Θετική θα είναι η προσφυγή στην πιστωτική γραμμή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕSM) και κατά την άποψη των οίκων, από πλευράς πιστωτικής αξιολόγησης της Ελλάδας.
Μπορεί η ελληνική κυβέρνηση να αποκλείει «προς το παρόν», όπως έχει δηλώσει επανειλημμένως και ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, την προσφυγή στην πιστωτική γραμμή πανδημίας του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕSM), ωστόσο αναλυτές και διεθνείς οίκοι επισημαίνουν πως μία τέτοια κίνηση θα βελτιώσει τη θέση της χώρας και θα δώσει… πόντους ελκυστικότητας στους επενδυτές. Εκτός του ότι αποτελεί εξαιρετικά φθηνό δανεισμό και θα οδηγήσει σε σημαντική εξοικονόμηση για τον Ελληνα φορολογούμενο, όπως έχει δηλώσει και ο επικεφαλής του Μηχανισμού Κλάους Ρέγκλινγκ, θα λειτουργήσει ως ένα σήμα ασφαλείας προς τις αγορές, με παράγοντες της αγοράς να εκτιμούν ότι η κυβέρνηση τελικά θα αλλάξει στάση.
Δίχτυ προστασίας
Τα πλεονεκτήματα της γραμμής του ESM θα φανούν, όπως επισημαίνουν, στο μέλλον. Εκτός του ότι αποτελεί ένα δίχτυ προστασίας σε ό,τι αφορά τον δανεισμό της Ελλάδας, θα λειτουργήσει καθοριστικά για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Οι θεσμοί έχουν συμφωνήσει να επαναξιολογήσουν στο μέλλον (στο τέλος της περιόδου χάριτος των δανείων του EFSF, το 2032) κατά πόσον η Ελλάδα θα χρειαστεί περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους της. Εχοντας αρνηθεί την πιστωτική γραμμή του ESM, παρά τους εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους που προσφέρει (περί τα 3,7 δισ. ευρώ τα οποία μπορεί να φέρουν ακόμη και αρνητικό επιτόκιο), σαφώς θα αφαιρέσει πόντους… διαπραγμάτευσης από την ελληνική πλευρά και τη διεκδίκησή της για νέα μέτρα όσον αφορά το χρέος.
Επιπλέον, η Ελλάδα και τα ελληνικά ομόλογα έχουν αυτή τη στιγμή τη στήριξη του προγράμματος PEPP της ΕΚΤ, η οποία και εξηγεί πλήρως την πολύ καλή πορεία των κρατικών τίτλων. Οταν, ωστόσο, τελειώσει το PEPP το 2021, η Ελλάδα δεν θα έχει αυτή τη στήριξη, καθώς δεν διαθέτει επενδυτική βαθμίδα για να συμμετέχει στο «κλασικό» QE και σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, καθώς οι αναβαθμίσεις από τους οίκους λόγω πανδημίας έχουν «παγώσει», το «ορόσημο» αυτό δεν αναμένεται πριν από το 2023.
Οπως σημειώνει ο Φάμπιο Μπαλμπόνι, οικονομολόγος της HSBC, μέχρι στιγμής η Ελλάδα δεν έχει επηρεαστεί πολύ αρνητικά από την κρίση από την άποψη των αγορών. Ομως, η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας παραμένει το «κλειδί» μεσοπρόθεσμα για την εμπιστοσύνη των επενδυτών, καθώς θα δώσει, για παράδειγμα, πρόσβαση στην Ελλάδα στο πρόγραμμα QE (PSPP) της ΕΚΤ. Η κρίση που προκάλεσε η πανδημία, αφήνοντας την Ελλάδα με χρέος στο 200% του ΑΕΠ, θα μπορούσε να καθυστερήσει τις προοπτικές για την ανάκτησή της. Ωστόσο, η πιστωτική γραμμή του ESM –για την οποία η κυβέρνηση δεν έχει δείξει ιδιαίτερο… ζήλο– θα μπορούσε να δώσει στην Ελλάδα πρόσβαση στο PSPP.
Θετική θα είναι η προσφυγή στη γραμμή του ESM και κατά την άποψη των οίκων, από πλευράς πιστωτικής αξιολόγησης της Ελλάδας.
Οπως σημειώνει στην «Κ» ο Μάρκο Μρσνικ, επικεφαλής αναλυτής της S&P για την Ελλάδα, μπορεί η ελληνική κυβέρνηση να έχει αρκετούς πόρους για τη χρηματοδότηση των δημοσιονομικών μέτρων στήριξης της οικονομίας και οι συνθήκες δανεισμού της να έχουν βελτιωθεί σημαντικά μετά και την ένταξη στο PEPP, ωστόσο η πιστωτική γραμμή του ESM δεν έχει κανέναν όρο εκτός από το ότι τα κεφάλαια θα πρέπει να κατευθυνθούν σε δαπάνες για την υγεία.
Στην πραγματικότητα, επισημαίνει ο αναλυτής S&P, η πιστωτική γραμμή του ESM έχει ένα πολύ πιο «ελαφρύ» πλαίσιο όρων από ό,τι το Ταμείο Ανάκαμψης που έχει προτείνει η Κομισιόν και το οποίο τίθεται αυτή τη στιγμή σε διαπραγμάτευση, και έτσι ο οίκος αναμένει πως όλες οι κυβερνήσεις θα επιλέξουν να κάνουν χρήση αυτού του εργαλείου τελικά. H ενδεχόμενη απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να αξιοποιήσει τη νέα διευκόλυνση του ESM (ο οποίος είναι «παρών» στη χώρα μέσω της μεταμνημονιακής εποπτείας) δεν θα είχε αρνητικό αντίκτυπο στην αξιολόγηση της χώρας, όπως τονίζει.
Ελάχιστοι οι όροι
Υποστηρικτική για την πιστοληπτική αξιολόγηση των χωρών θα είναι η χρήση της πιστωτικής γραμμής του ESM, η οποία είναι ήδη διαθέσιμη, σημειώνει και η Κάθριν Μιούελμπρονερ, αντιπρόεδρος της Moody’s. Οπως επισημαίνει μιλώντας στην «Κ», οι όροι είναι ελάχιστοι, ενώ το κόστος χρηματοδότησης είναι εξαιρετικά χαμηλό. Επιπλέον, η χρήση της μπορεί να ενεργοποιήσει και το πρόγραμμα ΟΜΤ της ΕΚΤ, μέσω του οποίου η κεντρική τράπεζα μπορεί να αγοράσει περισσότερα κρατικά ομόλογα μιας χώρας στην πρωτογενή αγορά, στηρίζοντας έτσι ακόμη πιο πολύ τα κόστη δανεισμού. Ωστόσο, για λόγους στιγματισμού, οι κυβερνήσεις διστάζουν να προσφύγουν στον ESM και μόνο εάν κινηθεί κάποια χώρα πρώτη θα ακολουθήσουν και άλλες, καθώς το πρόγραμμα PEPP της ΕΚΤ αυτή τη στιγμή διασφαλίζει ήδη ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης για τις κυβερνήσεις.
