«Τρύπα» 1,4 δισ. ευρώ στον ΕΦΚΑ εάν η ύφεση φθάσει το 10% φέτος

Βαρύ αναμένεται να είναι το αποτύπωμα που θα αφήσει στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας η πανδημία που εξαπλώνεται σε όλον τον κόσμο με ταχύτατους ρυθμούς.

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι η συνταξιοδοτική δαπάνη του Δημοσίου θα εκτιναχθεί, καθώς το κράτος αναλαμβάνει την κάλυψη ενός σημαντικού μέρους των εισφορών για περίπου 1,7 εκατ. εργαζομένους και ελεύθερους επαγγελματίες.

Την ίδια στιγμή, αναμένεται δραματική μείωση των εσόδων, την επόμενη μέρα, κυρίως λόγω της αναπόφευκτης αύξησης της ανεργίας και των δραστικών αλλαγών στις εργασιακές σχέσεις. Είναι χαρακτηριστικό, όπως εξηγεί στην «Κ» ο πρώην υπουργός Εργασίας και γνώστης του ασφαλιστικού Γιώργος Κουτρουμάνης, ότι για κάθε 2 μονάδες αύξησης της ανεργίας, που αντιστοιχούν σε περίπου 100.000 νέους ανέργους, τα έσοδα του e-ΕΦΚΑ θα μειώνονται σε ετήσια βάση κατά 530 εκατ. ευρώ.

Ετσι, στο απευκταίο σενάριο επιβεβαίωσης των προβλέψεων-σοκ του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) για βαθιά ύφεση της τάξεως του 10% και εκτίναξη της ανεργίας στην Ελλάδα στο 22,3%, που περιλαμβάνεται στην έκθεση για τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές, έναντι 15% που εκτιμούσε η ελληνική κυβέρνηση πριν από το χτύπημα της πανδημίας, το έλλειμμα στο ασφαλιστικό σύστημα ενδέχεται να αγγίξει το 1,4 δισ. ευρώ.

Καθυστερήσεις αναμένονται και στην υλοποίηση της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης η οποία ψηφίστηκε τον Φεβρουάριο, με αιχμή τις αυξήσεις σε κύριες και επικουρικές συντάξεις χιλιάδων συνταξιούχων. Σύμφωνα με τον δικηγόρο παρ’ Αρείω Πάγω και τ. εκδότη του περιοδικού «Νομοθεσία ΙΚΑ» Δημήτρη Μπούρλο, ο οποίος ειδικεύεται στα ασφαλιστικά θέματα, παρά τις προσπάθειες που καταβάλλουν η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και οι εργαζόμενοι, οι πληρωμές ενδέχεται να καθυστερήσουν αφενός γιατί όπως όλες οι υπηρεσίες έτσι και ο ΕΦΚΑ υπολειτουργεί, αφετέρου γιατί οι αυξημένες δημοσιονομικές ανάγκες και η μείωση των εσόδων του ΕΦΚΑ ενδέχεται να οδηγήσουν σε μεταχρονολόγηση στις πληρωμές.

Ηδη, τα πρώτα σημάδια κάμψης των εσόδων φάνηκαν κατά τον προηγούμενο μήνα. Σύμφωνα με τον κ. Κουτρουμάνη, για τις εισφορές Φεβρουαρίου (που πληρώθηκαν τον Μάρτιο) υπήρξε μια μείωση της τάξεως του 10% με 12% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2019. Να σημειωθεί ότι μόνο από την έκπτωση των εισφορών κατά 25% στους ελεύθερους επαγγελματίες εκτιμάται ότι για τον μήνα Απρίλιο (εισφορές Φεβρουαρίου) θα υπάρξει μείωση εσόδων κατά 36 εκατ. ευρώ.

Το πρώτο διάστημα της κρίσης υπάρχει η διαβεβαίωση ότι το έλλειμμα στα έσοδα του ασφαλιστικού θα καλυφθεί από το κράτος. Σύμφωνα με τον πρώην υπουργό, στην περίπτωση που τα μέτρα στήριξης της κυβέρνησης προς εργαζομένους και επιχειρήσεις ισχύσουν για 3 μήνες, το κόστος που θα πρέπει να καταβάλει το Δημόσιο προς τον e-ΕΦΚΑ ανέρχεται σε 2,1 δισ. ευρώ.

Βέβαια, το μεγάλο πρόβλημα αναμένεται την επόμενη μέρα, με το έλλειμμα στο ασφαλιστικό σύστημα να υπολογίζεται σε περίπου 40 εκατ. ευρώ τον μήνα (530 εκατ. τον χρόνο μαζί με δώρα κ.λπ. εισφορές), ανάλογα με την πορεία της ανεργίας.

Παράλληλα, έντονο προβληματισμό προκαλούν, όπως επισημαίνει στην «Κ» ο έγκριτος νομικός Δ. Μπούρλος, οι αυτονόητες καθυστερήσεις στις απονομές των νέων συντάξεων, καθώς ήδη υπήρχε σημαντική καθυστέρηση, η οποία πλέον, και για το χρονικό διάστημα που ισχύουν οι περιορισμοί, θα αυξηθεί περαιτέρω.

Σήμερα, οι εκκρεμείς αιτήσεις έχουν ξεπεράσει τις 250.000 για κύριες και επικουρικές συντάξεις, με την αναμονή σε κάποιες περιπτώσεις να φθάνει έως και τα 4 χρόνια, καθώς οι αιτήσεις για κύρια σύνταξη ξεπερνούν τις 158.000, ενώ για επικουρική τις 92.100.

Μάλιστα, τους τελευταίους 7 μήνες εκτιμάται ότι υπήρξε σημαντική αύξηση στις εκκρεμότητες. Σε αυτό το σημείο, η έναρξη της πιλοτικής εφαρμογής της «ψηφιακής σύνταξης» ενδέχεται να δώσει μια μικρή ανάσα στο σύστημα, κυρίως για τις νέες αιτήσεις, όμως το πρόβλημα είναι σημαντικό και αφορά κυρίως παλαιές αιτήσεις συνταξιοδότησης, με διαδοχική ασφάλιση κ.λπ. 

Τα αναδρομικά

Στον αντίποδα, εντός των προβλεπόμενων ορίων και το αργότερο έως τον Ιούνιο αναμένεται να εκδοθεί η απόφαση του ΣτΕ για τα αναδρομικά. Αυτές που εκτιμάται ότι θα καθυστερήσουν, βέβαια, είναι οι όποιες πιθανές πληρωμές. Ομως, πίσω φαίνεται πως πάνε και οι αναδρομικές επιστροφές των επικουρικών συντάξεων (η σχετική απόφαση εκδόθηκε από το υπουργείο Εργασίας) σε περισσότερους από 250.000 συνταξιούχους, αλλά και οι αναδρομικές αυξήσεις σε χιλιάδες ήδη καταβαλλόμενες κύριες συντάξεις.  

Εφόσον η κρίση και οι συνέπειές της στην εγχώρια οικονομία έχουν διάρκεια, οι κ. Κουτρουμάνης και Μπούρλος συμφωνούν ότι αναμένεται να ανατραπούν τα μακροοικονομικά μεγέθη και οι παραδοχές βάσει των οποίων το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα είναι μακροπρόθεσμα βιώσιμο…