Αλέξανδρος Κουμουνδούρος: Φεύγει σαν σήμερα 26 Φεβρουαρίου 1883 έχοντας γίνει 10 φορές πρωθυπουργός, 2 φορές Πρόεδρος της Βουλής και 18 φορές Υπουργός!

Γεννήθηκε στα 1815 στον πύργο των Κουμουνδουράκηδων στην τοποθεσία Γαρμπελιά του χωριού Κάμπος Αβίας,στην Έξω Μάνη και καταγόταν από ιστορική οικογένεια. Ήταν γιος του αγωνιστή της Επανάστασης Σπυρίδωνα Γαλάνη Κουμουνδουράκη, της γνωστής επιφανούς οικογένειας της Μεσσηνιακής Μάνης.

Παιδί σχεδόν είχε κινδυνέψει να αιχμαλωτιστεί από τους Τουρκοαιγυπτίους του Ιμπραήμ. Μετά το τέλος του Aγώνα μετέβη στο Ναύπλιο, όπου τελείωσε το Γυμνάσιο και στη συνέχεια ενεγράφη στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1841 διέκοψε τις σπουδές του για να λάβει μέρος στην Κρητική Επανάσταση, παρότι πίστευε στο μάταιο της εξέγερσης, έρχεται στην Κρήτη στα τέλη του 1840. Διορίστηκε τότε από την Κεντρική Επιτροπή των Κρητών, που έδρευε στην Αθήνα και κατάρτιζε επαναστατικά σώματα, αρχηγός του σώματος Λακώνων, αποτελούμενου από άλλους νέους φοιτητές και επιστήμονες. Μάλιστα στην μάχη του Αποκορώνου κινδύνευσε να αιχμαλωτιστεί από τους Τούρκους.

Μετά την αποτυχία της επανάστασης εκείνης, όταν επέστρεψε στην Αθήνα, ανέλαβε γραμματέας του Θεόδωρου Γρίβα και επί πρωθυπουργίας Ι. Κωλέττη  στα 1847, διορίσθηκε αντεισαγγελέας στην Καλαμάτα, θέση που διατήρησε για τρία χρόνια όπου παραιτήθηκε για να πολιτευτεί. Το 1846 αποφοίτησε από τη Νομική και τον επόμενο χρόνο διορίστηκε αντιεισαγγελέας Πρωτοδικών Καλαμάτας. Εκεί τέλεσε τον πρώτο του γάμο με την Αικατερίνη Μαυρομιχάλη, κόρη της γνωστής οικογενείας της Μάνης, από την οποία απέκτησε δύο παιδιά, τον Κωνσταντίνο και τη Μαρία. Η καριέρα του στο δικαστικό κλάδο ήταν σύντομη, καθώς τον απορρόφησε η πολιτική.

Έτσι το 1850 εκλέχτηκε για πρώτη φορά βουλευτής Μεσσηνίας. Τότε είναι που αλλάζει  το επίθετό του από Κουμουνδουράκης σε Κουμουνδούρος.

Αλέξανδρος Κουμουνδούρος

Αλέξανδρος Κουμουνδούρος

Από τότε εκλεγόταν συνεχώς βουλευτής, 4 φορές επί Όθωνα (1850-1860) και επί Βασιλέως Γεωργίου Α΄ συνεχώς μέχρι τον θάνατό του, με μια μικρή μόλις 14μηνη διακοπή (1868-1869). Από την αρχή της πολιτικής του δράσης διακρίθηκε για τη ρητορεία του κυρίως ως μετριοπαθής. Οι δε πολιτικές του αγορεύσεις, ιδίως περί την οικονομία και τη διοίκηση του κράτους, του καθιέρωσαν σχετική φήμη. Όταν το τότε λεγόμενο Υπουργείο  Κατοχής του Μαυροκορδάτου αναγκάσθηκε να παραιτηθεί στα 1855, ο Κουμουνδούρος ανέλαβε επί κυβερνήσεως Βούλγαρη το Υπουργείο Οικονομικών στις 2 Ιουλίου 1856. Στη μετέπειτα κυβέρνηση του Μιαούλη στις 13 Νοεμβρίου του 1857  ο Κουμουνδούρος συνέχισε ως υπουργός των Οικονομικών και στην κυβέρνηση Βούλγαρη τα υπουργεία κατά σειρά Δικαιοσύνης  στα 1862, Παιδείας και Εκκλησιαστικών στα 1864 και Εσωτερικών  στα 1864,1865,1877 ενώ χρημάτισε και δύο φορές πρόεδρος της Βουλής στα 1855.

