Η βιταμίνη D, γνωστή και ως «η βιταμίνη του ήλιου», αφού συντίθεται στον οργανισμό κυρίως κατά την έκθεση στον ήλιο, είναι πολύ σημαντική για την πρόληψη της οστεοπόρωσης και τη διατήρηση ενός γερού σκελετού, ενώ παράλληλα συμμετέχει και στο μηχανισμό της όρασης.
Κι ενώ θα περίμενε κανείς ότι στην ηλιόλουστη Ελλάδα οι άνθρωποι δε θα αντιμετώπιζαν θέμα με την έλλειψή της, στην πραγματικότητα κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Σύμφωνα με σχετική έρευνα, πολλοί Έλληνες έχουν έλλειψη βιταμίνης D, με την κατάσταση να επιδεινώνεται στις μεγαλύτερες ηλικίες. Συγκεκριμένα, το 50% του ελληνικού πληθυσμού έχει ανεπάρκεια βιταμίνης D, ενώ το ποσοστό μπορεί να φτάσει και το 80% στους ηλικιωμένους.
Πόση βιταμίνη D χρειάζομαι;
Η επιστημονική κοινότητα δεν έχει καταλήξει ακόμη σε ομοφωνία όσον αφορά στο πόση βιταμίνη D χρειαζόμαστε. Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει ακριβής καθοδήγηση, οι συστάσεις δοσολογίας κυμαίνονται από 600-2.000 IU (Διεθνείς Μονάδες) την ημέρα. Μερικοί άνθρωποι ενδέχεται να χρειαστούν μεγαλύτερες δόσεις για να φθάσουν και να διατηρήσουν υγιή επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα.
Η ακριβής ποσότητα βιταμίνης D που χρειάζεται ένας άνθρωπος εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Αυτοί περιλαμβάνουν την ηλικία, τον τόνο δέρματος, τα τρέχοντα επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα, τη γεωγραφική θέση, την εποχή και την έκθεση στον ήλιο.
Όταν κριθεί απαραίτητο, ο γιατρός μπορεί να συνταγογραφήσει βιταμίνη D, π.χ. σε άτομα με οστεοπόρωση, στους άνω των 65 ετών ή σε ανθρώπους που δεν τους «βλέπει» ο ήλιος. Ωστόσο, σε πολύ μεγάλες δόσεις, η βιταμίνη D μπορεί να αυξήσει το ασβέστιο στο αίμα και αργότερα να δημιουργηθούν πέτρες στα νεφρά. Γι’ αυτόν τον λόγο, οι ειδικοί συνιστούν σε ασθενείς με σχετικό ιστορικό έναν μήνα αφού ξεκινήσουν να παίρνουν συμπλήρωμα βιταμίνης D να κάνουν εξετάσεις για να ελέγξουν τα επίπεδα του ασβεστίου στο αίμα και τα ούρα τους.
Πώς θα καλύψω τις καθημερινές μου ανάγκες σε βιταμίνη D;
Περίπου το 90% της βιταμίνης D που χρειαζόμαστε το παίρνουμε από τον ήλιο. Η υπεριώδης ακτινοβολία διασπά τη χοληστερίνη που βρίσκεται στο δέρμα και έτσι συντίθεται η βιταμίνη D. Μάλιστα έχει υπολογιστεί ότι 15 λεπτά καθημερινής έκθεσης στον ήλιο (των χεριών και του προσώπου) είναι αρκετά για να πάρουμε την ποσότητα που χρειαζόμαστε. Το υπόλοιπο 10% της βιταμίνης D που έχουμε ανάγκη το προσλαμβάνουμε μέσω της διατροφής.
Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη D
Η σημαντικότερη πηγή βιταμίνης D είναι το φως του ήλιου, με τη διατροφή να λειτουργεί επικουρικά. Περιορισμένες ποσότητες βιταμίνης D περιέχουν κάποια λιπαρά τρόφιμα, όπως είναι τα γαλακτοκομικά, τα αυγά, τα λιπαρά ψάρια (π.χ. σαρδέλα, σολομός) και κάποια θαλασσινά (π.χ. τα στρείδια).
*Σολομός
Ο άγριος σολομός περιέχει περίπου 988 IU βιταμίνης D ανά μερίδα, ενώ ο σολομός εκτροφής περιέχει 250 IU κατά μέσο όρο.
*Ρέγγες και σαρδέλες
Η ρέγγα περιέχει 1.628 IU βιταμίνης D ανά μερίδα 100 γραμμαρίων. Οι ρέγγες, οι σαρδέλες και άλλα λιπαρά ψάρια, όπως το σκουμπρί, είναι επίσης καλές πηγές.
*Τόνος σε κονσέρβα
Ο κονσερβοποιημένος τόνος περιέχει 236 IU βιταμίνης D ανά μερίδα. Επιλέξτε ελαφρύ τόνο και καταναλώστε 170 γραμμάρια ή λιγότερο την εβδομάδα για να αποφύγετε τη συσσώρευση μεθυλ-υδραργύρου.
*Στρείδια
Τα στρείδια είναι γεμάτα από θρεπτικά συστατικά και πέραν της βιταμίνης D περιέχουν περισσότερη βιταμίνη Β12, χαλκό και ψευδάργυρο από ό,τι μια πολυβιταμίνη.
*Γαρίδες
Οι γαρίδες παρέχουν 152 IU βιταμίνης D ανά μερίδα και είναι επίσης πολύ χαμηλές σε λιπαρά.
*Κρόκοι αυγών
Τα αυγά περιέχουν περίπου 40 IU βιταμίνης D ανά κρόκο.
*Άγρια μανιτάρια
Τα μανιτάρια μπορούν να συνθέσουν τη βιταμίνη D2 όταν εκτίθενται σε υπεριώδες φως. Μόνο τα άγρια μανιτάρια ή μανιτάρια που έχουν υποβληθεί σε επεξεργασία με υπεριώδες φως είναι καλές πηγές βιταμίνης D.
*Εμπλουτισμένες τροφές
Οι φυσικές πηγές βιταμίνης D είναι περιορισμένες, ειδικά εάν είστε χορτοφάγοι ή δε σας αρέσουν τα ψάρια. Ευτυχώς για εσάς, ορισμένα τρόφιμα που δεν περιέχουν φυσικά βιταμίνη D, εμπλουτίζονται με αυτό το θρεπτικό συστατικό. Τέτοιες τροφές είναι το αγελαδινό γάλα, το γάλα σόγιας, ο χυμός πορτοκαλιού και τα δημητριακά, τα οποία ενίοτε ενισχύονται με βιταμίνη D. Αυτά περιέχουν 55-130 IU ανά μερίδα.
