Διακοπές: Αυξάνονται οι τραυματισμοί στη σπονδυλική στήλη

Σοβαρούς κινδύνους κρύβουν δραστηριότητες, όπως οι βουτιές και οι καταδύσεις, στη διάρκεια του καλοκαιριού. Αν και διασκεδαστικές, μπορεί να προκαλέσουν βλάβες στη σπονδυλική στήλη, οι οποίες δυνητικά θα μπορούσαν να αλλάξουν ριζικά τη ζωή του τραυματία.

«Το καλοκαίρι είναι συνυφασμένο με τις διακοπές, με χαλάρωση και ανεμελιά. Όμως, ακριβώς τότε είναι που πρέπει να εντείνεται η προσοχή μας ώστε να παραμένουμε ασφαλείς και υπεύθυνοι, τόσο για τον εαυτό μας όσο και για τους άλλους», λέει ο χειρουργός σπονδυλικής στήλης Κωνσταντίνος Σταραντζής, διευθυντής στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του North Staffordshire.

«Στατιστικές δείχνουν ότι την περίοδο των διακοπών βρισκόμαστε λιγότερο σε εγρήγορση, με αποτέλεσμα να αυξάνονται τα ατυχήματα και οι τραυματισμοί. Ειδικά για τις κακώσεις στη σπονδυλική στήλη, οι καλοκαιρινοί μήνες είναι οι πιο επικίνδυνοι. Κι αυτό γιατί η κολύμβηση, η κατάδυση, η επιβίβαση σε τζετ σκι ή σκάφη αναψυχής ενέχουν κινδύνους. Επιπλέον, είναι η εποχή που σημειώνονται τα περισσότερα τροχαία, τα οποία αποτελούν κύρια αιτία τραυματισμών στη σπονδυλική στήλη».

Καταδύσεις και βουτιές

Σύμφωνα με διεθνείς μελέτες, περίπου το 10% όλων των τραυματισμών της σπονδυλικής στήλης σχετίζονται με τις καταδύσεις και τις βουτιές. Στη διάρκειά τους μπορεί να συμβεί:

• Κάθετη συμπίεση των σπονδύλων
• Υπερέκταση ή υπερβολική κάμψη της σπονδυλικής στήλης
• Συστροφή του κορμού κατά την πρόσκρουση στο βυθό.

Οι περισσότεροι τραυματισμοί στις καταδύσεις συμβαίνουν από κακή εκτίμηση του βάθους. Ένας δύτης μπορεί να εισέρχεται στο νερό με ταχύτητα περίπου 4,6 μ. ανά δευτερόλεπτο. Επομένως τα περισσότερα από αυτά τα ατυχήματα συμβαίνουν σε νερά που το βάθος δεν ξεπερνά το 1-1,5 μ.

Η σοβαρότητα του τραυματισμού ή ακόμα και της αναπηρίας εξαρτάται από τη δύναμη της πρόσκρουσης και το σημείο του τραυματισμού.

Οι περισσότεροι τραυματίες στις καταδύσεις είναι νέοι ηλικίας 16-30 ετών. Ωστόσο αρκετοί είναι και οι τραυματισμοί σε νεότερα άτομα, αλλά και σε ανθρώπους που έχουν ξεπεράσει τα 70 τους χρόνια.

Η συντριπτική πλειονότητα των τραυματιών είναι άνδρες. Αυτό αποδίδεται κυρίως στην ριψοκίνδυνη φύση τους και στη μεγαλύτερη συμμετοχή τους στα υδάτινα αθλήματα και παιχνίδια.

Το 70% στη θάλασσα

Περισσότερο από το 70% των τραυματισμών στη σπονδυλική στήλη λόγω κατάδυσης συμβαίνουν στη θάλασσα. Ορισμένες από τις κύριες αιτίες είναι οι συγκρούσεις με αμμώδεις υφάλους, η πτώση λόγω κύματος και οι δραστηριότητες υψηλής ταχύτητας, όπως το θαλάσσιο σκι, το τζετ σκι, το wakeboarding και το kite surfing.

«Το αλκοόλ και η χρήση απαγορευμένων ουσιών σαφώς διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην πρόκληση ατυχημάτων», τονίζει ο Δρ. Σταραντζής. «Στην πραγματικότητα, τα περιστατικά τραυματισμού μεθυσμένων νεαρών αγοριών σε ρηχά νερά αντιπροσωπεύουν περίπου τα δύο τρίτα αυτών των τραυματισμών».