Το 1864 έγινε απόπειρα δολοφονίας του στην οδό Σταδίου στην είσοδο της Συνέλευσης. Τον επόμενο χρόνο ίδρυσε το Κουμουνδουρικό κόμμα και τον ίδιο χρόνο έγινε πρωθυπουργός.Στο κόμμα του  συσπειρώθηκαν φερέλπιδες πολιτικοί όπως ο Χαρίλαος Τρικούπης  και ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης, με τους οποίους αργότερα ήρθε σε σύγκρουση Από τότε έδινε συνεχώς το παρών στη Βουλή μέχρι το θάνατό του, εκτός από τη διετία 1868-1869. Το 1855 ορκίστηκε Πρόεδρος της Βουλής κι ένα χρόνο αργότερα Υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση του Δημήτριου Βούλγαρη, με τον οποίο ήλθε αργότερα σε σφοδρή σύγκρουση. Μετά το θάνατο της γυναίκας του Αικατερίνης ήλθε σε δεύτερο γάμο με την Ευθυμία Περωτή, από την οποία απέκτησε ένα γιο, τον Σπυρίδωνα.

Στις 9 Οκτωβρίου 1875 μετά τη δεύτερη εκλογή του στο αξίωμα του προέδρου της Βουλής είναι χαρακτηριστικό το παρακάτω απόσπασμα :

«…Εις το μέλλον, κύριοι, η συμμετοχή, η επίδρασις ημών εις την Κυβέρνησιν και εις την διοίκησιν του τόπου θέλει είσθαι πραγματική, θετική. Αλλ’ όσον μεγάλη είναι η συμμετοχή ημών, τοσούτω μεγάλη θέλει είσθαι και η ευθύνη ημών. Πρόκειται να λύσωμεν το ζήτημα, εάν τα ελεύθερα πολιτεύματα, εάν το κοινοβουλευτικόν σύστημα δύναται να δώση Κυβέρνησιν και διοίκησιν αγαθήν. Εις το ζήτημα τούτο εφθάσαμεν, κύριοι, μετά πάλην και αγώνας, οι οποίοι αντήχησαν και εκτός των ορίων ημών. Το ζήτημα δεν είναι νέον, είναι ζήτημα των αιώνων, της ανθρωπότητος και ελύθη επιτυχώς, όπου το γενικόν συμφέρον προεξάρχει του ατομικού και όπου ο εγωισμός και τα ευτελή πάθη υπετάχθησαν εις τας γενικάς ανάγκας της πατρίδος.Ελπίζω, κύριοι, ότι το ζήτημα αυτό θέλομεν λύσει θριαμβευτικώς και ότι θέλομεν παραδώσει τα ονόματα ημών εις τας ευλογίας και όχι εις τας αράς του έθνους. Το πάν εξήρτηται εξ ημών και εκ της διαγωγής ημών.»

Αλέξανδρος Κουμουνδούρος

Αλέξανδρος Κουμουνδούρος

Ως υπουργός και πρωθυπουργός, ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος κατάφερε να εξασφαλίσει στο ακέραιο τα συμφέροντα της Ελλάδας, χάρη στη μετριοπάθεια, την ευθύτητα, την ψυχραιμία και την εξαιρετική τόλμη του. Στο εσωτερικό της χώρας, ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος φρόντισε για την διευθέτηση πολλών εσωτερικών προβλημάτων. Φρόντισε με νόμους τη ρύθμιση της φορολογίας ενώ με τα κατάλληλα μέτρα κατάφερε να περιορίσει την ληστεία, (νόμος ΤΟΔ΄ 1871, «Περί ληστείας», καθώς ήταν η εποχή που είχε συμβεί η σφαγή στο Δήλεσι, καθώς και η απαγωγή του πολιτικού και μετέπειτα πρωθυπουργού Σωτήριου Σωτηρόπουλου από τον Λήσταρχο Λαφαζάνη στα Φιλιατρά Μεσσηνίας.

