Το ηλεκτρονικό εμπόριο έχει τη μεγάλη ευκαιρία του

Αλμα τριών ετών μέσα σε λιγότερο από δύο μήνες πραγματοποιεί το ηλεκτρονικό εμπόριο στην Ελλάδα όσον αφορά τουλάχιστον τους ρυθμούς ανάπτυξης. Η εβδομαδιαία δαπάνη των ελληνικών νοικοκυριών σε αγορές μέσω του Διαδικτύου έφθασε να είναι έως και 134% υψηλότερη σε σύγκριση με πέρυσι, καθώς όχι μόνο αγοράζουν περισσότερα προϊόντα οι καταναλωτές, αλλά προστίθενται συνεχώς νέοι πελάτες στα ηλεκτρονικά καταστήματα. Το εάν, βεβαίως, η ανάπτυξη αυτή –ή έστω ένα σημαντικό μέρος της– θα συνεχισθεί και όταν θα επιτραπεί ξανά η λειτουργία των φυσικών λιανεμπορικών καταστημάτων, όταν δηλαδή το ηλεκτρονικό εμπόριο θα είναι επιλογή και όχι ανάγκη, όπως τώρα, θα εξαρτηθεί σε σημαντικό βαθμό από την ικανότητα των εμπλεκόμενων επιχειρήσεων να διαχειρισθούν τις παραγγελίες, να έχουν επαρκή αποθέματα και αποθηκευτικούς χώρους – κέντρα διανομής, να παραδίδουν εγκαίρως τις παραγγελίες και να παρέχουν ικανοποιητικές υπηρεσίες μετά τις πωλήσεις, ακόμη και τις πιο απλές, όπως είναι οι επιστροφές προϊόντων.

«Ο ρυθμός ανάπτυξης του ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ελλάδα ήταν μέχρι πρόσφατα της τάξεως περίπου του 15%, ενώ ο ρυθμός προσθήκης νέων αγοραστών ήταν πολύ αργός. Το 2019 το ποσοστό αυτών που είχαν πραγματοποιήσει έστω μία αγορά από το Διαδίκτυο ήταν μόλις 21%, για να υπερδιπλασιασθεί στις αρχές Απριλίου 2020, φθάνοντας το 44%. Εκτιμώ ότι το 50% των νέων αγοραστών θα διατηρήσει αυτή τη συνήθεια και μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων», αναφέρει στην «Καθημερινή» ο Γιώργος Δουκίδης, καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και διευθυντής του Εργαστηρίου Ηλεκτρονικού Εμπορίου και Επιχειρείν (ELTRUN). Υπενθυμίζεται, άλλωστε, ότι η προηγούμενη σημαντική προσθήκη αγοραστών από ηλεκτρονικά καταστήματα έγινε επίσης ύστερα από μια έκτακτη συνθήκη, τα capital controls. Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα του ELTRUN και του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Λιανικών Πωλήσεων Ελλάδος (ΣΕΛΠΕ), 41% όσων πραγματοποιούν αγορές από το Διαδίκτυο ξεκίνησαν αυτή την πρακτική πριν από το 2010 –πρόκειται, δηλαδή, για ώριμους χρήστες–, ενώ το 25% από το 2015, κυρίως λόγω της επίδρασης των capital controls και της ανάπτυξης των ψηφιακών πληρωμών.

«Αναλόγως της έκτασης και της διάρκειας ανάπτυξης του ηλεκτρονικού εμπορίου, αυτό θα αποτελέσει και μια από τις λίγες ελπίδες ανάκαμψης της επιχειρηματικότητας και κατ’ επέκταση και της οικονομίας. Εάν τα επόμενα βήματα είναι δομημένα, σίγουρα θα βοηθήσει, συγκρατώντας κατ’ αρχάς μεγαλύτερες απώλειες στο λιανεμπόριο», επισημαίνει από την πλευρά της η Κατερίνα Φραϊδάκη, πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτρονικού Εμπορίου (GRECA), κύρια ερευνήτρια και συντονίστρια των δράσεων ηλεκτρονικού εμπορίου στο ELTRUN.

