Στο Διαδίκτυο το μέλλον της συνδρομητικής τηλεόρασης

Aν και υπάρχει πολύς δρόμος να διανυθεί ακόμη, εντούτοις φαίνεται ότι η συνδρομητική τηλεόραση στην Ελλάδα καθίσταται διαδικτυακή. Τα στοιχεία της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) παρουσιάζουν τη μικρή, αλλά σαφή πλέον προτίμηση των καταναλωτών προς τη συγκεκριμένη υπηρεσία. Παράλληλα, η δορυφορική μετάδοση, παρόλο που παραμένει κυρίαρχη ακόμη σε ποσοστό πάνω από 80%, παρουσιάζει σαφή σημάδια υποχώρησης. Το πιο σημαντικό για τη συνδρομητική τηλεόραση στην Ελλάδα είναι ότι έπαψε να διευρύνεται με τους ρυθμούς του παρελθόντος. Ο συνολικός αριθμός συνδέσεων αν και συνεχίζει να αυξάνεται, δείχνει σημάδια κόπωσης.

Προς την κατεύθυνση αυτή, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, συντελούν αρκετοί παράγοντες: πρώτον, η υπέρμετρη αύξηση της φορολόγησης της συνδρομητικής τηλεόρασης από το 2015 και μετά που επιβράδυνε (αν δεν σταμάτησε) τους ρυθμούς ανάπτυξης της υπηρεσίας, και δεύτερον, η αναζήτηση ταυτότητας του σύγχρονου θεατή σε μια εποχή που βάλλεται από αύξηση περιεχομένου (π.χ. ελεύθερη τηλεόραση, Διαδίκτυο κ.λπ.) αλλά όλο και λιγότερο ελεύθερο χρόνο ψυχαγωγίας. Υπάρχει και ένας τρίτος παράγοντας που έχει να κάνει με το γεγονός της απουσίας κουλτούρας της ελληνικής κοινωνίας για τη συνδρομητική τηλεόραση, μη έχοντας περάσει το στάδιο της καλωδιακής τηλεόρασης. Τα στοιχεία της ΕΕΤΤ δείχνουν ότι στο τέλος Ιουνίου 2019 υπήρχαν 1,04 εκατ. συνδέσεις συνδρομητικής τηλεόρασης. Ο αριθμός αυτός είναι μειωμένος περίπου 1% σε σχέση με έξι μήνες πριν (Δεκ. 2018), αλλά η κάμψη αυτή θεωρείται εποχική. Τα στοιχεία δείχνουν ότι το καλοκαίρι ο αριθμός των συνδρομητών υποχωρεί για να αυξηθεί προς το τέλος του έτους. Η αγορά πάντως κινείται στα ανώτερα επίπεδα από ποτέ και σύμφωνα με την απογραφή της ΕΛΣΤΑΤ του 2011, αντιστοιχεί στο 25,2% των νοικοκυριών της χώρας.

Η μεγάλη ώθηση τα τελευταία χρόνια δίνεται αναμφίβολα από τη διαδικτυακή τηλεόραση, γνωστή ως IPTV ή Ιnternet Protocol TV. Η τελευταία, από τον Ιούνιο του 2015 που η ΕΕΤΤ παρέχει στοιχεία, έχει υπερδιπλασιάσει τους συνδρομητές της και από περίπου 85.000  που ήταν, τρία χρόνια μετά έχει ξεπεράσει τις 174.000  συνδέσεις. Κατά την ίδια περίοδο, το μερίδιο της συνδρομητικής διαδικτυακής τηλεόρασης στο σύνολο της συνδρομητικής τηλεόρασης διευρύνθηκε από 9,1% στο 16,7% τον περασμένο Ιούνιο. Αντίστοιχα, μειώθηκε το μερίδιο της συνδρομητικής δορυφορικής τηλεόρασης. Τα μεγέθη αυτά, σύμφωνα  με στελέχη της αγοράς, δεν καταγράφουν πλήρως την κατάσταση στην αγορά, με δεδομένο ότι η ΕΕΤΤ καταγράφει τα στοιχεία που τις παρέχουν οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι της χώρας. Η ρυθμιστική αρχή των τηλεπικοινωνιών δεν μπορεί να καταγράψει τα στοιχεία των παρόχων συνδρομητικής τηλεόρασης μέσω Διαδικτύου που βρίσκονται εκτός Ελλάδος. Τέτοιο πάροχοι είναι η Netflix, η Amazon, η Disney κ.ά. Σύμφωνα μάλιστα με ορισμένες πηγές, οι Ελληνες συνδρομητές IPTV των ξένων παρόχων (Netflix, Amazon κ.λπ.) μπορεί να είναι περισσότεροι από εκείνους που διαθέτουν οι τέσσερις εταιρείες τηλεπικοινωνιών της χώρας (Cosmote, Forthnet, Vodafone και Wind). Τα στοιχεία αυτά όμως είναι δύσκολο να επιβεβαιωθούν, καθώς προκύπτουν μόνον εμμέσως, κυρίως μέσω της παρακολούθησης της κίνησης στο Διαδίκτυο. Πρόκειται για διαδικασίες χαμηλής αξιοπιστίας, αφού παρακολουθείται η διαχρονική εξέλιξη του όγκου δεδομένων κάθε παρόχου προκειμένου να εξαχθούν κάποια συμπεράσματα για τους συνδρομητές τους.

