Κορωνοϊός: Φόβοι για κύμα ασθενών με βλάβες στον εγκέφαλο

Ο κορονοϊός Covid-19 μπορεί να προκαλεί σοβαρές νευρολογικές επιπλοκές ακόμα και σε ασθενείς που εκδηλώνουν ήπιες μορφές της αναπνευστικής λοίμωξης, αναφέρουν Βρετανοί επιστήμονες. Και προειδοποιούν πως η δική τους και προγενέστερες μελέτες δημιουργούν φόβους για κύμα ασθενών που αναρρώνουν από τον κορωνοϊό αλλά μαστίζονται από νευρολογικά ελλείμματα.

Οι επιστήμονες δημοσίευσαν στην ιατρική επιθεώρηση Brain λεπτομέρειες για 43 ασθενείς, ηλικίας 16-85 ετών. Οι ασθενείς αυτοί νοσηλεύτηκαν στο Ινστιτούτο Νευρολογίας του University College του Λονδίνου (UCL). Παρουσίασαν νευρολογικές επιπλοκές που κυμαίνονταν από φλεγμονή στον εγκέφαλο και ντελίριο έως εγκεφαλικό επεισόδιο.

Σε μερικές περιπτώσεις, το νευρολογικό πρόβλημα ήταν το πρώτο και κύριο σύμπτωμά τους. Σε άλλες εκδηλώθηκε αφού ανάρρωσαν από τη λοίμωξη που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός.

Τα περιστατικά αποκαλύπτουν ανησυχητική αύξηση σε μία απειλητική για τη ζωή κατάσταση που ονομάζεται οξεία διάσπαρτη εγκεφαλομυελίτιδα (ADEM). Όπως γράφουν οι γιατροί, πριν από την εμφάνιση του κορωνοϊού είχαν στο Ινστιτούτο τους ένα κρούσμα τον μήνα. Μετά την έναρξή της πανδημίας είχαν 2-3 την εβδομάδα. Μία γυναίκα, ηλικίας 59 ετών, πέθανε εξαιτίας αυτής της επιπλοκής.

Η οξεία διάσπαρτη εγκεφαλομυελίτιδα είναι μία φλεγμονώδης νόσος. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ανήκει στα αυτοάνοσα νοσήματα, δηλαδή σε αυτά που προκαλούνται από υπερλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Η νόσος χαρακτηρίζεται από καταστροφή του περιβλήματος των νευρικών κυττάρων (της μυελίνης ουσίας).

Πέντε κατηγορίες 

Όπως αναφέρουν οι ερευνητές, πολλοί ασθενείς είχαν φλεγμονή στο κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκέφαλος, νωτιαίος μυελός). Άλλοι παρουσίασαν προσβολή του εγκεφάλου με ντελίριο ή ψύχωση. Μερικοί έπαθαν εγκεφαλικό επεισόδιο και κάποιοι είχαν περιφερειακά νευρολογικά προβλήματα.

Πιο αναλυτικά, οι νευρολογικές επιπλοκές που παρουσίασαν οι 43 ασθενείς με τη λοίμωξη που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός, ταξινομούνται σε πέντε κύριες κατηγορίες:

• Στις εγκεφαλοπάθειες που προκαλούν ντελίριο/ψύχωση. Αυτή ήταν η περίπτωση 10 ασθενών. Οι εννέα ανάρρωσαν πλήρως ή εν μέρει.
• Στα φλεγμονώδη σύνδρομα του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ). Τα νοσήματα αυτά ήταν η εγκεφαλίτιδα, η οξεία διάσπαρτη εγκεφαλομυελίτιδα και η μεμονωμένη  μυελίτιδα. Συνολικά τα εκδήλωσαν 12 ασθενείς. Οι πέντε από αυτούς παρουσίασαν εξαιτίας τους εγκεφαλική αιμορραγία. Ένας ασθενής ανάρρωσε πλήρως και 10 μερικώς. Όπως προαναφέρθηκε μία ασθενής κατέληξε.
• Στα ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια. Οφείλονταν σε θρομβώσεις. Υπήρξαν 8 περιστατικά, με έναν νεκρό. Σε τέσσερις περιπτώσεις το εγκεφαλικό ήταν συνέπεια πνευμονικής θρομβοεμβολής.
• Στις περιφερειακές νευρολογικές διαταραχές. Στην κατηγορία αυτή ανήκει, μεταξύ άλλων, το σύνδρομο Guillain-Barré. Περιφερειακές νευρολογικές διαταραχές παρουσίασαν συνολικά 8 ασθενείς. Οι έξι από αυτούς έχουν ήδη αναρρώσει εν μέρει. Το σύνδρομο Guillain-Barré είναι μία ανοσοποιητική αντίδραση που προσβάλλει τα νεύρα και προκαλεί παράλυση. Στο 5% των περιπτώσεων αποβαίνει μοιραίο, αναφέρει ο Guardian.
• Σε διάφορες άλλες νευρολογικές διαταραχές. Πρόκειται για 5 περιστατικά που δεν ταιριάζουν σε κάποια από τις προηγούμενες κατηγορίες.

