Προβλήματα στη δομή του ασφαλιστικού συστήματος, όπως η υπέρμετρη επιβάρυνση της εργασίας και ο περιορισμένος βαθμός ανταποδοτικότητας διαπιστώνει η Επιτροπή Πισσαρίδη, που όπως αποκάλυψε η «Κ», προτείνει μια νέα δομική μεταρρύθμιση, με αιχμή τη μείωση εισφορών και την εισαγωγή κεφαλαιοποιητικού συστήματος στην επικουρική ασφάλιση.
Οι ειδικοί ζητούν να μην εκτροχιαστεί η πορεία μείωσης της κρατικής επιβάρυνσης, στο πλαίσιο των παρεμβάσεων που επιτεύχθηκαν το προηγούμενο διάστημα. Για να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις της δημογραφικής γήρανσης προτείνουν την ενίσχυση των κεφαλαιοποιητικών πυλώνων, ώστε να επιμεριστεί το βάρος της χρηματοδότησης των συντάξεων και ένα μέρος της να καλυφθεί από συσσωρευμένη αποταμίευση.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο βέλτιστος τρόπος συμπλήρωσης του κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα του συστήματος είναι ο μετασχηματισμός της επικουρικής σύνταξης (σήμερα νοητής κεφαλαιοποίησης) σε νέα επικουρική, που θα λειτουργεί πλήρως κεφαλαιοποιητικά. Η μεταρρύθμιση, επισημαίνουν, πρέπει να προχωρήσει τάχιστα και με ευρύ πεδίο εφαρμογής (ενδεικτικά, για όλους τους νέους εργαζομένους και εθελοντικά για όσους παλαιότερους ασφαλισμένους το επιλέξουν).
Εκτιμάται μάλιστα ότι μια ασφαλιστική μεταρρύθμιση, σε συνδυασμό με στοχευμένα φορολογικά κίνητρα για τοποθετήσεις στην εγχώρια κεφαλαιαγορά, θα μπορούσε να δημιουργήσει νέα αποθεματικά προς επένδυση ύψους έως και 99 δισ. ευρώ σε βάθος 40 ετών. Η ενίσχυση της αποταμίευσης και των επενδύσεων με αυτό τον τρόπο εκτιμάται ότι οδηγεί σε υψηλότερο πραγματικό ΑΕΠ κατά 6,9 δισ. ευρώ και 81.000 περισσότερες θέσεις εργασίας, ετησίως, για τα επόμενα 40 χρόνια.
Προτείνεται, επίσης, ο εκσυγχρονισμός του συστήματος, να μη δημιουργούνται αντικίνητρα στην εργασία και να αυξηθεί η ανταποδοτικότητα, συγχρόνως με μία ισχυρή ασφαλιστική βάση που να προστατεύει τους αδύναμους. Σε αυτή την κατεύθυνση προκρίνονται οι εξής ειδικότερες παρεμβάσεις:
1. Μείωση του μη μισθολογικού κόστους της εργασίας (ασφαλιστικών εισφορών).
2. Μείωση του ανώτατου ορίου εισοδήματος (πλαφόν ασφαλιστέων αποδοχών) επί του οποίου επιβάλλονται αναλογικές ασφαλιστικές εισφορές για τους μισθωτούς εργαζομένους.
3. Αντικατάσταση της ποσοστιαίας εισφοράς υγείας των μισθωτών με ένα σταθερό ποσό ή ένα σύστημα λίγων κλάσεων. Εναλλακτικά, πιο χαμηλό πλαφόν ασφαλιστέων αποδοχών υγείας.
4. Αναπροσαρμογή των κανόνων υπολογισμού της ανταποδοτικής σύνταξης με τρόπο που να είναι αναλογιστικά και ουσιαστικά περισσότερο ανταποδοτική.
5. Πληρέστερη μετάβαση συντάξεων σε σύστημα τριών πυλώνων, με μείωση εισφορών και ενισχυμένους βαθμούς ελευθερίας των νοικοκυριών.
Οι προτάσεις της επιτροπής δίνουν, εξάλλου, ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη αύξησης της εξωστρέφειας και της παραγωγικότητας της ελληνικής οικονομίας, σε μια στροφή σε νέο παραγωγικό μοντέλο. Ετσι, εισηγούνται αύξηση επενδύσεων από 12% σε 24% του ΑΕΠ και των εξαγωγών από 37% σε 68%, αύξηση του μεγέθους των επιχειρήσεων και ενίσχυση της μισθωτής εργασίας.
Για τις τράπεζες εισηγούνται τη μείωση των κόκκινων δανείων σε μονοψήφιο αριθμό στο τέλος του 2021, ενώ τάσσονται υπέρ της ανεξάρτητης εξυγίανσης κάθε τράπεζας. Υποστηρίζουν, εξάλλου, την αλλαγή του πτωχευτικού δικαίου, ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες εκκαθάρισης των επιχειρήσεων.
