Όταν ο σύντροφός μας εξαφανίζεται

Οι 4 τύποι «εξαφάνισης»

#1 Ghosting

Χωρίς καμία συζήτηση ή προειδοποίηση το άτομο που ασκεί τον εν λόγω μηχανισμό αποστασιοποίησης/απομάκρυνσης απλά εξαφανίζεται, είτε έχει προηγηθεί κάποιος τσακωμός είτε όχι. Δεν σηκώνει το τηλέφωνο, δεν απαντά στα μηνύματα, αποκλείει την άλλη πλευρά από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σαν να μην υπάρχει πλέον. Στην αρχή δημιουργείται ανησυχία, αναρωτιέστε: Τι έγινε; Τι έπαθε; Είναι καλά; Συνέβη κάτι; Αυτό όμως σύντομα με κάποιον άμεσο ή έμμεσο τρόπο αποσαφηνίζεται και τη θέση του παίρνει ένα μεγάλο: Γιατί;

Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι η εξής απλή… Ο άνθρωπος που «εξαφανίζεται» κατά αυτόν τον τρόπο δεν μπορεί να διαχειριστεί ή δεν θέλει, ακόμη χειρότερα, τη «σύγκρουση» και τη διαπραγμάτευση μιας «επώδυνης» ή άβολης συζήτησης/λήξης της σχέσης. Δεν θέλει ή δεν μπορεί να διαχειριστεί ούτε την ελάχιστη δυσφορία που μια τέτοια κατάσταση/συζήτηση θα επιφέρει. Το ψυχικό του σθένος είναι μηδαμινό, δειλιάζει, φοβάται, αλλά κυρίως είναι τόσο εγωιστής που δεν συμπεριλαμβάνει στην ατζέντα του τον άλλον και λίγο τον νοιάζει το συναισθηματικό άλγος που θα του προκαλέσει. Είναι ανώριμος ψυχικά και συναισθηματικά, είναι ατελής στη δομή της προσωπικότητάς του και το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι πώς θα βγει αλώβητος από τη σχέση. Πώς δεν θα πιεστεί εκείνος. Ετσι λοιπόν διακόπτει κάθε επαφή και απλά εξαφανίζεται.

Το «θύμα» από την άλλη μεριά μόλις συνειδητοποιήσει ότι απλά «εγκαταλείφθηκε» χωρίς λόγο και αιτία παθαίνει σοκ. Αρχίζει να φτιάχνει διάφορα υποθετικά σενάρια, συνήθως όχι κολακευτικά, και αναπτύσσει αρνητικά συναισθήματα αυταξίας. Βρήκε άλλη/άλλον; Δεν είμαι αρκετά έξυπνος/η; Δεν είμαι ωραίος/α; Και φυσικά τίποτα από αυτά δεν ισχύει συνήθως, το σοκ υποχωρεί, το τραύμα επουλώνεται και η ζωή συνεχίζεται.

Στην περίπτωση του Ghosting το «θύμα» δεν φέρει συνήθως απολύτως καμία ευθύνη αλλά δυστυχώς θα υποστεί τις συνέπειες. Εφόσον όμως κατανοήσει τα πραγματικά αίτια και δεν το πάρει προσωπικά, θα το ξεπεράσει σχετικά ανώδυνα, θα μάθει από αυτή την εμπειρία (ο εν λόγω άνθρωπος ήταν δυσλειτουργικός) και θα προχωρήσει υγιώς.

#2 Submarining

Εδώ… το αντικείμενο του πόθου μια εμφανίζεται και μια εξαφανίζεται, ως άλλο υποβρύχιο που έρχεται καταπάνω μας και δεν γνωρίζουμε τις προθέσεις του. Τι θέλει; Γιατί το κάνει; Τι συμβαίνει; Ο άνθρωπος-«υποβρύχιο» λοιπόν είναι εκείνος που ενώ φαινομενικά δείχνει να έχει μια υγιή αυτοεκτίμηση, στον πυρήνα του είναι εξαιρετικά ανασφαλής και πολλές φορές αποστρέφεται τον ίδιο του τον εαυτό. Δεν τον εκτιμά κατά βάθος, άσχετα αν πολλές φορές πλασάρεται ως ιδιαιτέρως εμφανίσιμος/η, επιτυχημένος/η κ.τ.λ. Φοβάται να δεσμευτεί γιατί ουσιαστικά φοβάται ότι αν έρθει πιο «κοντά» θα αναγνωρίσουμε ότι τελικά δεν είναι τόσο μοναδικά καταπληκτικός/ή, θα τον/την απορρίψουμε και εκείνος/η θα επιβεβαιώσει την αυτοεκπληρούμενη προφητεία του «δεν αξίζεις» και «είσαι ανεπαρκής».

Επίσης κάποιοι άνθρωποι υιοθετούν την τακτική του υποβρυχίου γιατί δεν ξέρουν, δεν μπορούν, δεν αντέχουν την οικειότητα, ασφυκτιούν όταν οι άλλοι έρχονται πολύ κοντά και προτιμούν να συντηρούν μια ψευδαίσθηση μοναχικής παντοδυναμίας και αυτάρκειας για να μην πληγωθούν. Ετσι όμως χάνουν την ουσία και τη χαρά της αληθινής ανθρώπινης συνεύρεσης. Φυσικά υπάρχουν και εκείνοι που παίζουν σε πολλά ταμπλό, οπότε εξ ορισμού δεν μπορούν να είναι συνεπείς για πρακτικούς και ψυχικούς λόγους. Η αφοσίωσή τους, ο χρόνος τους, η ενέργειά τους είναι μοιρασμένα και περιορισμένα, οπότε το να εμφανίζονται και να εξαφανίζονται είναι η μόνη βιώσιμη επιλογή. Τι λέει όμως και για την προσωπικότητα του «θύματος» αυτή η συμπεριφορά; Στην αρχή προσπαθεί να καταλάβει, κάνει πάλι τα γνωστά παραπάνω σενάρια, αλλά με τη διαφορά ότι εδώ πολλές φορές βλέπει τον «θύτη» ως υπέρλαμπρο τρόπαιο. Ετσι εντατικοποιεί τις προσπάθειες να τον/την κατακτήσει.