Σκάφη αναψυχής και πισίνες

Εκτός από τους νεαρούς καταδύτες, κίνδυνο τραυματισμού στη σπονδυλική στήλη αντιμετωπίζουν και οι επιβαίνοντες σε σκάφη αναψυχής. Σύμφωνα με μεγάλη σχετική έρευνα, τον υψηλότερο κίνδυνο τραυματισμού αντιμετωπίζουν:

• Όσοι κάθονται στην πλώρη, δηλαδή στο μπροστινό μέρος του σκάφους (77%)
• Όσοι κάθονται σε άκαμπτο-φουσκωτό σκάφος (65%)

Σύμφωνα με την έρευνα, τα κατάγματα προκαλούνται κατά την επαναφορά (προσγείωση) σε καθιστή θέση, έπειτα από αναπήδηση του σώματος στον αέρα λόγω ισχυρού κύματος.

Τον ίδιο κίνδυνο αντιμετωπίζουν και όσοι απολαμβάνουν τη θάλασσα κάνοντας τζετ σκι.

Άλλες μελέτες έχουν καταγράψει περιπτώσεις ηλικιωμένων που ο ίδιος μηχανισμός προκάλεσε κάταγμα στη σπονδυλική στήλη λόγω οστεοπόρωσης.

Εκτός από τις παραλίες και τις θάλασσες, οι πισίνες είναι επίσης ένας χώρος όπου συμβαίνουν συχνά ατυχήματα. «Στις πισίνες σοβαρός τραυματισμός μπορεί να προκληθεί από πλήθος παραγόντων», εξηγεί ο Δρ. Σταραντζής. «Τέτοιοι παράγοντες είναι, λ.χ., η κατάδυση σε ρηχή πισίνα ή σε σημείο της με μικρό βάθος από απαγορευτικό ύψος, ή τα ατυχήματα λόγω ολισθηρότητας στους χώρους γύρω από αυτήν».

Πώς να προστατευθείτε

Για να παραμείνουμε ασφαλείς, ο ειδικός τονίζει ότι το πρώτο και κύριο μέλημα όλων πρέπει να είναι η εξοικείωση με το περιβάλλον.

«Για να απολαύσετε με ασφάλεια τη θάλασσα όπου θα κολυμπήσετε, τη λίμνη ή το ποτάμι όπου θα αθληθείτε, είναι σημαντικό να εξερευνήσετε το νερό μπαίνοντας περπατώντας», λέει. «Στη συνέχεια πρέπει να κολυμπήσετε και στο τέλος να κάνετε βουτιά. Ακόμα κι αν έχετε επισκεφθεί ξανά το σημείο, πρέπει να έχετε κατά νου ότι οι συνθήκες στο υδάτινο στοιχείο αλλάζουν πολύ γρήγορα».

Πολύ σημαντικό είναι επίσης να τηρείτε τα εξής μέτρα:

• Να μην κολυμπάτε ποτέ μόνοι και να εποπτεύετε τα παιδιά ενεργά. Οι γονείς είναι υποχρεωμένοι να συμβουλεύουν τα παιδιά και να τα επιτηρούν συνεχώς, διότι αυτοί είναι οι κύριοι υπεύθυνοι για την ασφάλειά τους.
• Μην εξαντλήστε και μην ξανοίγεστε πέραν των επιτρεπτών ορίων κολύμβησης. Ελλοχεύει ο κίνδυνος τραυματισμού από διερχόμενο σκάφος.
• Εάν πρόκειται να χρησιμοποιήσετε εξοπλισμό, μηχανοκίνητο ή αυτόνομων καταδύσεων, είναι σημαντικό να τηρείτε τις οδηγίες ασφαλείας.
• Για να κάνετε ασφαλή κατάδυση, βεβαιωθείτε ότι το νερό είναι βαθύ. Οι κατευθυντήριες οδηγίες του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού συνιστούν να έχει το νερό βάθος τουλάχιστον 2,75 μέτρα, χωρίς υποβρύχια εμπόδια. Όσον αφορά στις βουτιές σε πισίνα, πρέπει να αναζητάτε σήμανση που να αναγράφει το βάθος του νερού.

«Οι Έλληνες αγαπάμε να περνάμε χρόνο στο νερό στη διάρκεια των διακοπών. Παρότι η πρόοδος της Ιατρικής και της τεχνολογίας επιτρέπει στις περισσότερες περιπτώσεις την αποκατάσταση των τραυματισμών στη σπονδυλική στήλη, στόχος μας πρέπει να είναι η επίγνωση των πιθανών κινδύνων και η αποφυγή τους. Αυτό προϋποθέτει τήρηση των ατομικών και συλλογικών κανόνων ασφαλείας», επισημαίνει ο Δρ. Σταραντζής. «Όσοι αντιμετωπίζουν ήδη προβλήματα ή έχουν υποβληθεί σε χειρουργείο στη σπονδυλική στήλη, οφείλουν να συμβουλεύονται τον θεράποντα ιατρό τους προτού αποτολμήσουν κάθε ψυχαγωγική δραστηριότητα τέτοιους είδους».