The Economist: Η Συρία μένει όρθια έναν χρόνο μετά τον Άσαντ – Ο ρόλος του Άχμεντ αλ Σάρα

Όταν το καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ επαναλάμβανε πως η Συρία είχε να επιλέξει «Άσαντ ή χάος», τόσο η Δύση όσο και οι ίδιοι οι Σύροι άκουγαν μια προειδοποίηση.

Σήμερα, η Συρία κατανοεί ότι αυτό ήταν ψέμα: ήταν η καταστολή της εξέγερσης του 2011, τα βασανιστήρια, οι σφαγές και η αδιάλλακτη στάση του Μπασάρ αλ Άσαντ που οδήγησαν τη χώρα σε έναν δεκαετή εμφύλιο πόλεμο. Η φυγή του, στις 8 Δεκεμβρίου 2024, έκλεισε έναν κύκλο — και το κενό που άφησε πίσω του δεν προκάλεσε την κατάρρευση που οι υποστηρικτές του παρουσίαζαν ως αναπόφευκτη, σημειώνει το Economist.

Ένας πρώην τζιχαντιστής στην προεδρία, αλλά η χώρα αντέχει

Ο Άχμεντ αλ Σάρα, τον οποίο το καθεστώς θεωρούσε απειλή, εξέπληξε. Δεν τροφοδότησε τη σύγκρουση αλλά διατήρησε μια εύθραυστη συνοχή. Διπλωματικά, εμφανίστηκε ικανός: κατάφερε να κερδίσει την εμπιστοσύνη ορισμένων δυτικών ηγετών, μεταξύ αυτών και του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος τον υποδέχτηκε στην Ουάσιγκτον.

Ως συνέπεια, οι ΗΠΑ ανέστειλαν τις κυρώσεις της εποχής Άσαντ και τα κράτη του Κόλπου δείχνουν θετικά στην προοπτική επενδύσεων.

Ο Σάρα έχει επίσης στείλει μηνύματα προσέγγισης προς το Ισραήλ, το οποίο όμως παραμένει επιφυλακτικό. Σύμφωνα με το Economist, πρόκειται για μια σημαντική αλλαγή, καθώς η Συρία προσπαθεί να απομακρυνθεί από την επιρροή του Ιράν και της Ρωσίας και να στραφεί προς τη Δύση.

Μια εύθραυστη αλλά πραγματική κανονικότητα

Μετά την πτώση του Άσαντ, η Συρία δεν επέστρεψε στον εμφύλιο ούτε οδηγήθηκε σε θεοκρατία. Η καθημερινότητα στις μεγάλες πόλεις είναι πολύ διαφορετική από τα σενάρια φόβου του παλιού καθεστώτος: τα μπαρ λειτουργούν, οι γυναίκες δεν υποχρεώνονται σε αυστηρούς θρησκευτικούς κανόνες και δεν υπάρχει προσπάθεια επιβολής ισλαμικού νόμου. Ο Σάρα, αναφέρει το περιοδικό, κυβερνά με πραγματισμό.

Ωστόσο, η χώρα παραμένει κατεστραμμένη: το ΑΕΠ έχει καταρρεύσει, εκατομμύρια Σύροι στερούνται δουλειά και στέγη, και οι δημόσιες υπηρεσίες έχουν αποδομηθεί. Το Economist τονίζει ότι κανένας ηγέτης δεν θα μπορούσε να διορθώσει αυτά τα προβλήματα μέσα σε έναν χρόνο. Είναι μη ρεαλιστικό να κρίνεται ο Σάρα γι’ αυτό.

Το πρόβλημα: ο τρόπος διακυβέρνησης

Στο σημείο αυτό η ανάλυση γίνεται πιο επικριτική. Ο Σάρα φαίνεται να παρακάμπτει τα υπουργεία και να δημιουργεί παράλληλες δομές, τις οποίες παραδίδει σε στενούς συνεργάτες — συχνά πρώην τζιχαντιστές. Η νέα τελωνειακή αρχή, που ανατέθηκε σε έναν από αυτούς, δείχνει πως ένα βασικό έσοδο του κράτους περνά σε προσωπικό έλεγχο και όχι σε θεσμική διαχείριση.

Ένα ακόμη σοβαρό ζήτημα είναι η απουσία ουσιαστικών κινήσεων προς τις μειονότητες. Δύο σφαγές από φιλοκυβερνητικές δυνάμεις — εναντίον Αλαουιτών τον Μάρτιο και Δρούζων τον Ιούλιο — άφησαν βαθειά τραύματα. Ο Σάρα τις καταδίκασε αλλά δεν έπεισε. Στις κοινότητες Αλαουιτών, Δρούζων και Χριστιανών υπάρχει φόβος ότι ένα σουνιτικό κράτος υπό έναν πρώην τζιχαντιστή αποτελεί πιθανή απειλή.

Η κρίσιμη δοκιμασία: το νέο Κοινοβούλιο

Το επόμενο βήμα που θα καθορίσει τη φύση της εξουσίας του Σάρα είναι το νέο Κοινοβούλιο, που αναμένεται στις αρχές του 2026. Θα αποτελέσει πραγματικό αντίβαρο ή απλώς διακοσμητικό όργανο όπως επί Άσαντ; Το Economist θεωρεί ότι αυτό θα είναι μια στιγμή αλήθειας.

Κατά το περιοδικό, ο Σάρα πέτυχε τον πρώτο στόχο: να αποτρέψει την κατάρρευση της χώρας μετά την πτώση του δικτάτορα. Ο δεύτερος στόχος — η οικοδόμηση ενός νέου κράτους και όχι η αναπαραγωγή ενός συστήματος συγκεντρωμένου σε ένα και μόνο πρόσωπο — παραμένει ανοιχτός.