Τέλος τα παιδικά ψέματα

Βέβαια, τα παιδικά ψέματα δεν αποτελούν απαραίτητα αιτία ανησυχίας. Αντιθέτως, είναι εξαιρετικά συνηθισμένα ήδη από την ηλικία των τριών ετών και από πολλές απόψεις αποτελούν πολύ σημαντικό στάδιο στην ανάπτυξη των νηπίων. Κατ’ αρχάς η ανειλικρίνεια δεν στοχεύει πάντα στο να κρύψουν μία αταξία: κάποιες φορές επιλέγουν απλώς την απάντηση που αντιλαμβάνονται ότι θα είναι πιο ευγενική. Εκτός αυτού, η πράξη τους δείχνει ότι έχουν φτάσει σε ένα νέο στάδιο γνωστικής και κοινωνικής ωριμότητας και πλέον είναι σε θέση να αντιληφθούν ότι οι απόψεις των άλλων μπορεί να διαφέρουν από τη δική τους, να ελιχθούν προκειμένου να αποφύγουν μία σύγκρουση, αλλά και να αναγνωρίσουν τις περιστάσεις στις οποίες η ειλικρίνεια δεν είναι κοινωνικά αποδεκτή.

Ωστόσο, όσο τα παιδιά μεγαλώνουν, η συνήθεια του ψεύδους ή της εξαπάτησης παύει να είναι αστεία. Προκειμένου να τα βοηθήσουμε να χτίσουν στο μέλλον υγιείς σχέσεις με την οικογένεια, τους δασκάλους και τους φίλους τους, είναι σημαντικό να τα κάνουμε να αντιληφθούν πόσο σημαντικό είναι να λένε την αλήθεια. Τρεις νέες έρευνες μας δίνουν μερικές ιδέες για το πώς θα το καταφέρουμε.

1. Το «μπράβο» δημιουργεί… ψεύτες
Φαίνεται πως όταν επαινούμε τα παιδιά μας με τον λάθος τρόπο, τους δίνουμε κίνητρο να γίνουν ανειλικρινή. Μια ομάδα Κινέζων ερευνητών χώρισε ένα δείγμα 300 παιδιών ηλικίας τριών έως έξι ετών σε τρεις ομάδες για να συγκρίνει πόσο συχνά θα «έκλεβαν» κατά τη διάρκεια ενός παιχνιδιού μαντέματος. Όταν ένα παιδί της πρώτης ομάδας απαντούσε σωστά, το επαινούσαν για την εξυπνάδα του, ενώ τα παιδιά της δεύτερης ομάδας επαινούνταν για την προσπάθειά τους και της τρίτης καθόλου. Ανεξαρτήτως ηλικίας, τα παιδιά της πρώτης ομάδας αντέγραψαν 20% περισσότερο από τα υπόλοιπα. Η επικεφαλής της έρευνας, Li Zhao, εξηγεί το γεγονός ως αποτέλεσμα της ανάγκης των παιδιών να διατηρήσουν τη φήμη του έξυπνου που τους αποδόθηκε όταν απαντούσαν σωστά. Αντί, λοιπόν, να συνδέετε την επιτυχία των παιδιών με τις ικανότητές τους, επιβραβεύστε την προσπάθεια και την επιμονή τους.

2. Η σκοτεινή πλευρά της επιβράβευσης
Όταν το παιδί μας αρνείται πεισματικά να κάνει μπάνιο ή να φάει το μπρόκολό του, μπαίνουμε στον πειρασμό να του υποσχεθούμε κάποια ανταμοιβή, όπως μία σοκολάτα ή μια βόλτα στην παιδική χαρά. Ωστόσο, φαίνεται πως με αυτόν τον τρόπο ίσως τα ωθούμε στο ψέμα. Στα πλαίσια έρευνας, ειδικοί ζήτησαν από 77 παιδιά μεταξύ τεσσάρων και έξι ετών να λύσουν έναν λαβύρινθο. Οι ερευνητές υποσχέθηκαν σε κάποια παιδιά ότι θα τους δώσουν ένα γλειφιτζούρι στην περίπτωση που τα καταφέρουν, ενώ σε άλλα όχι. Τα παιδιά που επεδίωκαν να κερδίσουν το γλειφιτζούρι είχαν διπλάσιες πιθανότητες να «κλέψουν» κοιτώντας τη λύση όταν ο ερευνητής έφευγε για λίγο από το δωμάτιο. Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτό συνέβη γιατί αντί να ωθούνται από το εσωτερικό τους κίνητρο να λύσουν έναν ενδιαφέροντα γρίφο, τα παιδιά εστίαζαν αποκλειστικά στην τελική επιβράβευση. Επομένως, γίνεται σαφές ότι θα πρέπει να φροντίζουμε να ενισχύουμε την φυσική περιέργεια των παιδιών μας και να τα ωθούμε στο να αντλούν ικανοποίηση από τη γνώση που συγκεντρώνουν και τα όσα επιτυγχάνουν, αντί να τους τάζουμε ανταλλάγματα.

3. Μικρές υποσχέσεις
Καναδική έρευνα ζήτησε από 99 παιδιά τριών με πέντε ετών να παίξουν ένα παιχνίδι μαντέματος και τα χώρισε σε τρεις τυχαίες ομάδες. Στην περίπτωση της πρώτης ομάδας, ο ερευνητής είπε στα παιδιά να μην «κλέψουν» όταν θα έβγαινε από το δωμάτιο, ενώ στην περίπτωση των άλλων δύο ομάδων τα παιδιά έπρεπε και να απαντήσουν «εντάξει» ή να επαναλάβουν «δεν θα κρυφοκοιτάξω την απάντηση». Τα παιδιά που επανέλαβαν ολόκληρη τη φράση, όχι μόνο δεν «έκλεψαν» στον ίδιο βαθμό, αλλά ακόμη και όταν το έκαναν, καθυστέρησαν αρκετά σε σχέση με τα υπόλοιπα πράγμα που σημαίνει ότι δίστασαν. Στην επόμενη ευκαιρία, λοιπόν, αντί να πείτε στο παιδί σας «Να καθίσεις ήσυχη όσο θα μαγειρεύω», φροντίστε να το ακούσετε από τα ίδια του τα χείλη!