Ο νέος πτωχευτικός νόμος προβλέπει το δικαίωμα ο οφειλέτης να λάβει και στεγαστικό επίδομα από το κράτος για τη μίσθωση της πρώτης κατοικίας του.
Ελπίδες σε χιλιάδες δανειολήπτες που πληρούν συγκεκριμένα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, να αποφύγουν τον πλειστηριασμό και να ξαναπάρουν πίσω την πρώτη τους κατοικία δίνει ο νέος πτωχευτικός νόμος. Η δυνατότητα θα δοθεί σε όσους δανειολήπτες θα κηρύξουν πτώχευση ή επαπειλούνται με πλειστηριασμό, οι οποίοι θα μπορούν να πουλήσουν έναντι τιμήματος την πρώτη τους κατοικία σε δημόσιο φορέα και να συνεχίσουν να κατοικούν σε αυτήν ως ενοικιαστές με συμφωνία επαναγοράς σε βάθος χρόνου.
Αναλυτικά, ο νόμος θα δίνει το δικαίωμα σε περίπτωση που κάποιος κηρυχθεί σε πτώχευση ή σε περίπτωση που επισπεύδεται αναγκαστική εκτέλεση από ενυπόθηκο ή προσημειούχο πιστωτή, και εφόσον κατά τον χρόνο κήρυξης της πτώχευσης, ή μέχρι τη διενέργεια του πλειστηριασμού σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης, το έχει δηλώσει και έχει λάβει σχετική βεβαίωση, να μεταβιβάσει την κύρια κατοικία του στον φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης και να τη μισθώσει από αυτόν.
Πρόκειται για δημόσιο φορέα που θα συσταθεί με απόφαση του υπουργού Οικονομικών και με αρμοδιότητα την αγορά ακινήτων που είναι η πρώτη κατοικία οφειλετών που πτωχεύουν.
Τέσσερα κριτήρια
Τα κριτήρια που θα πρέπει να πληροί ο οφειλέτης για να διασώσει την πρώτη του κατοικία, είναι τα εξής:
• Το μηνιαίο διαθέσιμο οικογενειακό του εισόδημα να μην υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης προσαυξημένες κατά 70%.
• Η αντικειμενική αξία της πρώτης κατοικίας να είναι έως 200.000 ευρώ εάν πρόκειται για άγαμο οφειλέτη, η οποία θα προσαυξάνεται κατά 40.000 ευρώ όταν ο οφειλέτης είναι έγγαμος και κατά 20.000 ευρώ για κάθε παιδί μέχρι τρία.
• Η αντικειμενική αξία της λοιπής ακίνητης περιουσίας του και των μελών της οικογένειάς του (της συζύγου και εξαρτημένων μελών) να είναι έως 100.000 ευρώ.
• Η συνολική αξία της κινητής περιουσίας του και των μελών της οικογένειάς του (της συζύγου και εξαρτημένων μελών) να μην υπερβαίνει τις 60.000 ευρώ.
Οπως ορίζεται στο σχέδιο του νέου πτωχευτικού νόμου, το τίμημα της μεταβίβασης θα ισούται προς την εμπορική αξία της πρώτης κατοικίας, με βάση την εκτίμηση πιστοποιημένου εκτιμητή. Ο οφειλέτης θα έχει το δικαίωμα να διαμένει στο ακίνητο, την κυριότητα του οποίου θα έχει χάσει, πληρώνοντας ενοίκιο στον φορέα στον οποίο έχει μεταβιβάσει την πρώτη του κατοικία. Η διάρκεια της μίσθωσης ορίζεται σε 12 έτη, ενώ το μίσθωμα που θα καταβάλλει θα ορίζεται με βάση απόδοση που αντιστοιχεί προς το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου με κυμαινόμενο επιτόκιο που ίσχυε σύμφωνα με το στατιστικό δελτίο της ΤτΕ, αναπροσαρμοζόμενο με το επιτόκιο αναφοράς της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Εντός τριών ετών από την έναρξη της μίσθωσης ο μισθωτής θα μπορεί να αιτηθεί τη μετατροπή της σε μίσθωση με δικαίωμα επαναγοράς και εικοσαετή διάρκεια. Η νέα αυτή μίσθωση μπορεί να προβλέπει την άσκηση του δικαιώματος με την ολοκλήρωση περιόδου της τροποποιημένης μίσθωσης ή και με καταβολή καταληκτικής δόσης.
