Σύνοδος Κορυφής : Οι νικητές και οι χαμένοι

Μετά από ένα σκληρό παζάρι και διαβουλεύσεις πέντε ημερών με τις  λεγόμενες «φειδωλές» χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά, τη Γαλλία και τη Γερμανία από τη μια και τον ευρωπαϊκό Νότο από την άλλη, εγκρίθηκε η συμφωνία των «27» για το Ταμείο Ανάκαμψης και το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο.

Η συμφωνία επιτεύχθηκε επί της νέας πρότασης που κατατέθηκε από τον Πρόεδρο Σαρλ Μισέλ για το Ταμείο Ανάκαμψης ύψους 750 δισ. ευρώ, ποσό που θα αντληθεί με την έκδοση κοινού ευρωπαϊκού χρέους και θα εγγραφεί στο προσεχές Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο της ΕΕ (2021-2027), ύψους 1,074 τρισ. ευρώ.

Η πρόταση που συζήτησαν οι ηγέτες στην μαραθώνια συμφωνία αφορά σε ένα πακέτο επιχορηγήσεων ύψους 390 δισ. ευρώ και δάνεια που ανέρχονται στα 360 δισ. ευρώ, τα οποία συνθέτουν ένα «πακέτο» ύψους 750 δισ. ευρώ για το Ταμείο Ανάκαμψης. Γεγονός που επιβεβαιώνει ότι οι «σκληροί» της ΕΕ βγήκαν κερδισμένοι.

Πρόκειται, δηλαδή, για μια αλλαγή από τα 500 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 250 δισ. ευρώ σε δάνεια, που είχε αρχικά προταθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Πρακτικά αυτό μεταφράζεται σε ένα ψαλίδισμα 22% στις επιχορηγήσεις έναντι της αρχικής πρότασης και για να ισορροπήσει το συνολικό ποσό, παραμένοντας στα 750 εκατ. ευρώ, τα δάνεια πάνε 44% παραπάνω από την αρχική συζήτηση.

Επίσης, προβλέπεται ότι το συνολικό ποσό του Πολυετούς Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-27 είναι 1,07 τρισ. ευρώ έναντι 1,3 τρισ. κάτι που αποκαλύπτει τη μεγάλη ζημιά στο πακέτο με τη μείωση του προϋπολογισμού.

Η συμβιβαστική πρόταση προβλέπει αποζημίωση για το λεγόμενο «κλαμπ των φειδωλών», υπό την έννοια ότι η Ολλανδία, που ζητούσε μικρότερο ύψος επιχορηγήσεων, θα λάβει στο πλαίσιο της συμφωνίας σημαντική αύξηση στις εκπτώσεις που λαμβάνει στην συμβολή της στον κοινοτικό προϋπολογισμό.  Η Δανία, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Αυστρία και η Σουηδία θα λάβουν επιστροφές 52,8 δισ. ευρώ σε διάστημα επτά ετών.

Η διάρκεια για τις δεσμεύσεις των κονδυλίων, σύμφωνα με την τελευταία πρόταση Μισέλ, θα είναι τριετής, 2021-2023, ενώ οι πληρωμές θα γίνονται μέχρι και το 2026.

Το βασικό εργαλείο, το Recovery and Resilience Facility, αποτελεί σχεδόν το 90% του Ταμείου, φτάνοντας τα 672,5 δισ. ευρώ (από 560 δισ. στην πρόταση της Κομισιόν και 625 στη συμβιβαστική πρόταση Μισέλ του Σαββάτου), με 360 δισ. επιχορηγήσεις και 312,5 δισ. δάνεια. Η Ελλάδα προβλέπεται να λάβει 32,1 δισ. (οριακά περισσότερα από ό,τι με την πρόταση της Επιτροπής), αλλά με μεγαλύτερη αναλογία δανείων προς επιχορηγήσεις σε σχέση με πριν (ως 12,5 δισ. δάνεια και λίγο πάνω από 19,5 δισ. επιχορηγήσεις).

