Τραύμα κακοποίησης στην παιδική ηλικία: Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στη ζωή του θύματος

Με αφορμή την αποκάλυψη του διάσημου ποδοσφαιριστή ότι είχε πέσει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης από φίλο της μητέρας του σε ηλικία μόλις έξι ετών, ενώ έκανε διακίνηση ναρκωτικών στα οκτώ του, βρισκόμαστε ξανά μπροστά στην σκληρή πραγματικότητα της κακοποίησης που βιώνουν πολλά παιδιά παγκοσμίως. Παράλληλα μίλησε για τον εθισμό του στα υπνωτικά χάπια κι αποκάλυψε ότι χρειάστηκε να νοσηλευτεί σε κλινική για έξι μήνες για να καταφέρει να το ξεπεράσει.

Πληροφορίες και συμβουλές μας δίνει η ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια, δρ. Βάνα Παπακίτσου

Είναι γεγονός ότι η κακοποιητική συμπεριφορά ή η παραμέληση από τους γονείς, μπορεί να έχουν καταστροφικά αποτελέσματα στη ζωή του παιδιού, αλλά και με συνέπειες στην ενήλικη ζωή. Είναι απολύτως κατανοητό ότι ανεξάρτητα από την πορεία του ατόμου, την αναγνωσιμότητά του, την επιτυχία του και οτιδήποτε άλλο, το ψυχικό τραύμα είναι ίδιο για όλους μας.

Οι σύγχρονες έρευνες για την παιδική κακοποίηση δείχνουν πως οι συνέπειες είναι σοβαρότατες στην παιδική ηλικία αλλά και στην ενήλικη ζωή, αυξάνοντας τον κίνδυνο χρήσης ουσιών, αλκοόλ, επικίνδυνης σεξουαλικής συμπεριφοράς και επιβάρυνσης γενικότερα της ψυχικής υγείας. Αυτές οι συμπεριφορές εμφανίζονται συνήθως στην εφηβική ηλικία και μπορεί να ακολουθούν το άτομο και στην ενήλικη ζωή του.

Το ψυχικό τραύμα

Το ψυχικό τραύμα είναι μια κατάσταση, η οποία απειλεί αντικειμενικά τη σωματική μας υγεία. Μπορεί να κλονίζει τις παραδοχές που έχουμε για τον κόσμο, όταν για παράδειγμα ένα παιδί βιώνει την κακοποίηση στο οικογενειακό περιβάλλον, από τα πρόσωπα φροντίδας, τα οποία εμπιστεύεται, τους γονείς του, τότε ακυρώνεται το αίσθημα ασφάλειας και ελέγχου του ατόμου.

Το ψυχικό τραύμα είναι κάτι πολύ διαφορετικό από μια κατάσταση στρες ή του άγχους που προκαλείται από μια κατάσταση. Η κακοποίηση είναι μια τραυματική κατάσταση, η οποία μπορεί να προκαλέσει ψυχικό τραύμα. Συνεχίζει να υπάρχει στη ζωή του ατόμου για εβδομάδες, χρόνια ή ακόμη και δεκαετίες, καθώς το άτομο αγωνίζεται να αντιμετωπίσει νέες και διαφορετικές συνθήκες που εκλαμβάνονται ως δυνητικά απειλητικές και πυροδοτούν τα ίδια έντονα και επώδυνα συναισθήματα που ένοιωσε την πρώτη φορά.

Περίπου το 8% των ανδρών και το 25% των γυναικών που έχουν βιώσει μια τραυματική εμπειρία στη ζωή τους, θα αναπτύξουν μετέπειτα διάφορες ψυχικές δυσκολίες. Για την αντιμετώπιση αυτού του ψυχικού τραύματος θα χρειαστεί παρέμβαση από κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας (ψυχολογική υποστήριξη/ψυχοθεραπεία).

Άμεσες επιπτώσεις στα παιδιά

Αναφορικά με τις συνέπειες στα παιδιά που βιώνουν κακοποίηση είναι:

1. άγχος ή κατάθλιψη
2. παλινδρόμηση σε προηγούμενα στάδια ανάπτυξης
3. διαταραχή από οξύ stress
4. πτώση σχολικής επίδοσης – κοινωνική απομόνωση
5. σοβαρές σωματικές αναπηρίες
6. σοβαρές επιπτώσεις της σωματικής υγείας
7. ψυχο-κοινωνικές επιπτώσεις (χαμηλή αυτό-εκτίμηση και ατομικές προσδοκίες, λεκτική και φυσική επιθετικότητα, νεανική παραβατικότητα κ.λπ.)

Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στη ζωή του ατόμου

Στην εφηβική ηλικία μπορεί το άτομο να παρουσιάσει τις παρακάτω συμπεριφορές, οι οποίες μπορεί να συνεχιστούν και στην ενήλικη ζωή.

1. αγχώδεις διαταραχές (διαταραχή πανικού και φοβίες)
2. συναισθηματικές διαταραχές (κατάθλιψη)
3. χρήση αλκοόλ και ουσιών
4. ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις (παραβατική συμπεριφορά, εμπλοκές με το νόμο)
5. κοινωνικές επιπτώσεις
6. δυσκολία στις διαπροσωπικές σχέσεις

Η εμπειρία της κακοποίησης

Η συνειδητοποίηση του τραύματος και η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο έχει επηρεάσει τη συμπεριφορά του ατόμου και τις επιλογές στην ενήλικη ζωή του είναι σημαντικά βήματα στην πορεία της ανάκαμψης από αυτό. Βοηθά το άτομο να παρατηρήσει από που προέρχονται κάποια συναισθήματα και να τα διαχειριστεί.

Η εμπειρία της κακοποίησης είναι άρρηκτα συνδεμένη με ένα ισχυρό σύμπλεγμα συναισθημάτων, πόνου, φόβου, οργής, ντροπής, ενοχών και θλίψης, που συνοδεύουν το άτομο και στην ενήλικη ζωή.

Τα άτομα που έχουν κακοποιηθεί έχουν ευμετάβλητη διάθεση – αναστατώνονται υπερβολικά, ξεσπούν σε κλάματα χωρίς να υπάρχει σημαντική αφορμή. Παράλληλα θεωρούν ότι δεν έχουν δικαίωμα να διεκδικήσουν τις ανάγκες τους, υποχωρούν μόνιμα και δεν υποστηρίζουν τον εαυτό τους. Η σκέψη, τα συναισθήματα, η συμπεριφορά, οι κοινωνικές σχέσεις, οι γνωστικές και νοητικές ικανότητες επηρεάζονται σημαντικά.

Είναι απαραίτητο το άτομο να καταλάβει ότι δε φέρει καμία ευθύνη για ό,τι τραυματικό μπορεί να του είχε συμβεί. Η ψυχοθεραπεία είναι ο τρόπος αντιμετώπισης του ψυχικού τραύματος που μπορεί να προσφέρει συναισθηματική σταθερότητα, ενίσχυση της αίσθησης της ασφάλειας, της μείωσης ενοχών και ενίσχυση της αυτοπεποίθησης του ατόμου.

Η συνέντευξη με την συγκλονιστική εξομολόγηση ζωής του Ντέλε Άλι

Περισσότερες πληροφορίες στο https://vanapapakitsou.gr

φωτό: iStock
iatropedia.gr