Συναισθηματική πείνα ή απόλαυση;

Και ποιος δεν αντλεί απόλαυση από ένα πεντανόστιμο πιάτο; Ή ποιος δεν πιέζεται όταν πρέπει να στερηθεί το αγαπημένο του φαγητό; Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η απόλαυση είναι αναπόσπαστο κομμάτι της διατροφής ανεκτίμητο όσο και οι βιταμίνες των τροφίμων.

Για πολλούς, το φαγητό συγκαταλέγεται στη λίστα με τις μεγαλύτερες απολαύσεις της ζωής. Και όχι άδικα, αφού η επιστήμη έχει αποφανθεί ότι ο άνθρωπος έχει σχεδιαστεί για να αντλεί ευχαρίστηση από το φαγητό – και αυτό το γνωρίζουμε οι περισσότεροι χωρίς την βοήθεια της επιστήμης! Ερευνητές επισημαίνουν τώρα ότι εκτός από το να κάνει την ώρα του φαγητού μια ευχάριστη διαδικασία, η αίσθηση του να απολαμβάνετε αυτό που τρώτε «κρύβει» σημαντικά οφέλη για την υγεία. Μεταξύ άλλων, επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι συμβάλλει στην ομαλή πέψη, βελτιώνει τη σχέση μας με το φαγητό και καταπολεμά τις διατροφικές διαταραχές.

Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, η απόλαυση που αντλείται από το φαγητό είναι εξίσου σημαντική με το περιεχόμενο του πιάτου και την χαρακτηρίζουν ως αναπόσπαστο μέρος μιας διατροφής που προάγει την υγεία.

Η διαφορά ανάμεσα στη συναισθηματική υπερφαγία και την απόλαυση του φαγητού

Οι επιστήμονες μελετούν εδώ και πολλά χρόνια τους μηχανισμούς που συνδέουν την κατανάλωση φαγητού και την ευχαρίστηση και υποστηρίζουν ότι η απόλαυση είναι τόσο γευστική, όσο και εγκεφαλική. «Η απόλαυση κάθε είδους, συμπεριλαμβανομένης αυτής που απορρέει από το φαγητό, οδηγεί σε απελευθέρωση ντοπαμίνης στον εγκέφαλο», εξηγεί η διαιτολόγος Aleta Storch. «Η ντοπαμίνη είναι μια ορμόνη που ενεργοποιεί τις οδούς ανταμοιβής στον εγκέφαλο, προωθώντας την αίσθηση της ευτυχίας, της ηρεμίας, του κινήτρου και της εστίασης», προσθέτει.

Το συναισθηματικό φαγητό ισοδυναμεί με την κατανάλωση φαγητού ως μέθοδο διαχείρισης και αντιμετώπισης δύσκολων συναισθημάτων όπως το άγχος, ο θυμός ή η λύπη, η οποία οδηγεί συχνά σε αλόγιστη κατανάλωση και δημιουργεί μια ανθυγιεινή σχέση με το φαγητό.

Ωστόσο, αυτή η συνήθεια είναι πολύ διαφορετική από το φαγητό που προσφέρει απόλαυση, τόσο ως προς την πρόθεση, όσο και ως προς τα αποτελέσματα.

Μια άλλη σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο είναι αυτό που νιώθετε επιλέγοντας καθεμιά από αυτές τις πρακτικές. «Συχνά, το συναισθηματικό φαγητό ισοδυναμεί με μια έλλειψη σύνδεσης. Αντίθετα, όταν τρώτε κάτι που σας ευχαριστεί, υπάρχει μια αληθινή σύνδεση και μια συνειδητή εμπειρία του φαγητού που καταναλώνετε», εξηγεί η Anzlovar.

Ο τρόπος για να καταλάβετε αν καταναλώνετε συναισθηματικό ή απλώς απολαυστικό φαγητό είναι να ρωτήσετε τον εαυτό σας: Πώς νιώθετε μετά το φαγητό;

Το να απολαμβάνετε προσεκτικά το φαγητό σας δεν θα σας αφήσει με αισθήματα ενοχής ή ντροπής.

«Όταν απολαμβάνουμε το φαγητό που τρώμε και διεγείρουμε την ντοπαμίνη, την χωνεύουμε και την μεταβολίζουμε πιο αποτελεσματικά», λέει η δρ. Storch. «Όταν βιώνουμε μια ευχάριστη διατροφική εμπειρία χωρίς τύψεις, το νευρικό σύστημα περνά σε κατάσταση ανάπαυσης και πέψης, κάτι που μας επιτρέπει να διασπάσουμε πλήρως και να χρησιμοποιήσουμε τα θρεπτικά συστατικά από τα τρόφιμα που καταναλώνουμε».