Οι μειωμένες επιχορηγήσεις

H μείωση των επιχορηγήσεων σε σχέση με την αρχική πρόταση της Επιτροπής (και τη γαλλογερμανική πρόταση του Μαΐου) επιτεύχθηκε με περικοπές σε σειρά προγραμμάτων που εκπροσωπούν τις εκσυγχρονιστικές προτεραιότητες της Ένωσης.

Οι πιο θερμοί θιασώτες του εκσυγχρονισμού του κοινοτικού προϋπολογισμού υποτίθεται ότι είναι οι «φειδωλοί 4» (Ολλανδία, Αυστρία, Σουηδία, Δανία), που πρωτοστάτησαν στην προσπάθεια μείωσης των επιχορηγήσεων.

Έτσι, το συμπλήρωμα του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης συρρικνώνεται δραστικά, από 32,5 σε 10 δισ. ευρώ, ενώ περικόπτονται επίσης οι επιπλέον πόροι για το Horizon Europe από 13,5 σε 5 δισ. ευρώ και οι πόροι του Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης, για τον εκσυγχρονισμό και την περιβαλλοντική αναβάθμιση του αγροτικού τομέα, από 15 σε 7,5 δισ. ευρώ. Καταργείται επίσης, μεταξύ άλλων, το EU4Health – ένα νέο πρόγραμμα που αποσκοπούσε στην αναβάθμιση της συλλογικής υγειονομικής ικανότητας της Ε.Ε.

Και είναι άξιον απορίας πώς καταργείται ένα Ταμείο που θα συνέβαλε στην αναβάθμιση των συστημάτων υγείας και στην πρόσβαση όλων στην υγεία, σε μια εποχή που σαρώνεται από τον κοροναϊό και που όλο το παζάρι γίνεται για την κρίση που προκλήθηκε από αυτή την υγειονομική κρίση.

Διότι δεν θα μειωθούν μόνο κονδύλια για τα νοσοκομεία, αλλά και για την έρευνα.

Το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-7 παραμένει στα 1,074 τρισ. ευρώ (η προ Συνόδου πρόταση Μισέλ), με 5 δισ. εκτός οροφής για το Αποθεματικό Ταμείο του Brexit. Αυξάνονται θεαματικά, ακόμα περισσότερο και από τη συμβιβαστική πρόταση του Σαββάτου, οι «επιστροφές» (rebates) για τους «φειδωλούς»: από 197 εκατ. στην πρόταση Μισέλ προ της Συνόδου σε 377 εκατ. ετησίως για τη Δανία (τα 322 εκατ. στην προτελευταία συμβιβαστική πρόταση φαίνεται ότι ήταν τυπογραφικό λάθος), από 1,576 δισ. σε 1,921 δισ. για την Ολλανδία, από 237 σε 565 εκατ. για την Αυστρία και από 798 εκατ. σε 1,069 δισ. για τη Σουηδία.

Το ποσό για τη Γερμανία μένει το ίδιο – η οποία κατά τρόπον επιχειρεί να εξαγοράσει έτσι τη συναίνεση των μέχρι πρότινος δορυφόρων της στο Βορρά.

Διατηρείται επίσης ο στόχος να κατευθυνθεί το 30% των συνολικών δαπανών (ΠΔΠ συν Ταμείο Ανάκαμψης) σε προγράμματα και επενδύσεις που συνδέονται με την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Σχετικά με τους Ίδιους Πόρους, συμφωνήθηκε να ισχύσει το τέλος στο πλαστικό από 1.1.2021 και στις αρχές του νέου έτους η Κομισιόν να καταθέσει προτάσεις για ψηφιακό φόρο και τη διασυνοριακή προσαρμογή άνθρακα.

Η ανακοίνωση της συμφωνίας έγινε λίγο μετά τις 6 το πρωί από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ μέσω Twitter.