Εφόσον ο οφειλέτης καταβάλει το σύνολο των μισθωμάτων για όλη τη διάρκεια της μίσθωσης, τότε θα δικαιούται τη μεταβίβαση της κυριότητας της πρώτης κατοικίας στον ίδιο ή στους νόμιμους διαδόχους του. Η μίσθωση θα καταγγέλλεται εφόσον ο μισθωτής είναι υπερήμερος ως προς την καταβολή τριών μισθωμάτων και η υπερημερία δεν θεραπευθεί ως προς το σύνολό της εντός μηνός από τη σχετική όχληση του μισθωτή. Η καταγγελία σε αυτή την περίπτωση επέρχεται αυτοδικαίως και εντός ενός μήνα από την άκαρπη παρέλευση της παραπάνω προθεσμίας.
Επίδομα
Εάν πρόκειται για ευάλωτο πρόσωπο ο νέος πτωχευτικός νόμος προβλέπει το δικαίωμα ο οφειλέτης να λάβει και στεγαστικό επίδομα από το κράτος. Στην περίπτωση που ο ευάλωτος οφειλέτης καταρτίσει μίσθωση για την πρώτη του κατοικία, το επίδομα θα καταβάλλεται στον φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης για τη μερική εξόφληση του μισθώματος. Τα κριτήρια για να χαρακτηριστεί κάποιος «ευάλωτος» είναι τα παρακάτω και θα πρέπει να ισχύουν σωρευτικά:
• Το μηνιαίο διαθέσιμο οικογενειακό του εισόδημα να μην υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης.
• Η αντικειμενική αξία της πρώτης κατοικίας να μην υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ για τον άγαμο οφειλέτη, προσαυξημένη κατά 40.000 ευρώ για τον έγγαμο και κατά 20.000 ευρώ ανά παιδί και μέχρι τρία.
• Η αντικειμενική αξία της λοιπής ακίνητης περιουσίας του οφειλέτη και των μελών της οικογένειάς του (συζύγου και εξαρτημένων μελών) να μην υπερβαίνει ως αντικειμενική αξία τις 70.000 ευρώ.
• Η συνολική αξία της κινητής περιουσίας του οφειλέτη και των μελών της οικογένειάς του (συζύγου και εξαρτημένων μελών) να μην υπερβαίνει τις 40.000 ευρώ.
Διαβούλευση
Ο νέος πτωχευτικός νόμος θα αποτελέσει αντικείμενο διαβούλευσης της κυβέρνησης με τους θεσμούς την προσεχή εβδομάδα. Στόχος, το οριστικό κείμενο να συμφωνηθεί έως τα τέλη του μήνα, προκειμένου στη συνέχεια να ψηφιστεί από τη Βουλή και να τεθεί σε εφαρμογή από τις αρχές του νέου χρόνου. Ο νόμος θα θέτει ενιαίους κανόνες και διαδικασίες για την πτώχευση των νομικών και των φυσικών προσώπων, επιτρέποντας την απαλλαγή τους από τα χρέη, αφού προηγουμένως αποδεχθούν τη ρευστοποίηση του συνόλου της περιουσίας τους. Ειδικά σε ό,τι αφορά τα νοικοκυριά, επιδιώκει να βάλει τέλος και στις χρονοβόρες διαδικασίες πτώχευσης που ισχύουν σήμερα μέσω του νόμου Κατσέλη και οι οποίες φθάνουν ακόμη και τα 15 χρόνια. Στο πλαίσιο αυτό προβλέπει την πλήρη απαλλαγή του οφειλέτη από τα χρέη του προς τράπεζες, Δημόσιο ή άλλους πιστωτές, 36 μήνες από την υποβολή της αίτησης πτώχευσης, και 24 μήνες από την κήρυξη της πτώχευσης από το δικαστήριο.
