Ποιοι και γιατί ίδρυσαν τον ΣΥΡΙΖΑ

Ως «ΣΥΡΙΖΑ Ενωτικό Κοινωνικό Μέτωπο» θα ήταν πια γνωστός, διατηρώντας το ίδιο έμβλημα, όχι όμως και την οργανωτική δομή του. Το κόμμα διοικείται και εκπροσωπείται από 19μελή πλέον επιτροπή, έχοντας ως πρόεδρο τόσο του κόμματος όσο και της διοικούσας επιτροπής τον Αλέξη Τσίπρα.

«Ο Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ) είναι ένα ενιαίο, μαζικό, δημοκρατικό, πολυτασικό κόμμα της σύγχρονης Αριστεράς», γράφει το καταστατικό του κόμματος, όπως αυτό προέκυψε μέσα από αλλεπάλληλους κύκλους σύνθεσης, διάσπασης και συναίνεσης.

Και είναι αυτή ακριβώς η ιδιαιτερότητα του ΣΥΡΙΖΑ, ότι είναι κόμμα συνιστωσών, τάσεων και συμμαχιών, το μεγάλο κλειδί για να παρακολουθήσει κανείς τόσο τις δυσκολίες που έπρεπε να υπερπηδηθούν για τη γέννησή του όσο και το πώς κατάφερε να γίνει η «πρώτη φορά Αριστερά» διακυβέρνηση του τόπου.

Οι ζυμώσεις για τη δημιουργία ενός πολυσυλλεκτικού κόμματος, την πολιτική του επιβίωση και τη μεταμόρφωσή του σε ενιαίο φορέα παραμένουν πρωτοφανείς για τα πολιτικά χρονικά της Ελλάδας. Οι αρχικές συνιστώσες του κόμματος, τόσες και τόσες φωνές της Αριστεράς δηλαδή, έπρεπε να βρουν εκείνο το κοινό έδαφος που θα εκπροσωπούσε τη ρητορική και την ιδεολογία όλων.

Και οι φωνές ήταν πολλές και δυνατές, από τροτσκιστές και ιστορικά στελέχη της Αριστεράς μέχρι διαφωνούντες με το ΚΚΕ, μαοϊκούς, παλιούς γνώριμους του ΚΚΕ Εσωτερικού, οικολόγους, ευρωσκεπτικές, ευρωκομμουνιστές και αναρίθμητους ακόμη.

Ο Μανώλης Γλέζος το έλεγε εξάλλου από την πρώτη στιγμή, εκπροσωπώντας την ιδρυτική συνιστώσα Ενεργοί Πολίτες: «Ας κρατήσει καθένας την αυτοτέλειά του και αυτονομία του, αλλά ας έχουμε ενότητα στη δράση. Χωρίς αποκλεισμούς και ηγεμονίες».

Ο Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς γεννιέται το 2004 ως πολιτική συμμαχία αριστερών σχημάτων και οργανώσεων. Μια διεύρυνση ουσιαστικά του Συνασπισμού της Αριστεράς, των Κινημάτων και της Οικολογίας (ενιαίο κόμμα από το 1991), της μεγαλύτερης συνιστώσας του νέου πολυτασικού κόμματος, ο οποίος αυτοδιαλύθηκε το 2013 για να γεννηθεί το κοινό μέτωπο της Αριστεράς που είπαν ΣΥΡΙΖΑ.

Αυτή είναι η ιστορία του…

Ώσμωση και αρχικές συνιστώσες

Οι ζυμώσεις που οδήγησαν στη συγκρότηση της αριστερής πολυτασικής συμμαχίας εντοπίζονται στο 2001, με τη δημιουργία του Χώρου Διαλόγου για την Ενότητα και Κοινή Δράση της Αριστεράς, όπου συμμετέχουν πλήθος φορέων. Παρά τις ουσιαστικές κάποιες φορές ιδεολογικές διαφορές τους και τις αλλότριες καταβολές, οι αριστερές ενώσεις πατούν σε κοινές αντιλήψεις σε μια σειρά από κομβικά ζητήματα της ελληνικής κοινωνίας, διαχρονικές εξάλλου επιδιώξεις της Αριστεράς.

