Τα 9 «αγκάθια» για σύνταξη σε μία μέρα

Εγγενείς αδυναμίες του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, με αιχμή την έλλειψη διαλειτουργικότητας μεταξύ φορέων και οργανισμών του Δημοσίου, ελλείψεις προσωπικού, πολυνομία που καθιστά καθεμία αίτηση συνταξιοδότησης απόλυτα μοναδική, μεγάλος όγκος απαιτούμενων εγγράφων, χρονοβόρες διαδικασίες επικοινωνίας μεταξύ των φορέων, που σε πολλές περιπτώσεις διαρκούν ακόμη και πάνω από ένα χρόνο, αλλά και μια δεξαμενή από 250.000 και πλέον εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης είναι μόνο κάποια από τα πολλά προβλήματα που καθιστούν τον στόχο του υπουργείου Εργασίας για έκδοση σύνταξης σε μία μέρα υπερβολικά φιλόδοξο και το εγχείρημα της ψηφιακής σύνταξης δύσκολο να επιτευχθεί.

Ακόμα και 4 χρόνια

Ο αρμόδιος υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης ανακοίνωσε πρόσφατα το τέλος στη χρονοβόρο διαδικασία έκδοσης των συντάξεων, που σε ορισμένες περιπτώσεις διαρκεί ακόμη και 3 με 4 χρόνια, ενεργοποιώντας την εφαρμογή της ψηφιακής σύνταξης. Χαρακτήρισε μάλιστα την προωθούμενη μεταρρύθμιση ιστορική, καθώς η υποβολή αιτήσεων συνταξιοδότησης στην ηλεκτρονική υπηρεσία ψηφιακής απονομής σύνταξης «Ατλας» στοχεύει στην κατάργηση κάθε χειρόγραφης αίτησης και την απονομή συντάξεων μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, λύνοντας έτσι ένα χρόνιο πρόβλημα που ταλανίζει τους συνταξιούχους.

Βέβαια, σε πρώτη φάση η διαδικασία θα λειτουργήσει πιλοτικά, μόνο για τις συντάξεις γήρατος ΟΓΑ με 15 έτη στο 67ο έτος της ηλικίας χωρίς διαδοχική ασφάλιση και τις συντάξεις επιζώντων – μεταβίβασης συντάξεων λόγω θανάτου. Στο υπουργείο Εργασίας εκτιμούν ότι πρόκειται για περίπου το 40% των νέων αιτήσεων. Την ίδια στιγμή, με εγκύκλιό της η διοίκηση του e-ΕΦΚΑ προβλέπει τη μεταφορά στην πλατφόρμα «Ατλας» δεκάδων χιλιάδων εκκρεμών αιτήσεων που έχουν υποβληθεί ηλεκτρονικά από 1.1.2017 στο παλιό σύστημα και την έκδοση αποφάσεων εντός του καλοκαιριού ψηφιακά.

Οπως εξηγεί στην «Κ» η δικηγόρος Ασπασία Παπαθανασοπούλου, η οποία καθημερινά χειρίζεται δεκάδες υποθέσεις συνταξιοδότησης, τα πρακτικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τόσο οι ασφαλισμένοι όσο και οι εργαζόμενοι στον e-ΕΦΚΑ και τα οποία είναι εν γνώσει της διοίκησης, αφορούν κατά κύριο λόγο τον μεγάλο όγκο απαιτούμενων εγγράφων, την έλλειψη διαλειτουργικότητας αλλά και τη χρονοβόρο διαδικασία ελέγχου του πραγματικού χρόνου ασφάλισης.

Σύμφωνα με την κ. Παπαθανασοπούλου, ζητήματα που ανακύπτουν συνεχώς και καθιστούν το εγχείρημα της απονομής σύνταξης σε μία μέρα δύσκολο να επιτευχθεί είναι:

1. Η έλλειψη διαλειτουργικότητας στη διαδικασία λήψης πιστοποιητικών και βεβαιώσεων για τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης (π.χ. πτυχίο, βεβαίωση σπουδών για την αναγνώριση πλασματικού χρόνου σπουδών – διασύνδεση με τις γραμματείες των πανεπιστημίων και με το ΔΙΚΑΤΣΑ – ΕΔΟΑΤΑΠ για αναγνωρισμένα πτυχία εξωτερικού). Αφορά κατά κύριο λόγο μισθωτούς και αυτοαπασχολούμενους.

2. Ο έλεγχος του χρόνου ασφάλισης σε ειδικές περιπτώσεις, όπως η απώλεια ενσήμων που είναι ανακεφαλαιωμένα (υπάρχει εγκύκλιος, η οποία δεν εφαρμόζεται) ή που δεν είναι ανακεφαλαιωμένα (μισθωτοί), διαδικασία η οποία μέχρι σήμερα απαιτεί περίπου 3 χρόνια για να ολοκληρωθεί.

