Απόλυση του εργαζομένου ή αναστολή της σύμβασης εργασίας του; Αυτό είναι το δίλημμα με το οποίο έρχονται αντιμέτωποι χιλιάδες εργοδότες ανά την ελληνική επικράτεια οι οποίοι, βλέποντας τις πωλήσεις τους να καταρρέουν, αναζητούν απεγνωσμένα τρόπους να αντιμετωπίσουν το λειτουργικό τους κόστος. Οσες επιχειρήσεις δεν υπάγονται στα αναγκαστικά μέτρα της κυβέρνησης και διατηρούν το δικαίωμα του να λειτουργούν, έχουν πλέον τη δυνατότητα να αναστείλουν τις συμβάσεις εργασίας ορισμένων ή ακόμη και όλων των εργαζομένων. Σε αυτή την περίπτωση, οι επιχειρήσεις γλιτώνουν από τις ασφαλιστικές εισφορές –τόσο του εργαζομένου όσο και του εργοδότη– αλλά και από την υποχρέωση καταβολής της μισθοδοσίας, ενώ οι εργαζόμενοι διατηρούν όλα τα τους τα ασφαλιστικά δικαιώματα αλλά και τη δυνατότητα να εισπράξουν το έκτακτο βοήθημα των 800 ευρώ. Στην περίπτωση που ασκήσουν το δικαίωμα αναστολής των συμβάσεων, οι εργοδότες αναλαμβάνουν την υποχρέωση να μην κάνουν απολύσεις καθώς ακόμη και αν τις κάνουν, αυτές θα κριθούν άκυρες. Ετσι, οι επιχειρήσεις έχουν πλέον δύο επιλογές:
1. Να προχωρήσουν σε απολύσεις αναλαμβάνοντας όμως το κόστος που αυτές συνεπάγονται: αποζημίωση απόλυσης, αποζημίωση μη ληφθείσης αδείας, αναλογία δώρου Πάσχα κ.λπ. Η νομοθεσία δεν έχει αλλάξει.
Αν δεν καταβληθεί η αποζημίωση απόλυσης, η τελευταία δεν θεωρείται έγκυρη.
2. Να εκμεταλλευθούν το καθεστώς της αναστολής για τους εργαζομένους που μένουν ή προβλέπεται ότι θα μείνουν χωρίς αντικείμενο για τις επόμενες εβδομάδες. Σε αυτή την περίπτωση, το μισθολογικό και το μη μισθολογικό κόστος πέφτει αισθητά. Ο εργοδότης, όμως, αναλαμβάνει δύο υποχρεώσεις. Πρώτον, να μην κάνει απολύσεις και, δεύτερον, να διατηρήσει τον ίδιο αριθμό εργαζομένων για όσο χρονικό διάστημα εκμεταλλευθεί και το προνόμιο της αναστολής συμβάσεων εργασίας. Προς το παρόν, το προνόμιο της αναστολής ισχύει για έναν μήνα, ουσιαστικά μέχρι το τέλος Απριλίου. Η κυβέρνηση άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο παράτασης αλλά αυτό είναι κάτι που θα φανεί μέσα στις επόμενες εβδομάδες. Επίσης, δεν έχει αποσαφηνιστεί αν θα υπάρχει επίδομα των 800 ευρώ και για την περίοδο μετά το τέλος Απριλίου.