Ο Χώρος Διαλόγου δεν αποδίδει κάποια πολιτική οργάνωση, προκύπτουν ωστόσο μια σειρά από υποψηφιότητες κοινής αποδοχής που κατεβαίνουν στις αυτοδιοικητικές εκλογές του Οκτωβρίου 2002 και αποδίδουν καρπούς. Με πρώτο και καλύτερο τον Μανώλη Γλέζο στην Υπερνομαρχία Αθηνών-Πειραιώς.

Ως μόνιμο φόρουμ διαλόγου και συναινέσεων, ο Χώρος φέρνει τελικά κοντά στα τέλη του 2003-αρχές του 2004 μια σειρά από φορείς που θα συναπαρτίσουν τον ΣΥΡΙΖΑ και θα ονομαστούν «συνιστώσες» του νέου φορέα. Προσεγγίζοντας τις βουλευτικές εκλογές του 2004, τα μέλη του Χώρου αναζήτησαν τη δυνατότητα συμμετοχής σε ενιαίο ψηφοδέλτιο, απ’ όπου προέκυψε η κίνηση Πρωτοβουλία για τη Συσπείρωση της Αριστεράς και το κοινό ψηφοδέλτιο τελικά που έγραφε για πρώτη φορά «Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς».

Ως και το 2013, όταν οι περισσότερες αυτοδιαλύθηκαν ή απορροφήθηκαν για να γεννηθεί ο ενιαίος ΣΥΡΙΖΑ, αυτές ήταν οι περίφημες συνιστώσες που αποτέλεσαν τη ραχοκοκαλιά της αριστερής πανσπερμίας.

Ο Συνασπισμός του Νίκου Κωνσταντόπουλου, ο βασικός κορμός του νέου σχήματος που πρωτοστάτησε εξάλλου στη δημιουργία του πλουραλιστικού φορέα. Ο ΣΥΝ ιδρύθηκε το 1989 ως ευρύτερος εκλογικός συνασπισμός του ΚΚΕ, της Ελληνικής Αριστεράς του Λεωνίδα Κύρκου (ΕΑΡ, οι λεγόμενοι και ευρωκομμουνιστές) και άλλων κεντροαριστερών κομμάτων. Μετά την αποχώρηση του ΚΚΕ από την αριστερή συμμαχία στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ο Συνασπισμός συγκροτήθηκε ως ανεξάρτητο κόμμα.

Η Ανανεωτική Κομμουνιστική Οικολογική Αριστερά (ΑΚΟΑ) του Γιάννη Μπανιά, το παλιό ΚΚΕ Εσωτερικού – Ανανεωτική Αριστερά, που συνέχισε την ευρωκομμουνιστική παράδοση μετά τη διάσπαση του ΚΚΕ Εσωτερικού το 1986. Το Κ.Κ.Ε. Εσ.-Α.Α. συνέχισε αυτόνομη πορεία, διασπάστηκε περαιτέρω κάποια στιγμή και ως ΑΚΟΑ προσχώρησε στον ΣΥΡΙΖΑ πάνω στην ώρα για τις εκλογές του 2004.

Η Κίνηση για την Ενότητα Δράσης της Αριστεράς (ΚΕΔΑ), ένας φορέας που προέκυψε το 2000 από ομάδα στελεχών του ΚΚΕ που διαφώνησαν και διασπάστηκαν. Ο φορέας του Γιάννη Θεωνά και του Μήτσου Κωστόπουλου έβγαζε τη δική του εφημερίδα, την «Ενότητα».