Σημαντικός ήταν και ο νόμος ΦΠΣΤ΄, «περί ευθύνης υπουργών», με τον οποίο αμέσως παραπέμφθηκαν σε ειδικό δικαστήριο όλοι οι συνεργάτες του υπουργείου του Δημητρίου Βούλγαρη στα 1877 με την κατηγορία της πλαστογραφίας και της αντιποίησης αρχής. Επίσης μερικά από τα σημαντικά μέτρα που έλαβε ήταν η ανακατανομή 2.650.000 στρεμμάτων γης καθώς και η αμνηστία που έδωσε σε 100 ληστές με σκοπό να πολεμήσουν στην Κρήτη.

Το μεγαλύτερο επίτευγμά του στην εξωτερική πολιτική θεωρείται η ειρηνική προσάρτηση της Θεσσαλίας και της Νοτίου Ηπείρου (περιοχή Άρτας) το 1881, αφού πρώτα δεν δίστασε να απειλήσει την Τουρκία με πόλεμο.

Αλέξανδρος Κουμουνδούρος

Αλέξανδρος Κουμουνδούρος

Χαρακτηριστικό του κλίματος εκείνης της εποχής είναι και το παρακάτω απόσπασμα:

«…Υπεγράψαμεν την σύμβασιν και ήδη η Θεσσαλία και η Ήπειρος είναι Ελλάς. Την υπεγράψαμεν διότι εθεωρήσαμεν αυτήν υπηρετούσαν τα μεγάλα συμφέροντα του ελληνισμού , σώζουσαν την Θεσσαλίαν και την Άρταν και ικανοποιούσαν τους προαιωνίους πόθους ημών. Και σεις οι θερμοί πατριώται όσοι λυπείσθε διότι δεν ετύχετε της ευτυχούς περιστάσεως να χύσετε το αίμα ημών υπέρ της πατρίδος , σεις εψηφίσατε την σύμβασιν… Τι θα ελέγαμεν , κύριοι εις τους Θεσσαλούς ; Σας δίδεται ελευθερία αλλά ημείς την αρνούμεθα. Θέλομεν να πολεμήσετε , θέλομεν την πατρίδα σας να μεταβάλωμεν εις στάχτην και ερείπια. Θέλομεν όχι υμάς ελευθέρους αλλά τα πτώματα υμών. Δεν θέλομεν αναίμακτον την ελευθερίαν , θέλομεν να πενθηφορήση η Ελλάς. Και επειδή αι τύχαι του πολέμου αβέβαιοι να ίδωμεν ίσως τους Τούρκους εν αυτή… Το κατ’ εμέ εν μόνον διαρκώς επιθυμώ, πριν καταβώ εις τον τάφον να θέσω την υπογραφήν μου και εις άλλας ομοίας πράξεις …»

Ο πολιτικός κύκλος του Αλέξανδρος Κουμουνδούρου έκλεισε στις 3 Μαρτίου 1882, όταν δεν έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή, παρά τον διπλωματικό του θρίαμβο με την προσάρτηση της Θεσσαλίας και της Νοτίου Ηπείρου. Ο Χαρίλαος Τρικούπης και οι βουλευτές των Νέων Χωρών τον κατηγόρησαν ότι «δεν κατόρθωσε να προσαρτήσει όλη την Ήπειρο».

Πέθανε στις  26 Φεβρουαρίου 1883. Τάφηκε στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών και με απόφαση του Δήμου Αθηναίων η πλατεία πλησίον της οικίας του στην οδό Πειραιώς ονομάσθηκε Κουμουνδούρου (νυν Πλατεία Ελευθερίας). Την πολιτική παράδοση της οικογένειας συνέχισαν οι δύο γιοι του Κωνσταντίνος και Σπυρίδων, που εξελέγησαν επανειλημμένα βουλευτές, ενώ διετέλεσαν και υπουργού.

ΠΗΓΕΣ :

Πολιτική ιστορία της νεωτέρας Ελλάδας 1830-1912 , Γεωργίου Ασπρέα , Αθήνα 1922.

Πολιτική ιστορία της νεωτέρας Ελλάδας 1830-1920 , Σπύρου Μαρκεζίνη Αθήνα 1968.

Εκδοτική Αθηνών , Τόμοι ΙΓ` και ΙΔ` (Περίοδος 1833-1913).

Ιστορία του ελληνικού κράτους 1830-1920 , Γ.Β. Δερτιλή , Εκδόσεις Εστία 2009.

Cretalive.gr

Sanshmera.gr

Wikipedia.gr

dogma.gr

Πηγή