Συναισθήματα: Γιατί είναι τόσο έντονα τα αρνητικά;

Ενώ κανείς δεν θέλει να είναι στεναχωρημένος, η θλίψη και άλλα ανεπιθύμητα συναισθήματα μπορεί να είναι εξαιρετικά έντονα, με αποτέλεσμα μερικές φορές να τα αντιμετωπίζουμε σαν “απειλή”. Όταν κορυφώνονται, τα σωματικά συμπτώματα μπορεί να γίνουν έντονα, για αυτό και μπορεί να αντιστεκόμαστε, προσπαθώντας να τα καταπολεμήσουμε.

Πιο συγκεκριμένα, ο όρος “σωματοποίηση” χρησιμοποιείται για να περιγράψουμε τις περιπτώσεις που η συναισθηματική δυσφορία εκφράζεται με σωματικά συμπτώματα. Όλοι βιώνουν σωματοποίηση κατά καιρούς. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι όταν η καρδιά σας χτυπά πιο γρήγορα όταν είστε νευρικοί ή όταν οι μυς σας τεντώνουν απότομα μόλις αισθανθείτε άγχος ή πίεση.

Αυτή αντίδραση αποφυγής είναι βαθιά ριζωμένη στο αρχέγονο ένστικτό μας να αποφεύγουμε οτιδήποτε μας προκαλεί μια δυσάρεστη αίσθηση. Έχοντας αυτό κατά νου, μπορούμε να κατανοήσουμε πιο εύκολα πώς τα ανεπιθύμητα συναισθήματα θα μπορούσαν να παρερμηνευθούν σαν απειλές.

Ωστόσο, αφού κατανοήσουμε γιατί τα αρνητικά συναισθήματα μπορεί να είναι τόσο οδυνηρά, μπορεί να αρχίσουμε να τα βλέπουμε με μεγαλύτερη αντικειμενικότητα.

Γιατί τα αρνητικά συναισθήματα είναι συντριπτικά;

Τα αρνητικά συναισθήματα έχουν σχεδιαστεί για να λειτουργούν σαν προειδοποιητικά σήματα. Ακριβώς όπως ένας συναγερμός πυρκαγιάς πρέπει να είναι ηχηρός για να αντιδράσουμε σε περίπτωση πυρκαγιάς, έτσι και τα συναισθήματά μας μπορεί να είναι άβολα για να τραβήξουν την προσοχή μας.

Δεδομένου ότι τα συναισθήματα είναι προειδοποιητικές ενδείξεις, μπορεί να λειτουργήσουν σαν την πείνα ή τον πόνο. Όταν πεινάμε είναι δύσκολο να εστιάσουμε σε οτιδήποτε μέχρι να φάμε ενώ ο πόνος “κλέβει” την προσοχή μας.

Και τα δύο είναι δυνατά και συντριπτικά, επειδή έχουν ένα σημαντικό μήνυμα να μεταδώσουν. Μας προειδοποιούν για την σωματική μας υγεία. Τα δυσάρεστα συναισθήματα λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο, απαιτώντας την προσοχή μας καθώς εάν τα αγνοήσουμε μπορεί να μας κοστίσει την συναισθηματική μας υγεία.

Γιατί “πυροδοτούνται” τόσο εύκολα;

Το σώμα μας είναι προγραμματισμένο να μας προστατεύει από απειλές, σωματικές και ψυχολογικές. Αυτός είναι ο λόγος που τα δυσάρεστα συναισθήματα μπορεί να προκληθούν εύκολα.

Αυτή η ιδέα μπορεί να εξηγηθεί με την «θεωρία του ανιχνευτή καπνού». Ένας ανιχνευτής καπνού ενεργοποιείται είτε εξαιτίας του καμένου ποπ κορν είτε εξαιτίας μιας μεγάλης φωτιάς και ακούγεται το ίδιο ανεξάρτητα από την σοβαρότητα της απειλής.

Αυτό έχει παραλληλισμούς στα «ψευδώς θετικά» στη συναισθηματική σηματοδότηση, όπου μια έντονη συναισθηματική αντίδραση προκαλείται από κάτι σχετικά αβλαβές ή από μια οδυνηρή ανάμνηση από το παρελθόν και όχι από την τρέχουσα κατάσταση.

Γιατί επιμένουν τα αρνητικά συναισθήματα;

Τα ανεπιθύμητα συναισθήματα είναι πιθανό να μείνουν μαζί μας για περισσότερο συγκριτικά με τα ευχάριστα. Αυτά τα καλά συναισθήματα σηματοδοτούν ότι κινούμαστε σε μια ικανοποιητική κατεύθυνση.

Δεν μας ειδοποιούν με τον ίδιο τρόπο που κάνουν τα δυσάρεστα, καθώς εξελικτικά, είναι πιο σημαντικό να έχουμε επίγνωση των κινδύνων παρά να εστιάσουμε σε αυτό που πηγαίνει καλά.

Τα ανεπιθύμητα συναισθήματα είναι πιο δυνατά, πιο ξεκάθαρα και πιο επίμονα για να προσελκύσουν την προσοχή μας και τελικά να αποφύγουμε τον κίνδυνο.

Αποκωδικοποιώντας τα

Αναγνωρίζοντας και κατανοώντας γιατί τα ανεπιθύμητα συναισθήματα είναι τόσο οδυνηρά, μπορούμε να ανταποκριθούμε σε αυτά πιο προσεκτικά, αντί να τα βλέπουμε ευθύς εξαρχής σαν απειλή.

Ενώ ο ανιχνευτής καπνού δεν είναι απειλή αλλά σηματοδοτεί μια πιθανή απειλή, έτσι και το αρνητικό συναίσθημα προσπαθεί να “τραβήξει” την προσοχή μας σε μια κατάσταση ή συμπεριφορά που μας στεναχωρεί. Μόλις το ακούσουμε, μπορούμε να πάρουμε μια βαθιά ανάσα και να χρησιμοποιήσουμε το μυαλό μας για να αξιολογήσουμε την κατάσταση.