Η δραστήρια Διεθνιστική Εργατική Αριστερά (ΔΕΑ) του «επαναστατικού μαρξισμού» και του αντιρατσιστικού κινήματος. Η ΔΕΑ, που ιδρύθηκε το 2001, πρωτοστάτησε στην ίδρυση του Ελληνικού Κοινωνικού Φόρουμ το 2002 και ήταν από τις κινητήριες δυνάμεις πίσω από την ίδρυση του ΣΥΡΙΖΑ, του Κυριακάτικου Σχολείου Μεταναστών και της Κίνησης Απελάστε τον Ρατσισμό (ΚΑΡ).

Οι Ενεργοί Πολίτες του ήρωα της εθνικής Αντίστασης, Μανώλη Γλέζου. Ο πολιτικός σχηματισμός ιδρύθηκε το 2002 από το ιστορικό στέλεχος της Αριστεράς για να συμμετάσχει στις αυτοδιοικητικές εκλογές της χρονιάς και ήταν δραστήριο μέλος του Χώρου Διαλόγου. Ο Γλέζος διαφώνησε με τον ΣΥΡΙΖΑ στο ιδρυτικό συνέδριο του 2013 με την εθελούσια αυτοδιάλυση των συνιστωσών και οι Ενεργοί Πολίτες δεν διαλύθηκαν.

Το Αριστερό Ρεύμα (ΑΡ) του Παναγιώτη Λαφαζάνη, ένα κόμμα που ιδρύθηκε το 2017 ξεπηδώντας από τις ζυμώσεις της λεγόμενης «Αριστερής Πλατφόρμας», μιας ριζοσπαστικής τάσης που αναπτύχθηκε στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ με διαφωνούντες στις αποφάσεις της Κεντρικής Επιτροπής (όπως η Διεθνιστική Εργατική Αριστερά).

Η μαρξιστική-λενινιστική Κομμουνιστική Οργάνωση Ελλάδος (ΚΟΕ), η οποία δεν συμμετείχε ωστόσο στα ψηφοδέλτια του κόμματος το 2004, δηλώνοντας απλώς την υποστήριξή της στον πολυτασικό ΣΥΡΙΖΑ. Στον οποίο εντάχθηκε επισήμως το 2007.

Το Ξεκίνημα, άλλη μια ελληνική τροτσκιστικής ιδεολογίας οργάνωση που ιδρύθηκε το 1975 από μέλη πρώην αντιστασιακών οργανώσεων που έδρασαν κατά τη Χούντα των Συνταγματαρχών. Ενταγμένο στο ΠΑΣΟΚ αρχικά, τμήμα του ανεξαρτητοποιήθηκε το 1992 και ίδρυσε τη Διεθνιστική Σοσιαλιστική Οργάνωση, η οποία εντάχθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ το 2008.

Οι Οικοσοσιαλιστές Ελλάδας, ένα σχήμα που προέκυψε το 2007 από τους κόλπους του Συνδέσμου Οικοσοσιαλιστών Ελλάδας μετά την αποχώρηση της Οικολογικής Παρέμβασης. Επίσημο μέλος του ΣΥΡΙΖΑ είναι από το 2008.

Το Κόκκινο, μια οργάνωση που ξεπήδησε το 2004 από τη ΔΕΑ και απάρτιζε από το 2008 με τους Οικοσοσιαλιστές και το Ξεκίνημα το λεγόμενο «δεύτερο κύμα» εντός του ΣΥΡΙΖΑ.

Αρκετές ακόμα μικρότερες και περιφερειακές οργανώσεις ολοκλήρωσαν τον γαλαξία των αρχικών συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ, όπως η ριζοσπαστική αριστερή οργάνωση Ρόζα, μια ομάδα που προήλθε από το Δίκτυο για τα Κοινωνικά και Πολιτικά Δικαιώματα και παραπέμπει στη Ρόζα Λούξεμπουργκ, αλλά και η Αντικαπιταλιστική Πολιτική Ομάδα (ΑΠΟ), μια τροτσκιστικής προελεύσεως οργάνωση που απαρτίζεται από μέλη που δραστηριοποιούνται στον ευρύτερο συνδικαλιστικό χώρο.