Το δικαίωμα αναστολής των συμβάσεων εργασίας δεν ισχύει για όλες τις επιχειρήσεις που διατηρούν το δικαίωμα να λειτουργούν, παρά μόνο για αυτές που έχουν κωδικό αριθμό δραστηριότητας (και μάλιστα κύριας δραστηριότητας), ο οποίος συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο που έδωσε η κυβέρνηση στη δημοσιότητα. Το γεγονός ότι δεν υπάρχει πρόβλεψη για τις εταιρείες ή τους επαγγελματίες με διπλούς ή πολλαπλούς αριθμούς ΚΑΔ έχει ήδη προκαλέσει αντιδράσεις, καθώς και επαγγελματίες αλλά και εταιρείες που έχουν υποστεί καθίζηση των εσόδων τους διαπιστώνουν ότι μένουν εκτός. Η κυβέρνηση, στην προσπάθειά της να προσδιορίσει ποιοι θα μπορούν να εκμεταλλευθούν το δαπανηρό για τον κρατικό προϋπολογισμό σύστημα (δεδομένου ότι το κράτος πληρώνει και τις ασφαλιστικές εισφορές αλλά και τα 800 ευρώ) και ποιοι όχι, ήρθε αντιμέτωπη με την παντελή έλλειψη στατιστικών στοιχείων, η οποία οφείλεται σε δύο λόγους:
1. Ουδέποτε υλοποιήθηκε το πλάνο που υπήρχε στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων οι επιχειρήσεις να υποχρεωθούν να δηλώσουν τα έσοδά τους ανά ΚΑΔ. Το σχέδιο έμεινε στα χαρτιά και οι φορολογικές αρχές έχουν εικόνα μόνο για τον συνολικό τζίρο των επιχειρήσεων.
2. Οι επαγγελματίες δεν έχουν καμία υποχρέωση να αλλάξουν κωδικό αριθμό δραστηριότητας από κύριο σε δευτερεύοντα. Ετσι, στο βάθος των ετών, όσοι θέλησαν να αλλάξουν αντικείμενο, απλώς πρόσθεταν έναν επιπλέον ΚΑΔ ο οποίος σήμερα μπορεί να τους αποφέρει και τα περισσότερα έσοδα. Πάντως, τα επόμενα 24ωρα η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί ότι θα εξετάσει όλα τα αιτήματα που θα προκύψουν προχωρώντας σε συνεχή επικαιροποίηση του καταλόγου, καθώς ο κεντρικός στόχος είναι ένας: να αποφευχθούν οι απολύσεις.
Μέτρα ενίσχυσης ρευστότητας άνω των 2 δισ. ευρώ
«Ενέσεις» ρευστότητας άνω των 2 δισ. ευρώ μέσω δύο μέτρων υπόσχεται η κυβέρνηση.
Το πρώτο αφορά την αναστολή της υποχρέωσης καταβολής του δώρου Πάσχα, η οποία από μόνη της συνιστά ένα «άτοκο δάνειο» των εργαζομένων προς τους εργοδότες τους συνολικού ύψους περίπου 1 δισ. ευρώ.
Χαμηλότοκα δάνεια
Η δεύτερη «ένεση» –και αυτή ύψους ενός δισ. ευρώ– αφορά τις χορηγήσεις χαμηλότοκων δανείων απευθείας από το κράτος. Η υποδομή ετοιμάζεται ήδη στο υπουργείο Οικονομικών και μέσα στις πρώτες ημέρες του Απριλίου αναμένεται η έκδοση της σχετικής υπουργικής απόφασης η οποία θα καθορίζει τα κριτήρια χορήγησης των δανείων. Θα παίζει ρόλο ο κύκλος εργασιών, ο αριθμός των εργαζομένων, ο κλάδος στον οποίο δραστηριοποιείται η επιχείρηση αλλά και η ζημία που έχει υποστεί στα οικονομικά της μεγέθη από τον κορωνοϊό. Το δάνειο θα χορηγείται με απευθείας κατάθεση του ποσού από το Taxisnet στον τραπεζικό λογαριασμό του δικαιούχου. Η επιστροφή του ποσού θα γίνει μετά την κρίση ενώ το επιτόκιο θα είναι χαμηλό. Επίσης, θα προβλέπεται –ανάλογα και με τη ζημία που θα υποστεί η κάθε επιχείρηση– διαγραφή ακόμη και μέρους του κεφαλαίου που θα δοθεί ως δάνειο.
Επέκταση αναστολής φόρων και εισφορών
Στην επέκταση του μέτρου της αναστολής των φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων ώστε να συμπεριλάβει και τις πληρωμές που πρέπει να γίνουν μέχρι το τέλος Απριλίου αναμένεται να προχωρήσει η κυβέρνηση, καθώς όλα δείχνουν ότι οι συνθήκες δεν αναμένεται να ομαλοποιηθούν μέσα στον επόμενο μήνα. Επίσης, η αρμόδια Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, ολοκληρώνει την επιχειρηματολογία που θα παρουσιάσει η ελληνική πλευρά στους θεσμούς ώστε να διατηρήσει ανοικτή την πλατφόρμα για τα κόκκινα στεγαστικά δάνεια και μετά την 1η Μαΐου.