3. Η απώλεια ενσήμων αυτοαπασχολούμενου – ελεύθερου επαγγελματία (πρώην ΟΑΕΕ). Η διαδικασία αυτή μέχρι σήμερα διεκπεραιώνεται μόνο από μία κεντρική υπηρεσία και απαιτεί μεγάλο χρονικό διάστημα.

4. Η διαπίστωση πραγματικής απασχόλησης και όχι εικονικής (μισθωτοί), η οποία κρίνεται απαραίτητη από τα αρμόδια όργανα όταν υπάρχουν ενδείξεις ότι η ασφάλιση δεν ανταποκρίνεται σε πραγματική εργασία.

5. Η μετατροπή πλήρους ασφάλισης σε μερική (μισθωτοί), η οποία κρίνεται απαραίτητη από τα αρμόδια όργανα όταν προκύπτει ότι οι καταβληθείσες αποδοχές και οι ασφαλιστικές εισφορές είναι χαμηλές σε σχέση με τις ημέρες που εμφανίζεται εργαζόμενος και κατ’ επέκταση ασφαλισμένος ο υποψήφιος συνταξιούχος.

6. Η καταβολή ασφαλιστικών εισφορών χωρίς να υπάρχει υποχρέωση ή κατόπιν εσφαλμένης υπαγωγής σε ενταχθέντα στον ΕΦΚΑ φορέα (αυτοαπασχολούμενοι και μισθωτοί) σε συνδυασμό με την καλή πίστη του καταβάλλοντος. Δεν έχει διευκρινιστεί πώς το ηλεκτρονικό σύστημα θα αναγνωρίζει τις συγκεκριμένες έννοιες.

7. Οταν απαιτείται για τους ασφαλισμένους του πρώην ΟΑΕΕ (προερχόμενοι από ΤΕΒΕ και ΤΑΕ) να προσκομίσουν παλαιές βεβαιώσεις διακοπής επαγγέλματος από ΔΟΥ για χρονικό διάστημα που δεν καλύπτεται από το Taxisnet ή λύση της εταιρείας για χρονικό διάστημα που δεν καλύπτεται από το ΓΕΜΗ ή βεβαιώσεις από την αρμόδια νομαρχία για χρονικό διάστημα που τα αρχεία της νομαρχίας δεν υπάρχουν σε ηλεκτρονική μορφή.

8. Ειδικά για το Δημόσιο, είναι ενδεικτικό ότι ακόμη οι υποψήφιοι συνταξιούχοι δεν μπορούν να υποβάλουν ηλεκτρονική αίτηση συνταξιοδότησης. Δεν υπάρχει καμία διαλειτουργικότητα μεταξύ των αρμόδιων διευθύνσεων προσωπικού, ενώ σημαντική είναι και η έλλειψη προσωπικού που προέκυψε μετά την ένταξη της σχετικής διεύθυνσης του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους στον ΕΦΚΑ. 

9. Για μια σειρά περιπτώσεων δεν υπάρχει η δυνατότητα άντλησης των απαιτούμενων εγγράφων. Για παράδειγμα, στην περίπτωση συνταξιοδότησης διαζευγμένου δεν υφίσταται δυνατότητα αυτοματοποιημένης άντλησης της απόφασης διαζυγίου και διατροφής. Στην περίπτωση συνταξιοδότησης λόγω ανάπηρου αδελφού με τη θεμελίωση του δικαστικού συμπαραστάτη δεν υφίσταται δυνατότητα αυτοματοποιημένης άντλησης της απόφασης διορισμού δικαστικού συμπαραστάτη. Στη συνταξιοδότηση από το πρώην ΕΤΑΑ – ΤΣΜΕΔΕ απαιτείται η προσκόμιση βεβαίωσης του ΤΕΕ και της παύσης της νομαρχίας, για τα οποία δεν υφίσταται δυνατότητα αυτοματοποιημένης άντλησης. Αντιστοίχως, για τους υποψήφιους συνταξιούχους του πρώην ΝΑΤ απαιτούνται βεβαιώσεις και πιστοποιητικά των λιμενικών αρχών, για τα οποία δεν υφίσταται δυνατότητα αυτοματοποιημένης άντλησης, ενώ για τους υποψήφιους συνταξιούχους του πρώην ΟΓΑ απαιτούνται βεβαιώσεις και πιστοποιητικά αγροτικών συνεταιρισμών, τιμολόγια αγοράς εργαλείων κ.λπ., καθώς και βεβαιώσεις από τον πρώην ΕΟΤ (ήδη Ελληνικά Ακίνητα Α.Ε.) αλλά και διαφόρων άλλων αρχών για τα οποία δεν υφίσταται δυνατότητα αυτοματοποιημένης άντλησης.