Σημαντική προσθήκη το 2007 ήταν το Δημοκρατικό Κοινωνικό Κίνημα (ΔΗΚΚΙ), το κόμμα που ίδρυσε το 1995 ο Δημήτρης Τσοβόλας και προσχώρησε στον ΣΥΡΙΖΑ αφού πρώτα το εγκατέλειψε ο πρώην υπουργός Οικονομικών. Ο σχηματισμός μεταξελίχθηκε σε ΔΗΚΚΙ – Σοσιαλιστική Αριστερά και έτσι βρήκε τη στέγη του στον ΣΥΡΙΖΑ.

Το 2012 εντάχθηκε στο κόμμα και η ιστορική Ένωση Δημοκρατικού Κέντρου (ΕΔΗΚ), ένα μετριοπαθές μεταπολιτευτικό κόμμα που έφερε κοντά το 1976 την Ένωση Κέντρου-Νέες Δυνάμεις του Γεωργίου Μαύρου (μετεξέλιξη του κόμματος του Γεωργίου Παπανδρέου) με τη Δημοκρατική Ένωση Κέντρου του Ιωάννη Ζίγδη.

Την ίδια χρονιά, προσχωρεί στον ΣΥΡΙΖΑ τόσο ο Σύνδεσμος Πολιτών Ρήγας όσο και το κεντροαριστερό Ενωτικό Μέτωπο, γνωστό παλιότερα ως Ενωτική Κίνηση, ο φορέας του Παναγιώτη Κουρουμπλή που ιδρύθηκε μετά τη διαγραφή του από το ΠΑΣΟΚ.

Έναν χρόνο πρωτύτερα, μέλος του ΣΥΡΙΖΑ έγινε και ο Νέος Αγωνιστής-Δίκτυο Αριστερών Σοσιαλιστών, μια κεντροαριστερή συλλογικότητα που αποκόπηκε από τους κόλπους του ΠΑΣΟΚ το 2011 και προσχώρησε στον ΣΥΡΙΖΑ.

Ποιοι έμειναν, ποιοι έφυγαν, ποιοι ήρθαν

Ως ψηφιδωτό αριστερών φορέων, κοινωνικών κινημάτων και σχημάτων οικολογίας, ο ΣΥΡΙΖΑ στέγασε επίσης και ανένταχτους αριστερούς, τμήμα του αντιμνημονιακού μετώπου του ΠΑΣΟΚ, ανεξάρτητους συνεργαζόμενους πολίτες και αντιρατσιστικές συλλογικότητες.

Με τον ΣΥΡΙΖΑ έχουν συνεργαστεί εκλογικά αρκετές ακόμα μεγαλύτερες ή μικρότερες οργανώσεις, όπως το ΛΕΥΚΟ (Λαϊκές Ενώσεις Υπερκομματικών Κοινωνικών Ομάδων) και το ΕΑΜ (Εργατικό Αντιϊμπεριαλιστικό Μέτωπο), χωρίς να αποτελούν μέλη του. Ή η οργάνωση ΜΕΤΑ (Μαχητική Εργατοϋπαλληλική Ταξική Ανατροπή), με την οποία συμμετείχε ο ΣΥΡΙΖΑ στη ΓΣΕΕ.

Στα τέλη του 2004, στο 4ο Συνέδριο του Συνασπισμού, όπου αναδείχθηκε πρόεδρος ο Αλέκος Αλαβάνος, φάνηκε ότι πολλοί προέκριναν τη λύση του ΣΥΡΙΖΑ ως μια νέα και πολυσυλλεκτική πολιτική πλατφόρμα. Ως ΣΥΡΙΖΑ κατέβηκε ο σχηματισμός στις αυτοδιοικητικές του 2006, τις εθνικές του 2007 και τις ευρωεκλογές του 2009.

