Εστω και μετά από 2.469 χρόνια, ο Ελληνας ιστορικός Ηρόδοτος δικαιώνεται καθώς ένα ναυάγιο στα νερά γύρω από το βυθισμένο λιμάνι του Θώνης – Ηρακλείου αποκάλυψε πόσο ακριβής ήταν στις περιγραφές του.
Ο Ηρόδοτος τον 5ο αιώνα π.Χ και συγκεκριμένα το 450 π.Χ, είχε ταξιδέψει στην Αίγυπτο και στα γραπτά του έκανε λόγο για ασυνήθιστα ποταμόπλοια στο Νείλο, τα baris. Μάλιστα αφιερώνει 23 γραμμές της ιστορίας του, στην περίπλοκη περιγραφή της κατασκευής ενός «baris» έχοντας παρακολουθήσει την κατασκευή ενός τέτοιου πλοίου.
Παρατήρησε πως οι οικοδόμοι «έκοψαν τις σανίδες σε δύο ράβδους (περίπου 100 εκατοστά) και τα κανόνισαν σαν τούβλα». Έγραφε πως: «Στις ισχυρές και μακρές επιφάνειες (ξύλινα κομμάτια) εισάγουν δύο σανίδες. Όταν έχουν κατασκευάσει το πλοίο τους με αυτόν τον τρόπο, τεντώνουν τις δοκούς πάνω τους … Περνούν τις ραφές από μέσα με τον πάπυρο. Υπάρχει ένα πηδάλιο, που διέρχεται από μια τρύπα στη τρόπιδα. Ο ιστός είναι από ακακία και τα πανιά του παπύρου … ».
Για αιώνες οι μελετητές υποστήριξαν καθώς δεν υπήρχαν αρχαιολογικά στοιχεία ότι τέτοια πλοία υπήρξαν ποτέ.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Guardian αποκαλύπτεται πως τα πλοία αυτά υπήρχαν πράγματι. Ένα «καταπληκτικά συντηρημένο» ναυάγιο στα νερά γύρω από το βυθισμένο λιμάνι του Θώνης – Ηρακλείου αποκάλυψε πόσο ακριβής ήταν στις περιγραφές του ο Ηρόδοτος.
«Δεν ήταν μέχρι που ανακαλύψαμε το ναυάγιο αυτό που συνειδητοποιήσαμε ότι ο Ηρόδοτος είχε δίκιο», δήλωσε ο Δρ. Ντάμιαν Ρόμπινσον, διευθυντής του κέντρου ναυτικής αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, ο οποίος δημοσιεύει τα ευρήματα της ανασκαφής. «Αυτό που περιγράφει ο Ηρόδοτος ήταν αυτό που είδαμε.»
Ο Ρόμπινσον είπε ότι οι προηγούμενοι μελετητές «είχαν κάνει κάποια λάθη» προσπαθώντας να ερμηνεύσουν το κείμενο χωρίς αρχαιολογικά στοιχεία. «Είναι ένα από αυτά τα αινιγματικά κομμάτια. Οι μελετητές έχουν υποστηρίξει ακριβώς τι σημαίνει για όσο διάστημα έχουμε σκεφτεί τα σκάφη με αυτόν τον επιστημονικό τρόπο», είπε. Αλλά η ανασκαφή του λεγόμενου Πλοίου 17 έχει αποκαλύψει ένα τεράστιο κύτος σε σχήμα ημισελήνου και έναν προηγουμένως άτυπη τύπο κατασκευής που περιλαμβάνει χοντρές σανίδες συναρμολογημένες με σεντόνια – όπως παρατηρεί ο Ηρόδοτος, περιγράφοντας ένα ελαφρώς μικρότερο σκάφος. Αρχικά με μήκος έως 28 μέτρα, είναι ένα από τα πρώτα αρχαία αιγυπτιακά εμπορικά σκάφη που έχουν βρεθεί ποτέ.
Ο Ρόμπινσον πρόσθεσε: «Ο Ηρόδοτος περιγράφει τα σκάφη ως έχοντα μακρά εσωτερικά πλευρά. Κανείς δεν ήξερε πραγματικά τι σήμαινε … Η δομή αυτή δεν έχει δει ποτέ αρχαιολογικά πριν. Τότε ανακαλύψαμε αυτή τη μορφή κατασκευής σε αυτό το συγκεκριμένο σκάφος και είναι απολύτως αυτό που έλεγε ο Ηρόδοτος ».
Περίπου το 70% του σκάφους έχει επιβιώσει, καλά διατηρημένο στο Νείλο. Οι σανίδες της ακακίας κρατήθηκαν μαζί με τις μεγάλες πλευρικές ράβδους – με μήκος περίπου 2 μ. – και στερεώθηκαν με γόμφους, δημιουργώντας γραμμές «εσωτερικών πλευρών» μέσα στο κύτος. Έχει κατευθυνθεί χρησιμοποιώντας ένα αξονικό πηδάλιο με δύο κυκλικά ανοίγματα για το τιμόνι και ένα βήμα για ιστό προς το κέντρο του σκάφους.
Ο Ρόμπινσον δήλωσε: «Όπου οι σανίδες είναι ενωμένες μεταξύ τους για να σχηματίσουν το κύτος, συνήθως συνδέονται με αρμοί και πίρους που στερεώνουν μια σανίδα στο επόμενο. Εδώ έχουμε μια εντελώς μοναδική μορφή κατασκευής, που δεν βλέπουμε πουθενά αλλού».
Ο Alexander Belov, του οποίου το βιβλίο για το ναυάγιο, Ship 17: a Baris from Thonis-Heracleion, δημοσιεύεται αυτό το μήνα, δείχνει ότι η ναυτική αρχιτεκτονική του ναυαγίου είναι τόσο κοντά στην περιγραφή που έδωσε ο Ηρόδοτος, που θα μπορούσε να έχει γίνει στο ίδιο το ναυπηγείο που επισκέφτηκε. Η ανάλυση από λέξη σε λέξη του κειμένου του καταδεικνύει ότι σχεδόν κάθε λεπτομέρεια αντιστοιχεί «ακριβώς στα αποδεικτικά στοιχεία».
Πηγή