Συνεχώς όμως απογοητεύεται, ματαιώνεται και ακυρώνεται μιας και το υποβρύχιό μας απλά δεν είναι συναισθηματικά ώριμο και διαθέσιμο να εμπλακεί σε μια αμοιβαία αποκλειστική σχέση. Ετσι λοιπόν εδώ έχουμε να διαπραγματευτούμε με την αυτοεκτίμηση του «θύματος» που συνεχώς είναι ελλειμματική, αλλιώς δεν θα δεχόταν τις εμφανίσεις και εξαφανίσεις του υποβρυχίου. Οταν λοιπόν κατανοήσει γιατί συμβαίνει όλο αυτό και αναπτύξει μια υγιή αίσθηση αυταξίας θα απομακρυνθεί. Δυστυχώς πολλοί άνθρωποι κάνουν επαναλαμβανόμενες επιλογές αυτού του τύπου, με την ίδια πάντα κατάληξη. Αυτό είναι ένα μοτίβο που οφείλουμε να εντοπίσουμε και να λύσουμε διά παντός.

#3 Breadcrumbing

Λίγα ψίχουλα αγάπης… σας πετάει, ίσα-ίσα για να «αυτοσυντηρείστε» και να μην «πεθάνετε». Εδώ η εξαφάνιση μπορεί να μην είναι απαραίτητα φυσική ή αποκλειστικά και μόνο φυσική, αλλά συνοδεύεται από ψυχοσυναισθηματική «εξαφάνιση»/απουσία. Η «παρουσία/επανεμφάνιση» εμπεριέχει δικαιολογίες, υποσχέσεις, δώρα, καλοπιάσματα κ.τ.λ., τόσο όσο για να διασφαλιστεί ότι η σχέση δεν θα λήξει. Εδώ λοιπόν ο άλλος πετάει τα ψιχουλάκια για να μη χάσει το κεκτημένο, την ασφάλεια, και φυσικά επειδή είναι ένας ολοκληρωμένος Νάρκισσος, τρέφεται από την απόλυτη επιβεβαίωση πως ό,τι και αν κάνει εσείς δεν θα τον απορρίψετε και θα τον αποδεχθείτε όπως είναι, όπως και αν φέρεται.

Η «εξαφάνισή» του λοιπόν σηματοδοτεί την παντελή έλλειψη σεβασμού και ενδιαφέροντος και απλώς τη θεωρεί ασήμαντη σε σχέση με όλα εκείνα τα δικά του υπερ-σημαντικά, που εσείς όχι μόνο οφείλετε να κατανοείτε και να αποδέχεστε, αλλά πολύ περισσότερο να τα θαυμάζετε κιόλας. Τι λέει για την αυτοεκτίμηση του «θύματος» αυτό; Ανύπαρκτη. Ηθικό δίδαγμα; Φυσικά και χρειάζεται το δίπολο «θύτη – θύματος» για να «συντηρηθούν» τα παραπάνω. Η λύση; Η άρτια δομή προσωπικότητας, η συναισθηματική ωριμότητα και η επαρκής αυταξία.

#4 Zombieing

Πέρασαν μήνες, ίσως και χρόνια από την «εξαφάνιση», χωρίς καμία επικοινωνία (ή εξαιρετικά σπάνια, π.χ. στα γενέθλια κ.τ.λ.), και να σου ο ιππότης με τη σκονισμένη του – απ’ τις πολλές «μάχες» – πανοπλία. Κουρασμένος και αποκαμωμένος, ίσως και μετανιωμένος κατά τα λεγόμενά του, ήρθε να δει αν ακόμη «μετράει», αν μπορεί να εξαργυρώσει την υπολειπόμενη γοητεία του, χωρίς όμως – και εδώ είναι το κλειδί – ίχνος ενσυναίσθησης για την ευθύνη του, για το πώς μπορεί να νιώθει ο άλλος για την διατάραξη που προκαλεί και φυσικά χωρίς καμία ειλικρινή πρόθεση να «δουλέψει».

Το «θύμα» αν υποκύψει θα εισπράξει για άλλη μια φορά την απόρριψη και την εγκατάλειψη αφού θα είναι χειρότερο αυτή τη φορά μιας και υποτίθεται ότι έχει «γνώση». Βέβαια, υπάρχει και το ενδεχόμενο την περίοδο της εξαφάνισης το άτομο όντως να συνειδητοποίησε ορισμένα πράγματα και να δούλεψε με τον εαυτό του. Σε αυτή την περίπτωση αν και η άλλη πλευρά είναι διαθέσιμη τότε η ιστορία μπορεί και να έχει άλλη κατάληξη. Τα «θαύματα» πραγματοποιούνται πάντα εντός μας και ναι, υπάρχουν και τα happy ends.

Ευχαριστούμε για τη συνεργασία την κυρία Βάσω Μακαρώνη, κλινική ψυχολόγο, ψυχοθεραπεύτρια.