Μια αποτελεσματική κοινωνική απόκριση σε μια πανδημία, όπως της COVID-19, είναι επιτυχής μόνο εάν οι άνθρωποι ακολουθούν οικειοθελώς τους κανόνες και τις οδηγίες των υπευθύνων λήψης αποφάσεων και των εμπειρογνωμόνων.
Πολλά από τα απαιτούμενα μέτρα, όπως η αποφυγή της κοινωνικής επαφής και οι σημαντικές αλλαγές των καθημερινών μας συνηθειών, απαιτούν ισχυρή δέσμευση. Άλλες απαραίτητες ενέργειες, όπως το τακτικό πλύσιμο των χεριών, είναι συχνά αδύνατες για παρακολούθηση και επιβολή. Η τήρηση των οδηγιών εξαρτάται έτσι από την προσωπική δέσμευση του κάθε πολίτη ξεχωριστά.
Η ικανότητα των υπευθύνων χάραξης πολιτικής και των εμπειρογνωμόνων να επικοινωνούν πειστικά με τους πολίτες έχει ισχυρή επιρροή στο κατά πόσον οι πολίτες παρακινούνται, ώστε οικειοθελώς να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους και να διατηρήσουν νέες συμπεριφορές στην καθημερινότητά τους.
Με βάση ένα μεγάλο μέρος της υπάρχουσας έρευνας, τέσσερις κορυφαίοι ερευνητές της θεωρίας αυτοδιάθεσης (Self-Determination Theory, η βασική θεωρία γύρω από το τι δίνει κίνητρο στους ανθρώπους), Frank Martela (Πανεπιστήμιο Aalto), Nelli Hankonen (Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι), Richard M. Ryan (Αυστραλιανό Καθολικό Πανεπιστήμιο) και Maarten Vansteenkiste (Universiteit Gent) έχουν διατυπώσει 13 αρχές επικοινωνίας για την προώθηση της εθελοντικής συμμόρφωσης σε μια κοινωνική κρίση, όπως η πανδημία COVID-19. Αυτές οι αρχές επικοινωνίας έχουν εγκριθεί για δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό European Review of Social Psychology.
Τι χρειάζεται: Βελτίωση της αιτιολόγησης και της κατανόησης
Σύμφωνα με τους ερευνητές, ο τρόπος που οι Φινλανδοί πολιτικοί και αξιωματούχων επικοινώνησαν στους πολίτες την κατάσταση γύρω από τον κορονοϊό ήταν σχετικά ήρεμος και ουδέτερος στον τόνο τους και έχουν προσεκτικά εγείρει αίσθημα ευθύνης και αλληλεγγύης στους πολίτες. Ωστόσο, υπάρχει περιθώριο βελτίωσης στην αποσαφήνιση των επιχειρημάτων για την αύξηση της κατανόησης από πλευράς κοινού.
“Μερικές φορές, η επικοινωνία των υπευθύνων χάραξης πολιτικής και των εμπειρογνωμόνων δεν ήταν πολύ διαφανής και δεν υπήρξε αρκετή σαφήνεια σχετικά με τις αξιολογήσεις και τις έρευνες, στις οποίες βασίζονται οι συστάσεις. Αυτό δημιουργεί περιττές φήμες και αντεπιχειρήματα”, λέει ο Frank Martela, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Aalto.
“Δεν είμαι σίγουρη πόσο ευρέως κατάλαβαν αρχικά οι πολίτες γιατί, για παράδειγμα, οι ασυμπτωματικοί άνθρωποι πρέπει να χρησιμοποιούν μάσκες προσώπου. Προκειμένου οι πολίτες να κάνουν λογικές επιλογές στην καθημερινή τους ζωή, πρέπει να κατανοήσουν τους μηχανισμούς εξάπλωσης και ελέγχου του κορονοϊού. Για τη βελτιστοποίηση των επικοινωνιών, θα χρειαζόμασταν έγκυρες πληροφορίες σχετικά με τις σοβαρότερες παρανοήσεις ή ανησυχίες των πολιτών”, λέει η επίκουρη καθηγήτρια Nelli Hankonen από το Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι.
Κορονοϊός: Οι 13 αρχές για αποτελεσματική επικοινωνία των μέτρων για την πανδημία COVID-19
Μετρήσιμα αποτελέσματα στην υγεία που λαμβάνονται ακολουθώντας τις αρχές επικοινωνίας
Οι 13 αρχές επικοινωνίας που διατύπωσαν οι ερευνητές βασίζονται στη θεωρία αυτοδιάθεσης, η οποία είναι μια ευρέως μελετημένη και εφαρμοσμένη θεωρία του ανθρώπινου κινήτρου και των κοινωνικών καθοριστικών παραγόντων γύρω από την συμπεριφορά των πολιτών. Εκατοντάδες εμπειρικές μελέτες από διάφορους τομείς της ζωής, από την υγειονομική περίθαλψη έως την επαγγελματική ζωή, έχουν δείξει ότι η υποστήριξη της αυτονομίας είναι απαραίτητη για να ωθήσει τους πολίτες να δεσμευτούν εθελοντικά στα μέτρα. Οι αρχές επικοινωνίας που αναπτύσσονται στο πλαίσιο της θεωρίας αυτοδιάθεσης έχουν αποδειχθεί ότι παρέχουν απτά αποτελέσματα που σχετίζονται με την υγεία, για παράδειγμα, στην πρόληψη του διαβήτη, στο να κόψει κανείς το κάπνισμα και στη μακροχρόνια συμμόρφωση με τις φαρμακευτικές αγωγές.
Οι κατευθυντήριες γραμμές επικοινωνίας που αναπτύχθηκαν από την ερευνητική ομάδα διαρθρώνονται γύρω από το πώς υποστηρίζονται τρεις ανθρώπινες ψυχολογικές ανάγκες για:
- αυτονομία (αίσθηση βούλησης και αυτο-υποστήριξης)
- ικανότητα (αίσθηση αποτελεσματικότητας και κυριότητας) και
- σχετικότητα (αίσθηση αμοιβαίας φροντίδας και διαπροσωπική σύνδεση)
Συγκεκριμένα, οι εμπειρογνώμονες και οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι ο τρόπος επικοινωνίας τους δεν εγείρει την περιφρόνηση του αποδέκτη.
Αν και πολλές από τις κατευθυντήριες γραμμές δεν έχουν δοκιμαστεί άμεσα στο πλαίσιο επικοινωνίας πολιτικής, παρέχουν τις καλύτερες προσπάθειες των ερευνητών για να προτείνουν στρατηγικές που ενδέχεται να έχουν θετικά αποτελέσματα στο εθελοντικό κίνητρο των πολιτών για την τήρηση των περιοριστικών μέτρων για την COVID-19, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία σε άλλους τομείς.