Τα περιστατικά αυτά καταγράφηκαν σε χρονικό διάστημα σχεδόν ενός μηνός (μεταξύ 9 Απριλίου και 15 Μαΐου 2020).

Προβλήματα μετά την ανάρρωση

«Η λοίμωξη που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός επηρεάζει τον εγκέφαλο με τρόπο που δεν έχουμε δει με άλλους ιούς», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Dr Michael Zandi, αναπληρωτής καθηγητής Νευρολογίας στο UCL. «Μερικοί από τους ασθενείς μας με ADEM ή άλλες νευρολογικές επιπλοκές, ήταν σε πολύ σοβαρή κατάσταση. Ωστόσο η προσβολή του αναπνευστικού τους από τον κορωνοϊό ήταν ασήμαντη».

Και συνέχισε: «Από βιολογικής πλευράς, η οξεία διάσπαρτη εγκεφαλομυελίτιδα (ADEM) έχει ομοιότητες με την σκλήρυνση κατά πλάκας. Είναι όμως πιο σοβαρή και συνήθως συμβαίνει μία φορά. Κάποιοι ασθενείς απομένουν με μακροχρόνια αναπηρία και άλλοι γίνονται καλά».

Τα νέα ευρήματα τροφοδοτούν την ανησυχία για τις δυνητικές μακροπρόθεσμες επιπλοκές της λοίμωξης που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός. Έχουν αναφερθεί περιστατικά ασθενών που αναρρώνουν, αλλά απομένουν με δύσπνοια και ακραία κόπωση. Άλλοι απομένουν με μουδιάσματα, αδυναμία και προβλήματα μνήμης.  Τώρα προκύπτουν και νέα προβλήματα.

Μία 55χρονη ασθενής του Dr Zandi, παρουσίασε εγκεφαλοπάθεια μετά την έξοδό της από το νοσοκομείο. Η γυναίκα δεν είχε ιστορικό ψυχικής νόσου, αλλά άρχισε να έχει παραισθήσεις (έβλεπε μαϊμούδες και λιοντάρια στο σπίτι της). Εισήχθη εκ νέου στο νοσοκομείου και ανάρρωσε σταδιακά με την κατάλληλη αντιψυχωσική αγωγή.

Μία άλλη ασθενής, 47 ετών, διεκομίσθη στο νοσοκομείο με βήχα, πυρετό, πονοκέφαλο και μούδιασμα στην μια πλευρά του σώματός της. Είχε οίδημα εγκεφάλου και χρειάσθηκε χειρουργική αφαίρεση τμήματος του κρανίου της για να ανακουφιστεί η πίεση στον διογκωμένο εγκέφαλό της.

Αδιάγνωστα περιστατικά

«Θέλουμε να ενημερώσουμε τους γιατρούς σε όλο τον κόσμο να έχουν το νου τους τις νευρολογικές επιπλοκές», είπε ο Dr Zandi. Και συνέστησε να ζητείται η γνώμη ενός νευρολόγου όταν ένας ασθενής με Covid-19 έχει  προβλήματα μνήμης ή συμπεριφοράς, κόπωση, μουδιάσματα ή αδυναμία.

«Δεν πρέπει όλ’ αυτά να αποδίδονται στην ανάρρωση και τις ψυχολογικές επιπτώσεις της», τόνισε. «Ο εγκέφαλος φαίνεται ότι εμπλέκεται στην λοίμωξη που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός».

Οι επιστήμονες μπορεί να μην γνωρίζουν ακόμα όλες τις νευρολογικές επιπλοκές που μπορεί να έχει ο κορωνοϊός. Και αυτό διότι πολλοί ασθενείς φθάνουν με τόσο βαριά αναπνευστική λειτουργία στο νοσοκομείο, ώστε δεν γίνονται νευρολογικές εξετάσεις.

Επιπλέον, υπάρχει κίνδυνος να απομένουν οι ασθενείς με αδιόρατες νευρολογικές επιπλοκές, που θα γίνουν αντιληπτές χρόνια αργότερα. Αυτό πιστεύεται ότι συνέβη μετά την πανδημία γρίπης του 1918, όταν σχεδόν 500.000 άνθρωποι σε όλο τον κόσμο διαγνώστηκαν με εγκεφαλοπάθεια.

«Είναι δυστυχώς μία ρεαλιστική ανησυχία», είπε ο Dr Zandi. «Τα χρόνια που έρχονται, όταν εκατομμύρια άνθρωποι θα έχουν αναρρώσει από τη λοίμωξη που προκαλεί ο κορωνοϊός, ίσως δούμε μια νέα επιδημία με όψιμες νευρολογικές επιπλοκές. Ωστόσο είναι πολύ νωρίς για να το πούμε από τώρα».

Και κατέληξε: «Ελπίζουμε, φυσικά, όταν δεν θα συμβεί κάτι τέτοιο. Όταν όμως βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια τόσο μεγάλη πανδημία, είναι κάτι που πρέπει να έχουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας, ώστε να αναζητήσουμε εγκαίρως τυχόν ύποπτες ενδείξεις».