Στην προεκλογική περίοδο εκείνης της χρονιάς, ενόψει των εθνικών εκλογών του 2009, ο Αλαβάνος παραμέρισε για να έρθει στο προσκήνιο ο Αλέξης Τσίπρας ως επικεφαλής της προεκλογικής εκστρατείας, μετά την ανάδειξή του σε πρόεδρο του Συνασπισμού στο 5ο Συνέδριο του κόμματος.

Καθοριστικής σημασίας εδώ για την πορεία του φορέα προς την ενοποίησή του ήταν η αποχώρηση της λεγόμενης «Ανανεωτικής Πτέρυγας» του Φώτη Κουβέλη τον Ιούνιο του 2010, η οποία βρήκε τη στέγη της σε έναν νέο φορέα που ονόμασαν Δημοκρατική Αριστερά (ΔΗΜΑΡ).

Ως ενιαίο σχήμα κατέβηκε ο ΣΥΡΙΖΑ για πρώτη φορά στην ιστορία του στις εθνικές του Ιουνίου του 2012. Δεν υπήρχαν πια εσωτερικές ομάδες, παρά ένα ενιαίο πολιτικό μόρφωμα με κοινό καταστατικό και θέσεις, παρά τον πλουραλισμό των φωνών των συνιστωσών. Ως κόμμα πια και όχι ως συνασπισμός κομμάτων, αναδεικνύεται στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αυξάνοντας κι άλλο τα ποσοστά του από τις εκλογές του Μαΐου.

Ο ΣΥΡΙΖΑ των συνιστωσών υποχώρησε για χάρη του ΣΥΡΙΖΑ των μελών τον Ιούλιο του 2013, στο 1ο Ιδρυτικό Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ. Η πολιτική απόφαση του συνεδρίου επιβεβαίωσε τις προθέσεις: «Ο ΣΥΡΙΖΑ θεμελιώνεται ως ενιαίο, μαζικό, δημοκρατικό, πολυτασικό κόμμα της σύγχρονης Αριστεράς για την ενίσχυση ενός ήδη ισχυρού, λαϊκού ρεύματος ανατροπής».

Εκεί κλήθηκαν οι σύνεδροι να απαντήσουν σε ένα κομβικής σημασίας ερώτημα: αν θα μετεξελιχθούν σε ενιαίο κόμμα ή θα παραμείνουν χαλαρή ένωση ετερόκλητων φωνών. Ήταν η απόφαση που σφράγισε την πολιτική φυσιογνωμία του ΣΥΡΙΖΑ, ένα ερώτημα που είχε τεθεί για πρώτη φορά στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ τον Νοέμβριο της προηγούμενης χρονιάς.

Η πρόταση για την αυτοδιάλυση του κόμματος είχε παρθεί με συντριπτική πλειοψηφία από την Κεντρική Επιτροπή του Συνασπισμού, που παρέμενε ο βασικός αιμοδότης του ΣΥΡΙΖΑ σε έμψυχο δυναμικό και εκλογική ρώμη. Τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν πια συνιστώσες, αλλά φυσικά πρόσωπα.

Η αυτοδιάλυση των συνιστωσών για χάρη του ενιαίου ΣΥΡΙΖΑ δεν έγινε αναίμακτα. Το Κόκκινο, ας πούμε, διασπάστηκε υπό το βάρος της ιστορικής απόφασης. Η Κομμουνιστική Οργάνωση Ελλάδας (ΚΟΕ), από την άλλη, ανέστειλε την αυτοτελή δημόσια παρουσία της ως «απαραίτητο βήμα ενίσχυσης του ΣΥΡΙΖΑ και της ενιαίας έκφρασής του».

