Το ιστορικό κάστρο στις ακτές του Αμβρακικού
Σε έναν πευκόφυτο λόφο πάνω από την παραθαλάσσια πόλη της Βόνιτσας και με απρόσκοπτη θέα στα ήρεμα νερά του Αμβρακικού, το κάστρο που «στεφανώνει» την πόλη της Ηπείρου αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία της ευρύτερης περιοχής.
Οι πρώτες μαρτυρίες για την ύπαρξη της βυζαντινής αυτής πόλης υπάρχουν, ήδη, από το τέλος του 10ου αιώνα, ενώ σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία, οικοδομήθηκε κατά του Μεταβυζαντινούς Χρόνους επί αυτοκρατορίας των Κομνηνών και με βασιλικό διάταγμα του 1922 χαρακτηρίστηκε ως «προέχον βυζαντινό μνημείον».
Αποτελείται από την Άνω Ακρόπολη, την Κάτω Ακρόπολη και τη Χώρα -την περιοχή που αποτέλεσε το επίκεντρο του αστικού βίου- ενώ η πληθώρα αλλαγών και προσθηκών κατά τον 17ο και 18ο αιώνα διαμόρφωσαν και τη σημερινή του μορφή. Μάλιστα, επί Ενετοκρατίας, τα παλιά βυζαντινά ερειπωμένα τείχη ενσωματώθηκαν στις μεταγενέστερες οχυρώσεις.
Σήμερα ο επισκέπτης του κάστρου παρατηρεί σε αυτό την, σπάνιας αρχιτεκτονικής, εκκλησία της Αγίας Σοφίας, η οποία φιλοξενείται σε ένα, σχεδόν, κυκλικό κτίριο βορειοδυτικά της ακρόπολης, καθώς και τα ερείπια διάφορων οικοδομημάτων.
Από τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα που έλαβαν χώρα στην καστροπολιτεία της Βόνιτσας ήταν ο θάνατος του Νορμανδού κατακτητή της Σικελίας Ροβέρτου Γυισκάρδου το 1085.