Ωστόσο, καθώς οι αλγόριθμοι συμπίεσης των δεδομένων διαφοροποιούνται μεταξύ παρόχων και συνεχώς μεταβάλλονται, είναι δύσκολο να έχει κάποιος μια ακριβή εικόνα της κατάστασης που επικρατεί στη χώρα μας. Εξάλλου, οι ευέλικτες πολιτικές που εισήγαγαν οι πάροχοι πέραν του Ατλαντικού, σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, επιτρέπουν την εύκολη είσοδο αλλά και έξοδο από την υπηρεσία. Η διακοπή της μπορεί να γίνει πολύ εύκολα, με μια εντολή στην τράπεζα για τη διακοπή πληρωμής της συνδρομής μέσω της πιστωτικής/χρεωστικής κάρτας. Οπως και να έχει η κατάσταση, όλα δείχνουν ότι είναι θέμα χρόνου η συνδρομητική τηλεόραση να καταστεί διαδικτυακή. Οι καταναλωτές στρέφονται πολύ γρήγορα σε αυτή, καθώς αναβαθμίζουν τις ευρυζωνικές συνδέσεις τους. Μια σύνδεση τύπου VDSL 50 Mbps που πλέον χαρακτηρίζεται κοινό αγαθό (commodity) διαχειρίζεται επαρκώς μια μετάδοση τηλεοπτικού σήματος υψηλής ευκρίνειας (Full High Definition, Full HD), αφήνοντας μάλιστα ικανό περιθώριο για άλλες ταυτόχρονες διεργασίες, όπως είναι η αναζήτηση στο Διαδίκτυο (browsing), το κατέβασμα αρχείων (downloading) κ.λπ.

Και αυτό είναι μόνον η αρχή, με δεδομένο ότι οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι στη χώρα μας ήδη λανσάρουν ευρυζωνικές συνδέσεις 100 και 200 Mbps. Ταυτόχρονα υπόσχονται να φέρουν σύντομα τη χώρα μας στη κοινωνία των Gbps (Giga Society), με την αποκλειστική χρήση οπτικών ινών που θα προσφέρουν ευρυζωνικές συνδέσεις με ταχύτητες άνω του 1 Gbps. Μια τέτοια σύνδεση προσφέρει 20 φορές μεγαλύτερη χωρητικότητα απ’ ό,τι οι συνδέσεις VDSL 50 Μbps, επιτρέποντας την ταυτόχρονη μετάδοση πολλαπλών τηλεοπτικών σημάτων μέσω της ίδιας σύνδεσης. Η δορυφορική μετάδοση δεν προσφέρει τα ίδια πλεονεκτήματα, αφού η εξέλιξη στο εύρος ζώνης της συγκεκριμένης μετάδοσης, είναι σαφώς υποδεέστερη από εκείνη των επίγειων δικτύων επικοινωνιών. Αποτέλεσμα η δορυφορική μετάδοση θα καταστεί σύντομα απαρχαιωμένη, ως περισσότερη ακριβή και πιθανώς εντελώς ασύμφορη για τη μετάδοση περιεχομένου πολύ υψηλής ευκρίνειας (π.χ. Ultra HD ή 4K, 8Κ), όπως είναι αυτή που πλέον αρχίζουν να υποστηρίζουν οι σύγχρονοι δέκτες τηλεοπτικού σήματος.

Οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι στη χώρα μας, ήδη είναι προετοιμασμένοι για αυτή τη μετάβαση. Οι μεγάλοι παίκτες της αγοράς, Cosmote και Nova, με βαριά καρδιά μεν, καθώς η συντριπτική πλειονότητα των εσόδων της συνδρομητικής τηλεόρασης προέρχεται από τη δορυφορική μετάδοση, ήδη προσφέρουν υπηρεσίες αμιγούς διαδικτυακής τηλεόρασης. Από την άλλη πλευρά, η Vodafone και η Wind πέρασαν στη διαδικτυακή τηλεόραση. Το επόμενο βήμα τους είναι να καταστήσουν τις υπηρεσίες συνδρομητικής τηλεόρασης ανεξάρτητες από τον πάροχο δικτύου. Να μπορεί δηλαδή ο πελάτης της Cosmote να λαμβάνει υπηρεσίες συνδρομητικής τηλεόρασης Vodafone και το αντίστροφο.