Το μέτρο αναμένεται να παραταθεί ώστε να συμπεριλάβει και τις πληρωμές που πρέπει να γίνουν μέχρι το τέλος Απριλίου, καθώς όλα δείχνουν ότι οι συνθήκες δεν πρόκειται να ομαλοποιηθούν μέσα στον επόμενο μήνα.
Προς το παρόν, η τετράμηνη αναστολή για τους φόρους και η 3μηνη αναστολή για τις ασφαλιστικές εισφορές, αφορά τις υποχρεώσεις του Μαρτίου. Δεν είναι γενικευμένη. Αφορά τις επιχειρήσεις που εντάσσονται στον κατάλογο των εταιρειών που έχουν πληγεί αλλά και σε αυτές που έχουν κλείσει, ενώ καλύπτονται και οι εργαζόμενοι που μένουν προσωρινά μόνο με το επίδομα των 800 ευρώ. Καλύπτονται, επίσης, οι ιδιοκτήτες ακινήτων που θα υποχρεωθούν να εισπράξουν μειωμένο ενοίκιο είτε από τις επιχειρήσεις που έχουν το δικαίωμα να πληρώσουν το 60% του συμφωνημένου ποσού είτε από τους εργαζομένους που έχουν το ίδιο δικαίωμα. Βέβαια, στα υπουργεία Οικονομικών και Εργασίας είναι διάχυτη η ανησυχία για το ποιοι από αυτούς που δεν έχουν το δικαίωμα της παράτασης, θα σπεύσουν να πληρώσουν εμπρόθεσμα εν μέσω τέτοιων συνθηκών. Αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο έγιναν και οι σχετικές εκκλήσεις. Στο τέλος Μαρτίου, ΦΠΑ –που είναι και η μεγαλύτερη φορολογική υποχρέωση του μήνα– πρέπει να πληρώσουν οι εταιρείες με διπλογραφικά βιβλία, δηλαδή οι μεγάλες εταιρείες. Επίσης, πρέπει να πληρωθούν οι δόσεις των ρυθμίσεων. Ο Απρίλιος περιλαμβάνει τον ΦΠΑ των εταιρειών που τηρούν και απλογραφικά βιβλία που είναι και η μεγάλη πλειονότητα.
Στα δάνεια, η αναστολή θα είναι εξάμηνη για τα επιχειρηματικά και 3μηνη για τα δάνεια των φυσικών προσώπων. Για τα επιχειρηματικά δάνεια ισχύει ότι θα πρέπει οι δανειακές υποχρεώσεις να ήταν ενήμερες στο τέλος του 2019. Και φυσικά, δεν πρόκειται για γενικευμένη αναστολή των δόσεων μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου. Οσον αφορά τα φυσικά πρόσωπα, δικαιούχοι του προνομίου να μην πληρώσουν δόσεις στεγαστικών δανείων για τους επόμενους τρεις μήνες καθίστανται –θεωρητικά– 1,4 εκατ. πολίτες, καθώς τόσοι είναι –βάσει των στοιχείων που ανακοίνωσε ο Χρήστος Σταϊκούρας– οι δικαιούχοι του επιδόματος των 800 ευρώ. Φυσικά, όλο το βάρος από την πλευρά των τραπεζών θα πέσει το επόμενο διάστημα στο να εντοπιστούν αυτοί που έχουν πραγματική ανάγκη. Ετσι, οι συνεννοήσεις θα γίνουν μέσω τηλεφώνου. Να σημειωθεί ότι ενώ για τα επιχειρηματικά δάνεια θα υπάρχει υποχρέωση καταβολής των τόκων για τους έξι μήνες, για τα δάνεια των φυσικών προσώπων θα μιλάμε για πλήρη αναστολή και κεφαλαιοποίηση των δόσεων που δεν θα καταβληθούν.
