Η ζήλια που νιώθουμε πολλές φορές στη ζωή μας έχει δύο διαφορετικά είδη, αυτά που οι Αμερικάνοι αποκαλούν jealousy και envy.
Η πιο light εκδοχή (envy) είναι αυτό που νιώθεις ότι ζηλεύεις όταν βλέπεις έναν φίλο σου να καλοπερνάει ενώ εσύ δεν βρίσκεσαι στην ίδια φάση.
Η κλασική ζήλια, από την άλλη, είναι λίγο πιο σοβαρή. Μας συμβαίνει όταν νιώθουμε κτητικότητα και ενδεχομένως απειλούμαστε από τους άλλους. Αν νόμιζες ότι είναι οk να νιώθεις κάποιο από τα δύο, ο εγκέφαλός σου έχει διαφορετική άποψη.
Το σοβαρό είδος ζήλιας
«Η ζήλια είναι η συναισθηματική ανταπόκριση σε μία απειλή που νιώθουμε ότι θα χάσουμε μία σημαντική σχέση από ένα τρίτο πρόσωπο. Αν και σχετίζεται συνήθως με τις ερωτικές σχέσεις, είναι ένα συναίσθημα που μπορεί να μας συμβεί παντού. Στη δουλειά, στην οικογένεια και με τους φίλους», εξηγεί η νευροψυχολόγος Δρ. Sanam Hafeez.
Οι επιστήμονες κατάφεραν να εντοπίσουν τι συμβαίνει στον εγκέφαλό μας όταν νιώθουμε ζήλια. Εντόπισαν την αλλαγή στον μετωπιαίο λοβό, την περιοχή που παίζει τεράστιο ρόλο στη συναισθηματική ρύθμιση και στο πώς λειτουργούμε κοινωνικά. Έρευνα του 2015 έδειξε ότι οι άνθρωποι που ένιωθαν πολύ έντονη ζήλια, εάν ο αριστερός μετωπιαίος λοβός διεγείρετο. Ο οργανισμός μπαίνει σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και εκκρίνει ορμόνες άγχους. Γι αυτό νιώθουμε πόνο και έντονο στρες όταν ζηλεύουμε.
Το ελαφρύ είδος ζήλιας
Όταν ζηλεύεις τη φίλη σου που κάνει διακοπές για παράδειγμα, ενεργοποιείται το κοιλιακό ραβδωτό στρώμα στον εγκέφαλο. «Πρόκειται για την περιοχή που συμμετέχει στη λήψη αποφάσεων και στις σχέσεις ανταμοιβής», τονίζει ο νευρολόγος Δρ. Clifford Segil.
Έρευνα του 2016 έδειξε ότι ενεργοποιείται επίσης και ο φλοιός του προσαγωγίου που επεξεργάζεται αυτά που μαθαίνεις όταν παρατηρείς τους άλλους. «Είναι ένας συνδυασμός παρατήρησης, συναισθήματος και ενσυναίσθησης», μας λέει ο ειδικός. Επίσης, ελέγχει τον πόνο που νιώθουμε όταν ζηλεύουμε.
Μπορούμε να απαλλαχθούμε από τη ζήλια;
Πόσο εύκολο είναι να εκπαιδεύσουμε τους εαυτός μας να μην νιώθουν ζήλια (κανενός είδους); Οι έρευνες πάντως είναι αισιόδοξες. Έρευνα του 2017 κατέληξε στο εξής. Οι άνθρωποι με μεγαλύτερο ραχιαίο προμετωπιαίο φλοιό, είχαν και περισσότερες πιθανότητες να νιώθουν ζήλια. Ταυτόχρονα όμως ανακάλυψαν ότι όσο υψηλότερη συναισθηματική νοημοσύνη έχουν, τόσο λιγότερη η ζήλια.
«Η θεραπεία και η ψυχολογική υποστήριξη είναι ένας καλός τρόπος να ανακαλύψουμε τα θέματα ζήλιας που έχουμε και να εντοπίσουμε τι πυροδοτεί την αντίδρασή μας. Ξετυλίγουμε τα συναισθήματα και βρίσκουμε την αληθινή ρίζα του προβλήματος », λέει η Δρ. Hafeez. Επομένως ο εγκέφαλος επιδέχεται αλλαγών και δεν μας καθορίζει εντελώς.