Μελέτη του 2015, για παράδειγμα, συσχέτισε τη διατροφική ευχαρίστηση με καλύτερη διατροφή συνολικά. Άλλες μελέτες έχουν τονίσει τη σημασία της άντλησης ευχαρίστησης από υγιεινές τροφές για την προώθηση μιας θρεπτικής, ισορροπημένης διατροφής.

«Υπάρχει η πεποίθηση ότι το «υγιεινό» φαγητό πρέπει να είναι άνοστο, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια», λέει η διαιτολόγος Sarah Gold Anzlovar. «Όταν τρώμε φαγητό που μας αρέσει, αυξάνεται η ικανοποίηση, κάτι που μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα της διατροφής και να μειώσει την πιθανότητα υπερφαγίας».

Τα οφέλη της απόλαυσης του φαγητού

Ενισχύει την κοινωνική σύνδεση

Τι θα ήταν ένα πάρτι ή μια οικογενειακή συγκέντρωση χωρίς έστω και λίγο φαγητό; Σύμφωνα με μελέτη του 2015, το να μοιράζεστε φαγητό με άλλους μπορεί να ενισχύσει ακόμη περισσότερο την αίσθηση της ευτυχίας.

Προσφέρει σωματική και συναισθηματική ανακούφιση

Πόσες φορές μια ζεστή σούπα ήταν αρκετή για να νιώσετε καλύτερα όταν αρρωστήσατε; Ή ένα λαχταριστό γλυκό σας παρηγόρησε σε μια στιγμή έντονης θλίψης; Τέτοιου είδους τροφές έχουν έναν τρόπο να ανεβάζουν τη διάθεση και να ηρεμούν το σώμα. «Μερικές φορές το φαγητό προσφέρει ανακούφιση στο τέλος μιας δύσκολης ημέρας, κάτι που πολλοί συνδέουν ως αρνητικό συναισθηματικό φαγητό», λέει η δρ. Anzlovar. «Αλλά όταν επιτρέπουμε στον εαυτό μας να συνδεθεί με το φαγητό και να το απολαύσει, υπάρχουν πολλά οφέλη».

Ανατρέπει τη διατροφική κουλτούρα

Η διατροφική κουλτούρα υποστηρίζει ότι πρέπει να λέτε όχι στα φαγητά που αγαπάτε, ειδικά εάν είναι πλούσια σε θερμίδες ή λιπαρά. Εάν, όμως, δεν υπερβάλλετε, η κατανάλωση φαγητών που σας αρέσουν μπορεί να αποδειχθεί ωφέλιμη. «Όταν όλα τα τρόφιμα επιτρέπονται, το σώμα μαθαίνει να εμπιστεύεται ότι θα πάρει αυτό που χρειάζεται», λέει η δρ. Storch. «Η κατανάλωση «ένοχων» τροφών μπορεί να βοηθήσει κάποιον να αισθανθεί περισσότερη ηρεμία, αυτοπεποίθηση και ελευθερία γύρω από το φαγητό».

Μας συνδέει με την πολιτιστική κληρονομιά

Η επιστημονική έρευνα έχει αποδείξει ότι η αίσθηση του ανήκειν είναι ζωτικής σημασίας για την ψυχική υγεία. Το φαγητό διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε αυτό, καθώς αποτελεί βασικό στοιχείο της πολιτιστικής ταυτότητας. «Ο πολιτισμός και η παράδοση χρησιμεύουν ως μια μορφή σύνδεσης με τους άλλους», λέει η δρ. Storch. «Ο αποκλεισμός τροφών που προάγουν αυτή τη σύνδεση μπορεί να οδηγήσει σε αποσύνδεση και μοναξιά».

Απόλαυση και υγιεινή διατροφή: Ο τέλειος συνδυασμός

Λίγα πράγματα της καθημερινότητας χαρίζουν τόση απόλαυση όση το φαγητό, που τρέφει το σώμα και ανακουφίζει το πνεύμα. «Όταν ετοιμάζετε ένα γεύμα ή σνακ, σκεφτείτε πώς θα μπορούσατε να το κάνετε πιο νόστιμο», προτείνει η Storch. «Μερικές φορές, το να ρίξετε λίγο τυρί στη σαλάτα, για παράδειγμα, μπορεί να πάρει μια διατροφική εμπειρία σε άλλο επίπεδο». Τέλος, όταν τελειώσετε το φαγητό, ρωτήστε τον εαυτό σας: Το απολαύσατε;