Εποχιακή συναισθηματική διαταραχή: Πρόληψη και θεραπεία για την «κατάθλιψη του χειμώνα»

Η Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή (ΕΔΕ), είναι όντως μια μορφή κατάθλιψης. Η αντιμετώπισή της με κάποια φαρμακευτική αγωγή καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους μπορεί να συνιστάται σε ορισμένες περιπτώσεις. Αλλά έρευνες έχουν δείξει, ότι, για πολλούς ανθρώπους με ιστορικό ΕΔΕ, η θεραπεία με ένα “κουτί φωτός” από τις αρχές του φθινοπώρου, μπορεί να αποδειχτεί πολύ χρήσιμη στην πρόληψη της διαταραχής. Επίσης, μια πιθανή φαρμακευτική αγωγή που ξεκινάει ταυτόχρονα μπορεί να είναι εξίσου χρήσιμη.

Ο ρόλος του ηλιακού φωτός

Η Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή είναι ένα είδος κατάθλιψης που πλήττει του ανθρώπους κυρίως κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου και του χειμώνα. Τα μειωμένα επίπεδα του ηλιακού φωτός, ιδιαίτερα σε περιοχές που είναι μακριά από τον ισημερινό, μπορεί να διαταράξει το εσωτερικό ρολόι του ατόμου. Αυτή η διαταραχή μπορεί να οδηγήσει σε αισθήματα/συμπτώματα κατάθλιψης. Επίσης, η αλλαγή στις εποχές μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα μελατονίνης και σεροτονίνης στο σώμα σας. Πρόκειται για φυσικές ουσίες που παίζουν καίριο ρόλο στον χρονισμό του ύπνου και της ψυχικής διάθεσης. Όταν συνδυάζονται, αυτοί οι δύο παράγοντες μπορεί να οδηγήσουν σε Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή.

Επικίνδυνη απομόνωση

Η ΕΔΕ είναι κάτι περισσότερο από το να νιώθει κανείς απλά “κακόκεφος” επειδή μικραίνει η διάρκεια της ημέρας. Αντ’ αυτού, περιλαμβάνει επίμονα, διάχυτα συμπτώματα της κατάθλιψης κατά τη διάρκεια όλου του χειμώνα. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν αίσθημα θλίψης, θυμού, ή και ευερεθιστότητας για το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, σχεδόν κάθε μέρα. Επίσης χαρακτηρίζεται από έλλειψη ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που συνήθως είναι ευχάριστες για το άτομο, από δυσκολία στη συγκέντρωση, από επίμονη κόπωση, από έλλειψη ενέργειας και, σε ορισμένες περιπτώσεις, από ένα γενικευμένο αίσθημα ότι “δεν αξίζει να ζει κανείς τελικά” που οδηγεί σε σκέψεις αυτοκτονίας.

Διατροφικές επιπτώσεις

Τα άτομα με Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή συχνά αισθάνονται την ανάγκη να κοιμηθούν αρκετά περισσότερες ώρες κάθε μέρα από το συνηθισμένο. Η ΕΔΕ κάνει γενικά τους ανθρώπους να θέλουν να τρώνε περισσότερο κάτι που πολύ συχνά οδηγεί σε αύξηση του σωματικού βάρους. Είναι πολύ συχνό επίσης το φαινόμενο να επιθυμεί το άτομο “διακαώς” να καταναλώσει υδατάνθρακες στη διατροφή του. Τα συμπτώματα μπορεί να επιδεινωθούν, καθώς προχωράει ο χειμώνας. Εξ ορισμού, τα συμπτώματα υποχωρούν όσο αυξάνεται η διάρκεια της μέρας κατά τη διάρκεια της άνοιξης.

Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή: Τρόποι πρόληψης και αντιμετώπισης

Υπάρχουν κάποιες αποτελεσματικές θεραπείες για την Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή. Η πιο “ελαφριά θεραπεία” είναι με το κουτί φωτός και έχει αποδειχτεί ότι είναι αρκετά αποτελεσματική. Τα κουτιά αυτά “μιμούνται” το φυσικό υπαίθριο φως εκπέμποντας ένα υπεριώδες φως ευρέος φάσματος. Η πιο συνηθισμένη “συνταγή” είναι να παίρνετε 30 λεπτά τέτοιου φωτός κάθε πρωί, με το κουτί σε απόσταση 30-60 εκατοστών. Η ένταση του κουτιού φωτός καταγράφεται σε lux, το οποίο είναι το τυποποιημένο μέτρο της ποσότητας του φωτός που εκπέμπεται από μια πηγή φωτός. Η συνιστώμενη ένταση του φωτός τυπικά είναι 10.000 lux. Η έναρξη της θεραπείας με ένα κουτί φωτός στις αρχές του φθινοπώρου μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της ανάπτυξης ΕΔΕ κατά τους χειμερινούς μήνες.

Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί επίσης να είναι μέρος της θεραπείας για την Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή. Η αντικαταθλιπτική φαρμακευτική αγωγή με βουπροπιόνη έχει εγκριθεί στις ΗΠΑ για την πρόληψη της διαταραχής. Άλλα αντικαταθλιπτικά φάρμακα μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματική. Αν είχατε ΕΔΕ στο παρελθόν, είναι καλύτερο να αρχίζετε να παίρνετε αυτά τα φάρμακα στις αρχές του φθινοπώρου πριν καν μικρύνει η μέρα, επειδή αυτό συνήθως αποτρέπει ή μειώνει αισθητά τα συμπτώματα της ΕΔΕ.

Αυτο-φροντίδα

Υπάρχουν και μερικά βήματα αυτο-φροντίδας που μπορείτε να εφαρμόζετε όλο το χρόνο. Αυτά περιλαμβάνουν την τακτική σωματική άσκηση, τις υγιείς συνήθειες ύπνου με ένα σταθερό κύκλο ύπνου/αφύπνισης, η υγιεινή διατροφή και ο περιορισμός στην κατανάλωση ζαχαρούχων τροφών.

Επιπλέον, μια από τις καλύτερες επιλογές σας είναι να βγαίνετε έξω στην ύπαιθρο τις ηλιόλουστες μέρες. Η έκθεση σε αυτό το φυσικό φως του ήλιου θα σας βοηθήσει με την Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή.

Αλλά και η ψυχοθεραπεία έχει αποδειχτεί πρόσφατα ότι είναι αποτελεσματική για την ΕΔΕ. Η θεραπεία που έχει δείξει τη μεγαλύτερη επιτυχία για την πρόληψη και τη θεραπεία της διαταραχής είναι η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία.

Σε κάθε περίπτωση, αν έχετε διαγνωστεί με ΕΔΕ στο παρελθόν, ή υποψιάζεστε ότι έχετε συμπτώματα τώρα, μιλήστε με το γιατρό σας σχετικά με τις επιλογές πρόληψης και θεραπείας για εσάς. Ακόμα κι αν δεν μπορεί πάντα να προληφθεί η Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή, υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες που μπορούν να σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε με επιτυχία τα συμπτώματά σας.

Πηγή: iatropedia.gr