Τη γέννηση του ενιαίου ΣΥΡΙΖΑ χαιρέτισε και το Ενωτικό Μέτωπο, τονίζοντας πως «επιβάλλεται η άμεση ενιαιοποίηση των απόψεων και της οργανωτικής δομής του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ».

«Όχι» στο επίμαχο θέμα της αυτοδιάλυσης των συνιστωσών είπαν οι Ενεργοί Πολίτες, η ΔΕΑ και η ΚΕΔΑ, επιμένοντας στη διατήρηση της μορφής του συμμαχικού σχήματος και θεωρώντας πως η συζήτηση για τις συνιστώσες συσκοτίζει το πολιτικό επίδικο. «Όχι» είπε και το ΔΗΚΚΙ στη μετεξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ σε ενιαίο κόμμα, όπως και η ΕΔΗΚ, καλώντας αντιθέτως σε συμμαχία των δυνάμεων του Κέντρου με την Αριστερά και όχι σε ενοποίηση.

Ο ενιαίος ΣΥΡΙΖΑ επικράτησε σε πείσμα των «αντιφρονούντων» συνιστωσών και πρόεδρος αναδείχτηκε ο Αλέξης Τσίπρας με ηχηρό ποσοστό κοντά στο 75%. Το ιδρυτικό συνέδριο δίχασε για να ενώσει και έκανε πολλούς να αποχωρήσουν για να μείνουν όσοι συμφωνούσαν.

Η Ανανεωτική Κομμουνιστική Οικολογική Αριστερά (ΑΚΟΑ), ας πούμε, ήταν από τις συνιστώσες που αυτοδιαλύθηκαν το 2013 για να γεννηθεί ο ενιαίος ΣΥΡΙΖΑ. Κάτι που έκανε και το Ενωτικό Μέτωπο, μεταξύ άλλων συνιστωσών.

Ο νέος ΣΥΡΙΖΑ επιδίωξε βέβαια ξανά ευρύτερες συμμαχίες εντός της Αριστεράς. Το 2014 συνεργάστηκε με την κεντροαριστερή Κοινωνική Συμφωνία, το κόμμα που ίδρυσαν το 2012 η Λούκα Κατσέλη και ο Χάρης Καστανίδης μετά τη διαγραφή τους από το ΠΑΣΟΚ.

Συναινέσεις σφυρηλάτησε ο ΣΥΡΙΖΑ με πολλούς ακόμα, όπως την Κίνηση Ιδεών και Δράσης ΠΡΑΤΤΩ του Νίκου Κοτζιά, μια πολιτική πλατφόρμα που ιδρύθηκε το 2012, την Αριστερή Προοπτική, έναν φορέα που σχηματίστηκε από πρώην μέλη της Δημοκρατικής Αριστεράς, και την Κοινωνία Πρώτα, μια πολυσυλλεκτική οντότητα που ξεπήδησε από πρώην μέλη των Ανεξάρτητων Δημοκρατικών Βουλευτών (ΑΔΗΒ) κυρίως.

Σημαντική ήταν επίσης η συνεργασία του με τους Οικολόγους Πράσινους το 2015, μια χρονιά που θα άλλαζε δραστικά τον πολιτικό χάρτη του ΣΥΡΙΖΑ. Οι αποχωρήσεις του 2015 πήραν τη μορφή χιονοστιβάδας, με τις πρώην συνιστώσες και νυν μέλη να καταγγέλλουν την πολιτική της κυβέρνησης Τσίπρα και τη σύναψη του τρίτου προγράμματος στήριξης, καθώς εντωμεταξύ το κόμμα είχε ανέλθει στην εξουσία ως «πρώτη φορά Αριστερά».

