Τι προσδοκά από το Ταμείο Ανάκαμψης η Αθήνα και τι φοβάται

Εντονη κινητικότητα έχει προκαλέσει η δημοσιοποίηση της κοινής πρότασης Γαλλίας – Γερμανίας για ένα Ταμείο Ανάκαμψης 500 δισ. ευρώ για τη στήριξη της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η Αθήνα, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», είναι ιδιαιτέρως ικανοποιημένη με το γεγονός ότι το Παρίσι και το Βερολίνο προτείνουν το σύνολο των πόρων να αντληθεί με κοινή έκδοση χρέους και να δοθεί ως επιχορηγήσεις.

Ο φόβος μιας εισήγησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής –η οποία ακόμα εκκρεμεί (αναμένεται την ερχόμενη εβδομάδα)– με εντυπωσιακούς αριθμούς στην επικεφαλίδα, αλλά υπεραισιόδοξες προβλέψεις κινητοποίησης ιδιωτικών επενδύσεων, ήταν ιδιαιτέρως αυξημένος στην Ελλάδα, όπου οι δυνατότητες του τραπεζικού συστήματος και του ιδιωτικού τομέα είναι ούτως ή άλλως εξασθενημένες από τη δεκαετή προηγούμενη κρίση.

«Οχι» σε αύξηση χρέους

«Είναι ζωτικής σημασίας για την Ελλάδα να μην αυξηθεί υπέρμετρα το δημόσιο χρέος της, στην προσπάθεια να αμβλύνει το κόστος της ύφεσης», εξηγεί στην «Κ» ο καθηγητής Οικονομικών του ΟΠΑ και πρώην εκπρόσωπος της χώρας στο Euroworking Group Πάνος Τσακλόγλου. «Από αυτήν την άποψη, οι επιχορηγήσεις –ειδικά αυτού του μεγέθους– είναι ακριβώς αυτό που χρειαζόμαστε».

Ωστόσο, όπως αναφέρει, θα είναι επίσης κρίσιμο να διευκρινιστεί το κριτήριο κατανομής – το τι σημαίνει πως οι πόροι θα κατευθυνθούν «στους τομείς και στις περιφέρειες που έχουν επηρεαστεί περισσότερο» από την κρίση, όπως το θέτει το γαλλογερμανικό ανακοινωθέν. Η Αθήνα θα πιέσει τα κριτήρια να είναι πρωταρχικώς οικονομικά και δευτερευόντως υγειονομικά. Σε ερώτηση της «Κ» την περασμένη εβδομάδα, ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Μπρινό Λε Μερ μίλησε για «συνδυασμό» των δύο κριτηρίων.

Οι επιχορηγήσεις αναμένεται να είναι η πιο επίμαχη πτυχή του γαλλογερμανικού σχεδίου, που προβλέπει το Ταμείο να χρηματοδοτηθεί με κοινή έκδοση χρέους μέσω της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με την αποπληρωμή να βασίζεται στους ίδιους πόρους του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της Ε.Ε. (του ΠΔΠ).

Ηδη από το βράδυ της Δευτέρας, ο Σεμπάστιαν Κουρτς, καγκελάριος της Αυστρίας, με παρέμβασή του στο Twitter, έδειξε ότι οι ενστάσεις των «φειδωλών τεσσάρων» –των χωρών που αντιστέκονται σθεναρά σε πιο γενναία μέτρα δημοσιονομικής αλληλεγγύης– δεν θα καμφθούν εύκολα.

Ο κ. Κουρτς ανέφερε ότι συνομίλησε με τους ομολόγους του στη Δανία, στη Σουηδία και στην Ολλανδία και σημείωσε, αναφερόμενος στη χώρα του: «Η θέση μας παραμένει ίδια. Είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε τις χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο με δάνεια. Προσδοκούμε το νέο ΠΔΠ να αντανακλά τις νέες προτεραιότητες αντί να υψώνει την οροφή». Εκπρόσωπος του Μαρκ Ρούτε είπε ότι ο Ολλανδός πρωθυπουργός, έχοντας «σημειώσει» τη γαλλογερμανική πρόταση, αναμένει την εισήγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής την οποία θα συζητήσουν όλα τα κράτη-μέλη.

Παράλληλα, χθες, η Αγκελα Μέρκελ είχε τηλεδιάσκεψη με τους πρωθυπουργούς της ομάδας του Βίσεγκραντ (Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία) για να τους εξηγήσει τη λογική της πρότασης.

Είναι ενδεικτικό πάντως ότι κορυφαίοι αναλυτές –μεταξύ των οποίων και ορισμένοι που έχουν επικρίνει σφόδρα την Ε.Ε. και ειδικά τη Γερμανία για ατολμία και έλλειψη ευρωπαϊκού οράματος– μιλούν για υπέρβαση που αλλάζει τα δεδομένα. Ο Χένρικ Εντερλαϊν, πρόεδρος της Σχολής Διακυβέρνησης Hertie στο Βερολίνο και του Ινστιτούτου Delors, έγραψε στο Twitter ότι το Παρίσι και το Βερολίνο «συμφώνησαν ότι, σε συνθήκες κρίσης, η Ε.Ε. μπορεί να εκδώσει το δικό της χρέος σε μεγάλη κλίμακα… Το πολιτικό σήμα είναι ότι η Ε.Ε. είναι κάτι περισσότερο από μια συνάθροιση εθνών-κρατών και έχει τη δική της ομοσπονδιακή ταυτότητα». Ηταν ενδεχομένως μια «στιγμή Χάμιλτον» για την Ευρώπη, καταλήγει ο Γερμανός οικονομολόγος, αναφερόμενος στον πρώτο υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ, που σφράγισε τη δημοσιονομική ένωση των 13 πολιτειών αναλαμβάνοντας τα χρέη τους.