά από εγχείρηση στεφανιαίας παράκαμψης (μπάι πας). Όπως διαπιστώθηκε, έπαιρνε καθημερινά συμπληρώματα ιχθυελαίων και σκόρδου χωρίς να το πει στους γιατρούς του. Και τα δύο δρουν αντιθρομβωτικά.

Γι’ αυτό τον λόγο, πρέπει να ρωτάτε τον γιατρό σας αν μπορείτε να τρώτε ελεύθερα σκόρδο, εάν λαμβάνετε φάρμακα, βιταμίνες ή πρόκειται να χειρουργηθείτε.

Πεπτικά προβλήματα

Μία άλλη πιθανή παρενέργεια από την υπερκατανάλωση σκόρδου είναι τα πεπτικά προβλήματα, όπως ο τυμπανισμός, η δυσπεψία και ο πόνος στο στομάχι. Υπαίτιες γι’ αυτά είναι οι φρουκτάνες, ένα είδος υδατανθράκων που περιέχει το σκόρδο.

Στους πάσχοντες από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, το σκόρδο μπορεί να μειώσει τον τόνο του κατώτερου σφιγκτήρα του οισοφάγου. Ο σφιγκτήρας είναι ο μυς που κλείνει το φυσικό στόμιο που ενώνει τον οισοφάγο με το στομάχι. Όταν χαλαρώνει, το περιεχόμενο του στομάχου μπορεί να παλινδρομήσει, δηλαδή να κινηθεί προς τα πάνω (προς τον οισοφάγο). Σε τέτοια περίπτωση, η συνέχεια είναι καούρες και ναυτία.

Ένας άλλος κίνδυνος είναι η κακοσμία του στόματος. Αυτή οφείλεται στις θειούχες ενώσεις που περιέχει το σκόρδο. Η κακοσμία του στόματος είναι πιο έντονη με την κατανάλωση ωμού σκόρδου, σαν αυτού που περιέχει η σκορδαλιά, τονίζει ο κ. Δημοσθενόπουλος.

Ποια είναι η ασφαλής ποσότητα

Αν και δεν υπάρχουν ακόμα επίσημες κατευθυντήριες οδηγίες για την κατανάλωση σκόρδου, έχει βρεθεί ότι 3-6 γραμμάρια σκόρδου την ημέρα είναι αρκετά για να ωφεληθεί η υγεία. Αντιστοιχούν σε 1-1,5 μεγάλη σκελίδα.

Όσον αφορά τη σκορδαλιά, 1-2 κουταλιές της σούπας είναι υπεραρκετές, λέει ο κ. Δημοσθενόπουλος. Οι μεγαλύτερες ποσότητες είναι υπερβολικές και θα σας γεμίσουν επιπλέον με πολλές θερμίδες.

Σε κάθε περίπτωση, αν αντιμετωπίζετε καρδιαγγειακά ή πεπτικά προβλήματα, «συμβουλευθείτε τον γιατρό σας πριν ορμήσετε στην σκορδαλιά, ειδικά εάν παίρνετε φάρμακα», καταλήγει.