Τόσο οι ειδικοί όσο και οι «ασθενείς» και οι θεραπευόμενοι στοχεύουν στην παθολογία, στη νοσηρότητα και στη θεραπεία των δυσλειτουργικών συμπεριφορών και συναισθημάτων. Ολα καλά μέχρι εδώ, αλλά τι γίνεται με τα υγιή λειτουργικά μας συστήματα; Πώς παράγουμε και προάγουμε τις θετικές, ωφέλιμες και παραγωγικά αποτελεσματικές μας συμπεριφορές, συναισθήματα και λειτουργίες;
Τα τελευταία χρόνια τόσο η ιατρική όσο και οι επιστήμες ψυχικής υγείας στοχεύουν στο ψυχοσωματικό ευ ζην, μια και ο στόχος πάντα ήταν η πρόληψη πριν από τη θεραπεία, αλλά πολύ περισσότερο στις μέρες μας είναι πλέον επιτακτική και ζωτικής σημασίας η ανάγκη να επικεντρωθούμε στο πώς θα σκεφτόμαστε, αισθανόμαστε και συμπεριφερόμαστε με υγεία, ευτυχία και «επιτυχία».
Τι σημαίνει ψυχολογικό ευ ζην όμως;
* Είναι το αίσθημα ότι μπορείς να κάνεις τα πράγματα που πραγματικά σε ευχαριστούν, ικανοποιούν και νιώθεις καλά με αυτά!
* Τα αισθήματα ικανοποίησης, ευχαρίστησης, εμπιστοσύνης, σκοπού και αμοιβαιότητας με το περιβάλλον μας αποτελούν όλα μέρος του ψυχικού ευ ζην. Η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθηση αποτελούν επίσης σημαντικές παραμέτρους.
* Είναι το συναίσθημα που βιώνουμε όταν πραγματικά νιώθουμε ο αληθινός μας εαυτός και είμαστε ικανοποιημένοι με το «αποτέλεσμα».
Το επαρκές ψυχικό ευ ζην δεν σημαίνει ότι δεν βιώνουμε ποτέ αρνητικά αισθήματα ή δύσκολες καταστάσεις. Σημαίνει ότι διαθέτουμε τις αντοχές και έχουμε τις δυνάμεις και την πίστη στον εαυτό μας ότι μπορεί να αντεπεξέλθουμε όταν οι καταστάσεις γίνονται δυσκολότερες από ό,τι συνήθως. Διαθέτει, με άλλα λόγια, ψυχικό σθένος που χτίζεται από την ψυχική και σωματική ευεξία.
Πώς να «χτίσετε» ψυχικό ευ ζην
Συναισθηματική ετοιμότητα: Είναι η ικανότητα ενός ατόμου να αντιμετωπίζει τις καθημερινές καταστάσεις και τα προσωπικά συναισθήματα με έναν θετικό, αισιόδοξο και εποικοδομητικό τρόπο.
Διανοητική και πνευματική ικανότητα: Είναι η ικανότητα ενός ατόμου να μαθαίνει και να χρησιμοποιεί τις πληροφορίες ώστε να βελτιώνει την ποιότητα της καθημερινής ζωής και της μέγιστης λειτουργικότητάς του. Ενα άτομο με διανοητική ικανότητα χαρακτηρίζεται γενικά ως ενημερωμένο. Παράλληλα το άτομο θεμελιώνει ένα σύστημα αξιών και πράττει σύμφωνα με τις πεποιθήσεις του, καθώς επίσης θέτει και επιτυγχάνει σημαντικούς και εποικοδομητικούς στόχους για τη ζωή.
Σωματική ευρωστία: Η ικανότητα ενός ατόμου να λειτουργεί αποτελεσματικά στις απαιτήσεις της καθημερινής του ζωής και εργασίας καθώς και η ικανότητα να χρησιμοποιεί τον ελεύθερο χρόνο του αποτελεσματικά. Η σωματική ευρωστία περιλαμβάνει καλή σωματική κατάσταση και κινητικές δεξιότητες.
Κοινωνική επιδεξιότητα: Η ικανότητα ενός ατόμου να αλληλεπιδρά επιτυχώς με τα άλλα άτομα και να θεμελιώνει σχέσεις γεμάτες νόημα που ενισχύουν την ποιότητα ζωής για όλα τα άτομα που εμπλέκονται (μεταξύ αυτών και ο εαυτός του). Ενα άτομο με κοινωνική επιδεξιότητα θεωρείται γενικά ότι «συμμετέχει» σε αντίθεση με το άτομο που αποσύρεται- απομονώνεται.
Βήματα καθημερινού ευ ζην
1. Συνδεθείτε…
Συνδεθείτε με τους ανθρώπους γύρω σας: την οικογένειά σας, τους φίλους σας, τους συναδέλφους σας και τους γείτονές σας. Αφιερώστε χρόνο για να αναπτύξετε αυτές τις σχέσεις
2. Κίνηση…
Να είστε δραστήριοι. Δεν είναι απαραίτητο να γραφτείτε σε ένα γυμναστήριο. Βρείτε τη δραστηριότητα την οποία απολαμβάνετε και κάντε τη μέρος της ζωής σας.
3. Γνώση…
Συνεχίστε να μαθαίνετε πράγματα. Η εκμάθηση νέων δεξιοτήτων μπορεί να σας δώσει μια αίσθηση επιτυχίας και εμπιστοσύνης στον εαυτό σας.
4. Γενναιοδωρία
Δώστε στους άλλους.
Ακόμη και η μικρότερη πράξη έχει σημασία, είτε αυτή είναι ένα χαμόγελο, ένα «ευχαριστώ» ή μια ευγενική κουβέντα. Ακόμη σημαντικότερες πράξεις, όπως ο εθελοντισμός, μπορεί να βελτιώσει το ψυχικό ευ ζην σας και να σας βοηθήσει να οικοδομήσετε νέα κοινωνικά δίκτυα. Δώστε την εμπειρία και τη γνώση σας.
5. Αφουγκραστείτε και δώστε προσοχή
Συνειδητοποιήστε καλύτερα την παρούσα στιγμή, όπως τα συναισθήματα και τις σκέψεις σας, το σώμα σας και τον κόσμο γύρω σας. Η συγκεκριμένη επίγνωση μπορεί να αλλάξει θετικά τον τρόπο που αισθάνεστε για τη ζωή και τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζετε τις προκλήσεις. Θέστε ερωτήματα στον εαυτό σας και στους άλλους.
6. Ευγνωμοσύνη
Αναλογιστείτε όλους και όλα για τα οποία νιώθετε ευγνωμοσύνη. Για αυτά που έχετε και για αυτά που σας συμβαίνουν. Σκεφτείτε ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο. Υπενθυμίζετέ τα στον εαυτό σας κάθε φορά, κάθε στιγμή που νιώθετε αποκαρδιωμένοι, απογοητευμένοι, εξουθενωμένοι ψυχικά και σωματικά. Εστιάστε σε όλα όσα είναι καλά και μπορούν να γίνουν καλύτερα. Επενδύστε στα ταλέντα και στις λειτουργίες/σχέσεις που ήδη είναι επικοδομητικές.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία την κυρία Βάσω Μακαρώνη, κλινική ψυχολόγο -ψυχοθεραπεύτρια.