Καταλύτης αλλαγών

Η άνθηση του ηλεκτρονικού εμπορίου δημιουργεί ευκαιρίες, αλλά θα επιφέρει και μεγάλες ανακατατάξεις συνολικά στο λιανεμπόριο, οριζόντιες και κάθετες. Για παράδειγμα, οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ, μετά το πρώτο σοκ που υπέστησαν από την αδυναμία διαχείρισης των κατακόρυφα αυξημένων ηλεκτρονικών παραγγελιών, έχουν αρχίσει και βρίσκουν λύσεις, καθώς στην ουσία μετέτρεψαν τα καταστήματά τους σε μικρά κέντρα διανομής. Αυτό, σε συνδυασμό με τις συνεργασίες που έκαναν με ηλεκτρονικές πλατφόρμες παραγγελιών, διανομής έτοιμων γευμάτων, εταιρείες ταχυμεταφορών, αλλά ακόμη και με εταιρείες ταξί, μείωσε τον χρόνο παράδοσης των προϊόντων, ενώ πλέον κάνει πολύ πιο εύκολη την εφαρμογή της πρακτικής του click & collect (παραγγελία από το e-shop και στη συνέχεια παραλαβή από το φυσικό κατάστημα). Αντιθέτως, εταιρείες που είχαν μεγαλύτερη εμπειρία στο ηλεκτρονικό εμπόριο, υπό κανονικές συνθήκες όμως, όπως είναι οι αλυσίδες ηλεκτρικών συσκευών και προϊόντων τεχνολογίας, διαχειρίστηκαν αναγκαστικά τις παραγγελίες από τις κεντρικές αποθήκες, κάτι που αύξησε τον φόρτο εργασίας και προκάλεσε καθυστερήσεις. Σε μια προσπάθεια να περιορίσουν τις καθυστερήσεις, τουλάχιστον αυτές που οφείλονται στις εταιρείες ταχυμεταφορών, κάποιες γνωστές αλυσίδες συνεργάζονται και με εταιρείες ταξί για τις παραδόσεις των παραγγελιών τους. Με αυτόν τον τρόπο αντισταθμίζουν και οι τελευταίες μέρος των μεγάλων απωλειών που έχουν συνεπεία των μέτρων περιορισμού των μετακινήσεων.

Ευκαιρία για τους «μικρούς»

Οι ειδικοί της αγοράς «βλέπουν» ευκαιρία και για μικρά συνοικιακά καταστήματα. Κι αυτό διότι η μικρή λιανική (μίνι μάρκετ κ.λπ.) και παραδοσιακά καταστήματα τροφίμων (κρεοπωλεία, οπωροπωλεία, ιχθυοπωλεία) επέδειξαν γρήγορα αντανακλαστικά. «Η καλή διαχείριση των τηλεφωνικών παραγγελιών σε αυτή τη φάση και η γρήγορη παράδοση των προϊόντων στα σπίτια των πελατών τους μπορεί να κινητοποιήσει τους επιχειρηματίες αυτούς σε μια πιο οργανωμένη δραστηριότητα μέσα και από την ανάπτυξη ηλεκτρονικών καταστημάτων», υποστηρίζει ο κ. Δουκίδης.

Το λιανεμπόριο έχει αποδείξει, αν μη τι άλλο, ότι είναι από τους πιο ευέλικτους κλάδους και με υψηλές δυνατότητες αυτορρύθμισης. Αυτά τα χαρακτηριστικά θα καθορίσουν και αν αυτό το άλμα του ηλεκτρονικού εμπορίου δεν είναι ένα άλμα στο κενό.

Βιτρίνα… στην οθόνη

Η προσέλκυση και η δια-τήρηση των πελατών σε ένα ηλεκτρονικό κατάστημα εξαρτάται βεβαίως από την τιμή και την εξυπηρέτηση, αλλά πλέον, όπως και στο φυσικό κατάστημα, σχετίζεται και με τη λεγόμενη αγοραστική εμπειρία. Εμπειρία που ξεκινάει από το πόσο εύχρηστη είναι μια ιστοσελίδα ηλεκτρονικών αγορών για τον καταναλωτή, πόσο εύκολα και πόσο γρήγορα μπορεί να ολοκληρώσει την παραγγελία του, και καταλήγει στον τρόπο προβολής των προϊόντων, ακόμη και μέσα από λύσεις εικονικής περιήγησης σε κατάστημα, που παρέχουν την αίσθηση της «βόλτας» μέσα σε ένα εμπορικό κατάστημα.

Ιδιαίτερα σημαντικός είναι και ο τρόπος προβολής του προϊόντος. Σύμφωνα με μελέτες, περίπου ένα 5% των προϊόντων που πωλούνται ηλεκτρονικά επιλέγονται λόγω της καλής φωτογραφίας τους και για τον λόγο αυτό υπάρχουν εξειδικευμένοι επαγγελματίες φωτογράφοι.

Επιπλέον, τεχνολογικές λύσεις, όπως αυτές που παρέχει ήδη η VitrinaBox, δίνουν τη δυνατότητα στον καταναλωτή να περιηγηθεί εικονικά, μέσα από την οθόνη του υπολογιστή ή του τάμπλετ, σε ένα κατάστημα, βλέποντας, για παράδειγμα, πώς ταιριάζει ένα έπιπλο στο σαλόνι ή με τι άλλο θα μπορούσε να το συνδυάσει, κάνοντας ταυτόχρονα τις αγορές του. Πλατφόρμα με τεχνολογία VitrinaBox έχουν ήδη αναπτύξει από τον κλάδο του λιανεμπορίου οι αλυσίδες ΙΚΕΑ, Intersport και Sketchers.