Στην αναγγελία των δεύτερων εκλογών του 2015 για εκείνο τον Σεπτέμβριο, οι συνιστώσες που είχαν αυτοδιαλυθεί υποτίθεται έδειξαν και πάλι τα δόντια τους αποχωρώντας μαζικά. Ως «διάσπαση του Αυγούστου» θα έμενε γνωστό το αποσχιστικό γεγονός, καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ άλλαξε ταυτότητα και πολιτική φυσιογνωμία.

Την επομένη της προκήρυξης των εκλογών του Σεπτεμβρίου, αποχώρησαν από τον ΣΥΡΙΖΑ κυβερνητικοί βουλευτές και στελέχη πρώτης γραμμής και οι περισσότεροι συσπειρώθηκαν γύρω από τη Λαϊκή Ενότητα του Λαφαζάνη, απορροφώντας το Αριστερό Ρεύμα του Λαφαζάνη, του Στρατούλη, του Χουντή κ.ά. Σύσσωμη η Αριστερή Πλατφόρμα εγκατέλειψε τον πολυτασικό ΣΥΡΙΖΑ, όπως και δεκάδες μέλη της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος. Και δεν ήταν οι μόνοι.

Η ΔΕΑ αποχώρησε από τον ΣΥΡΙΖΑ και προσχώρησε στους ευρωσκεπτικιστές της ΛΑΕ (με τους οποίους διαφώνησε εντούτοις το 2018 ένα καλό τμήμα της και ανεξαρτητοποιήθηκε), όπως και οι Ενεργοί Πολίτες και ο Νέος Αγωνιστής, που προσχώρησαν επίσης στη Λαϊκή Ενότητα, κάτι που έκαναν η ΚΟΕ, η ΕΔΗΚ (που δεν είχε αυτοδιαλυθεί το 2013) και το ΔΗΚΚΙ, που παρέμεινε επίσης αυθύπαρκτο κόμμα το 2013 και μετά την ψήφιση του μηχανισμού στήριξης από τον ΣΥΡΙΖΑ, έκοψε κάθε δεσμό και προσχώρησε κι αυτό στη ΛΑΕ. Το Ξεκίνημα εγκατέλειψε το συνεργατικό καράβι νωρίς-νωρίς, ήδη από το 2011.

Ο μετασχηματισμός του ΣΥΡΙΖΑ δεν σταμάτησε το 2015, αν και πλέον το παιχνίδι παίζεται στο εσωτερικό του ενιαίου κόμματος, το οποίο κυριαρχείται από τρία διακριτά ρεύματα: τους «τσιπρικούς» της λεγόμενης Ενωτικής Τάσης, τα μέλη της Πλατφόρμας (τα στελέχη της Ανανεωτικής Πτέρυγας που δεν συμμετείχαν στη διάσπαση του 2010 και τη γέννηση της ΔΗΜΑΡ) και τους πασοκογενείς της Σοσιαλιστικής Τάσης.

Οι οποίοι φλερτάρουν συχνά πυκνά μεταξύ τους προσπαθώντας να γεφυρώσουν τις διαφορές και να συγκροτήσουν έναν δυνατό και πλειοψηφικό πόλο στο εσωτερικό της Κουμουνδούρου. Με τη ΔΗΜΑΡ ξανά στο άρμα, καθώς τα δύο κόμματα ανακοίνωσαν τον Απρίλιο του 2019 την προγραμματική τους συμφωνία για συνεργασία!

Σήμερα οι τρεις τάσεις του ΣΥΡΙΖΑ φαίνονται ενοποιημένες και συσπειρωμένες γύρω από τον αρχηγό. Τι θα συμβεί στον ΣΥΡΙΖΑ μετά τις εκλογές της 7ης Ιουλίου, ένα κόμμα που φιλοξενεί σοσιαλδημοκράτες, μαρξιστές, μαοϊκούς, τροτσκιστές, ευρωσκεπτικιστές, ευρωκομμουνιστές, αριστερούς πατριώτες, αντικαπιταλιστές, οικολόγους κ.λπ, θα φανεί λίαν συντόμως…