Στο τραπέζι αποικιακή συμφωνία για το χρυσό της Χαλκιδικής

Σε μια σύμβαση με αποικιακά χαρακτηριστικά έχουν καταλήξει η κυβέρνηση και η καναδική Eldorado Gold, η οποία θα ανακοινωθεί πολύ σύντομα και δίνει στην εταιρεία μια παράταση της εκμετάλλευσης των μεταλλείων στην Κασσάνδρα της Χαλκιδικής για 25 χρόνια, ενώ παραπέμπεται στις ελληνικές καλένδες η παραγωγή τελικού προϊόντος χρυσού, που είναι και ο μοναδικός λόγος για τον οποίο έγινε δεκτό από διαδοχικές κυβερνήσεις και το Συμβούλιο της Επικρατείας ότι μπορεί να συνεχισθεί η εκμετάλλευση των μεταλλείων.

Για να εξωραΐσει την αθέτηση επί σειρά ετών της υποχρέωσής της να δημιουργήσει μονάδα μεταλλουργίας χρυσού, μια υποχρέωση που οι Καναδοί δεν φαίνεται να έχουν ουσιαστικά την πρόθεση να εκπληρώσουν, η Eldorado έχει αποδεχθεί να αυξήσει στο επίπεδο των 80 – 100 εκατ. ευρώ ετησίως, για τα επόμενα 25 χρόνια, τα μεταλλευτικά τέλη που πληρώνει στο Δημόσιο.

Ουσιαστικά, δηλαδή, επιχειρεί να αντισταθμίσει εν μέρει την απώλεια εσόδων που έχει το Δημόσιο από το γεγονός ότι η μεταλλευτική δραστηριότητα θα συνεχίζεται στις Σκουριές, την Ολυμπιάδα και το Στρατώνι, αλλά το μετάλλευμα θα στέλνεται σε τρίτες χώρες για να παραχθεί χρυσός και όχι στη μεταλλουργική μονάδα που ήταν εξαρχής υποχρεώμενη να δημιουργήσει η Eldorado. Σημειωτέον ότι το μετάλλευμα θα εξάγεται χωρίς να φορολογείται από το Δημόσιο επειδή αποτελεί ενδιάμεσο και όχι τελικό προϊόν, ενώ χάνεται και η προστιθέμενη αξία που θα δημιουργούσε η μεταλλουργική μονάδα.

Τα …γλυκαντικά 

Πέραν αυτού, η εταιρεία προσφέρει και ορισμένα άλλα «γλυκαντικά» για να κλείσει η σύμβαση: αύξηση των θέσεων εργασίας, έως και κατά 1.200, επένδυση 1 δισ. ευρώ σε εργοστάσιο εμπλουτισμού του μεταλλεύματος, μέτρα για τη μείωση της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος, αντισταθμιστικά έργα και πρόσθετες παροχές προς την τοπική κοινωνία.

Σχετικά με την κατασκευή του εργοστασίου παραγωγής καθαρού χρυσού, η συμφωνία κυβέρνησης – Eldorado το παραπέμπει στο μέλλον, με τρόπο που δημιουργεί πολύ σοβαρές αμφιβολίες για το αν η εταιρεία θα εκπληρώσει τις δεσμεύσεις της. Υπενθυμίζεται ότι η τελευταία τεχνική μελέτη της εταιρείας είχε απορριφθεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος και η εταιρεία προσέφυγε στο ΣτΕ, αλλά μόνο εν μέρει δικαιώθηκε, καθώς έγινε δεκτό ότι η τεχνική πρόταση δεν παρέχει επαρκείς διασφαλίσεις για την αποφυγή έκλυσης τοξικών αερίων στη μεταλλουργική μονάδα.

Η παραγωγή δεν θα γίνεται στην Ελλάδα 

Η εταιρεία θα έχει τυπικά την υποχρέωση να προσκομίσει νέα τεχνική μελέτη εντός διετίας, με βάση την οποία θα κριθεί ότι είναι πλήρως ασφαλής η μέθοδος που προτείνει, δηλαδή η πυρομεταλλουργική μέθοδος flash smelting (ακαριαία τήξη), που δεν έχει εφαρμοσθεί ως τώρα σε μεταλλεύματα με τα χαρακτηριστικά των ελληνικών, δηλαδή με υψηλή περιεκτικότητα σε αρσενικό. Υπενθυμίζεται ότι η ανεκπλήρωτη υπόσχεση για παραγωγή χρυσού με αυτή την τεχνολογία δόθηκε μετά την ιστορική απόφαση του ΣτΕ που απαγόρευσε την παραγωγή με κυάνιο, οδηγώντας στην έξοδο της TVX Gold. Το ΣτΕ αποδέχθηκε τη συνέχιση της εκμετάλλευσης των μεταλλείων υπό τον απαράβατο όρο ότι θα συνεχισθεί η παραγωγή τελικού προϊόντος με τη μέθοδο του flash smelting, η οποία όμως έχει μείνει ανεφάρμοστη.

Η σύμβαση κυβέρνησης – Eldorado Gold, με την αύξηση των μεταλλευτικών τελών, ουσιαστικά προεξοφλεί ότι το Δημόσιο δεν θα έχει τα επόμενα χρόνια έσοδα από την παραγωγή τελικού προϊόντος και ουσιαστικά αυτό που θα γίνεται στην Ελλάδα, όπως συμβαίνει σε αναπτυσσόμενες χώρες, θα είναι η άντληση του μεταλλεύματος με την παραγωγή χρυσού να γίνει σε τρίτες χώρες.

Το μεγάλο ερώτημα είναι αν αυτή η συμφωνία, που θα πρέπει να επικυρωθεί από τη Βουλή, θα ξεπεράσει το σκόπελο του Συμβουλίου της Επικρατείας, δεδομένου ότι φαίνεται να κινείται μακριά από το πνεύμα των αποφάσεων του δικαστηρίου, αφού επιτρέπεται να συνεχισθεί η εκμετάλλευση των μεταλλείων, χωρίς να εκπληρώνεται η βασική υποχρέωση της Eldorado για το εργοστάσιο μεταλλουργίας. Το ΣτΕ έχει συνδέσει τη λειτουργία των μεταλλείων με τη βιομηχανική χρυσού με τον πλέον σαφή τρόπο και δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα βρεθεί νομικός τρόπος για να ξεπερασθεί αυτό το εμπόδιο.