Τα μέτρα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης – Οι παρεμβάσεις που επεξεργάζεται το οικονομικό επιτελείο

ΤΗΣ ΣΙΣΣΥΣ ΣΤΑΥΡΟΠΙΕΡΡΑΚΟΥ

Την προσεχή εβδομάδα ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά και την ολοκλήρωση των ευρωπαϊκών επαφών του, θα ανακοινώσει ένα διευρυμένο πακέτο μέτρων που θα προβλέπει:

• Μια παρέμβαση φορολογικού χαρακτήρα, ώστε οι δαπάνες ή ποσοστό αυτών για αγορά καυσίμων (βενζίνη, πετρέλαιο) να εκπίπτουν, βάσει, όμως, εισοδηματικών κριτηρίων.
• «Επιταγή ακρίβειας» 250 ευρώ σε χαμηλοσυνταξιούχους και ΑμεΑ και διπλάσιο επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης για 270.000 δικαιούχους.
• Ενισχυμένη επιδότηση λογαριασμών ρεύματος για επιχειρήσεις και δικαιούχους Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου.
• Ενισχυμένη επιδότηση ρεύματος και φυσικού αερίου για τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, καθώς και περισσότερες ρυθμίσεις για την εξόφληση λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος.
• Νέες διευκολύνσεις για την επιστροφή των κρατικών δανείων που έλαβαν οι επιχειρήσεις μέσω της επιστρεπτέας προκαταβολής.
• Στο τραπέζι έχει επανέλθει από κυβερνητικά στελέχη η πρόταση για παρέμβαση στον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης ή στον ΦΠΑ στα καύσιμα, μετά τις σχετικές αποφάσεις που έλαβαν οι Κύπρος, Ιρλανδία και Πορτογαλία, με το οικονομικό επιτελείο -και όχι μόνο- για την ώρα να ανθίσταται λόγω του δημοσιονομικού κόστους.
• Στα εν λόγω μέτρα έρχεται να προστεθεί και το σενάριο στήριξης των ευάλωτων δανειοληπτών (σχετικό ρεπορτάζ στη σελ. 5).

H ενεργειακή κρίση και οι παρενέργειες από τον πόλεμο στην Ουκρανία αναμένεται να αφήσουν το αποτύπωμά τους στο ΑΕΠ, στον πληθωρισμό και στο έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου, που ήδη, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, εκτινάχθηκε σε πρωτοφανή επίπεδα, με τεράστια αύξηση της τάξης του 98,7%. Στο υπουργείο Οικονομικών έχουν επεξεργαστεί μια σειρά από σενάρια με βασική παράμετρο το κόστος των καυσίμων.

Η κλιμάκωση ή η αποκλιμάκωση των τιμών θα καθορίσει όχι μόνο το πώς θα διαμορφωθούν τα βασικά μακροοικονομικά μεγέθη του 2022 και οι πληγές που θα αφήσει στην ελληνική οικονομία ο πόλεμος την Ουκρανία, αλλά και το εύρος της ενίσχυσης σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Στόχος είναι να ανοίξουν και οι ευρωπαϊκές στρόφιγγες για τη χρηματοδότηση των νέων αναχωμάτων, ενώ σημείο κλειδί είναι να εξαιρεθούν από το έλλειμμα και το χρέος οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις στήριξης για την ενέργεια, αλλά κυρίως οι αμυντικές δαπάνες.

Εάν δεν υπάρξει ευρωπαϊκή χείρα βοηθείας, θα πρέπει να «επιστρατευθούν» κονδύλια από τον κρατικό Προϋπολογισμό, κάτι που θα οδηγήσει σε διεύρυνση του ελλείμματος έναντι του φετινού στόχου, που εξακολουθεί να παραμένει στο 1,4% του ΑΕΠ. Σύμφωνα με το καλό σενάριο του Προϋπολογισμού, η επιβράδυνση της οικονομίας θα ανέλθει στο 1%, ενώ ο πληθωρισμός μεσοσταθμικά θα διαμορφωθεί στο 4,5% με 5%.

Στο κακό σενάριο, η μείωση του ρυθμού ανάπτυξης μπορεί να υπερβεί τις δύο μονάδες, ενώ ο πληθωρισμός θα αυξηθεί περαιτέρω. Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας εκτιμά ότι θα υπερβεί σε μηνιαίο επίπεδο -έστω και παροδικά- το 8%.

1. Φορολογική Ελάφρυνση

Φορολογική ελάφρυνση Στο τραπέζι του οικονομικού επιτελείου υπάρχει πρόταση για μια «έξυπνη» παρέμβαση, που θα δίνει ανάσα στα νοικοκυριά από τη συνολική επιβάρυνση του κόστους των καυσίμων.

Σύμφωνα με το βασικό σενάριο, εξετάζεται το ενδεχόμενο ποσοστό της δαπάνης για βενζίνη, πετρέλαιο να εκπίπτει από το φορολογητέο εισόδημα. Η εφαρμογή του μέτρου θα γίνεται μέσα από έναν μηχανισμό ελέγχου των ΑΦΜ των καταναλωτών. Σε αυτή την περίπτωση, δεν θα πρόκειται για ένα οριζόντιο μέτρο, αλλά θα αφορά εισοδήματα έως ένα ύψος, πιθανότατα 30.000 ευρώ, ώστε να υπάρξει όφελος για μια μέση οικογένεια. Μάλιστα, αναζητείται μηχανισμός για να πιστώνεται η ελάφρυνση απευθείας στους τραπεζικούς λογαριασμούς των δικαιούχων.

1. ΕΦΚ και ΦΠΑ

Μετά τη μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης ή του ΦΠΑ στα καύσιμα από την Κύπρο, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, έχει αυξηθεί η πίεση για παρέμβαση και στη χώρα μας, με μείωση των ειδικών φόρων κατανάλωσης στα καύσιμα, στο ηλεκτρικό ρεύμα και στο φυσικό αέριο, χωρίς ωστόσο να έχει ληφθεί απόφαση, λόγω του υψηλού δημοσιονομικού κόστους.

Στην Ελλάδα, σήμερα, ο ειδικός φόρος κατανάλωσης στη βενζίνη, που έχει εκτοξευθεί στα ύψη και προκαλεί έντονο προβληματισμό στο οικονομικό επιτελείο, ανέρχεται σε 0,70 ευρώ ανά λίτρο ή 700 ευρώ ανά χιλιόλιτρο βενζίνης και είναι ένας από τους υψηλότερους στην Ευρώπη. Βάσει της κοινοτικής νομοθεσίας, ο ελάχιστος ειδικός φόρος κατανάλωσης ανά λίτρο βενζίνης είναι 0,36 ευρώ ανά λίτρο και οι μόνες χώρες που επιβάλλουν τη μίνιμουμ φορολογία είναι η Βουλγαρία και η Ουγγαρία, ενώ ακολουθούν η Πολωνία και η Ρουμανία με 0,37 ευρώ ΕΦΚ ανά λίτρο βενζίνης.