Οπως το DNA με το οποίο γεννιόμαστε μας καθιστά μοναδικούς, έτσι και το ψυχικό μας αποτύπωμα είναι μοναδικό, με την ειδοποιό διαφορά ότι το δεύτερο δεν είναι στον μεγάλο του όγκο γενετικά προκαθορισμένο αλλά δυναμικά εξελισσόμενο και μεταβαλλόμενο από πολλούς ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες.
Το σύνολο των ψυχικών και νοητικών μας χαρακτηριστικών αποτελεί τα δομικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς μας. Κι αν όλοι μας τραβάμε από την ίδια δεξαμενή χαρακτηριστικών, τόσο η ποσόστωσή τους όσο και ο συνδυασμός τους μας κάνει μοναδικούς. Ολοι κάπου μοιάζουμε και όλοι είμαστε ταυτόχρονα τόσο διαφορετικοί.
Τι είναι όμως αυτό που πραγματικά μας καθιστά μοναδικούς; Ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και το περιβάλλον μας. Ο τρόπος που σκεφτόμαστε και αισθανόμαστε. Οι επιλογές μας και οι αντιδράσεις μας. Το ψυχικό φορτίο που απορροφάμε και εκλύουμε καθώς και η αυτοαντιληπτή ικανότητα ενδοψυχικής εξέλιξης και εξιλέωσης! Με άλλα λόγια, πόσο ανθεκτικοί είμαστε; Πόσο αυθεντικοί είμαστε; Τι είναι σημαντικό για εμάς;
Ολοι μας καλούμαστε να ανταποκριθούμε σε πολλές και ποικίλες προκλήσεις της ζωής. Αλλοτε αισθανόμαστε δυσφορία και απελπισία και άλλοτε πίστη και αισιοδοξία. Κάποιες φορές το αποτέλεσμα μας ανταμείβει, κάποιες άλλες όχι και οι συνέπειες είναι δυσάρεστες ή τα αποτελέσματα αρνητικά. Μαθαίνουμε από τους γονείς μας να «μεταφράζουμε» την πραγματικότητα γύρω μας. Μαθαίνουμε άλλοτε επιτυχώς και άλλοτε όχι τι είναι τιμωρητέο και τι επιβραβεύσιμο. Μαθαίνουμε μια άλλοτε στρεβλή και άλλοτε ικανοποιητικά ρεαλιστική εικόνα για τον εαυτό μας.
Μεγαλώνουμε και παρατηρούμε συνεχώς τους άλλους γύρω μας. Παρακολουθούμε τις αντιδράσεις τους, αφουγκραζόμαστε τις σκέψεις τους, βιώνουμε τα συναισθήματά τους και μετά προσπαθούμε είτε να τα εφαρμόσουμε στα δικά μας, είτε να διαφοροποιηθούμε από αυτά αν πιστεύουμε ότι δεν μας ταιριάζουν. Διαβάζουμε, μελετάμε, ακούμε, βλέπουμε, θαυμάζουμε ή αποδοκιμάζουμε χαρακτηριστικά, συμπεριφορές και προσπαθούμε να βρούμε το δικό μας μονοπάτι στη ζωή. Ταυτόχρονα προσπαθούμε να απαντήσουμε στα υπαρξιακά ερωτήματα του θανάτου και του σκοπού της ζωής! Ολα τα παραπάνω μας καθιστούν «μοναδικούς» στον τρόπο που τα διαχειριζόμαστε.
Πώς βρίσκουμε τη μοναδικότητά μας
Το ερώτημα είναι πώς ανακαλύπτουμε και «κατασκευάζουμε» τον ιδανικό εαυτό μας. Με άλλα λόγια, πώς ανακαλύπτουμε την απόλυτη μοναδικότητά μας, αυτό που αναγνωρίζουμε ως εαυτό, ανεξάρτητα αν μοιραζόμαστε κοινά χαρακτηριστικά με το ανθρώπινο είδος μας.
1. Επιλογή
Ολα είναι επιλογές και όλοι έχουμε άπειρες. Και αν ακόμη νομίζουμε ότι δεν έχουμε «επιλογή», έχουμε στο πώς θα σκεφτούμε και πώς θα αισθανθούμε γι’ αυτό που συμβαίνει και που ίσως δεν αλλάζει. Κατ’ επέκταση, η διαφορετική αντιμετώπιση σίγουρα μας κάνει μοναδικούς ακόμη και εκεί που οι άλλοι δεν βλέπουν άλλη επιλογή. Επιλέγουμε λοιπόν ξανά και ξανά το ίδιο ή αποφασίζουμε ότι υπάρχουν και άλλες επιλογές; Οι επιλογές μας οφείλουν να είναι αποκλειστικά δικές μας και να είναι μοναδικές σε κάθε περίπτωση ανάλογα με τα τρέχοντα δεδομένα. Επιλέγουμε στο εδώ και τώρα. Ούτε χθες, ούτε αύριο. Μια και τα δεδομένα μεταβάλλονται, έτσι προσαρμοζόμαστε και εμείς ανάλογα. Δεν είμαστε προσκολλημένοι σε επιλογές άλλων ή του παρελθόντος, ειδικότερα αν αυτές αποδείχθηκαν αναποτελεσματικές.
2. Δοκιμή
Δοκιμάζουμε τι μπορεί να μας ταιριάζει, να μας αρέσει, να μας ικανοποιεί σε όλες τις πτυχές της καθημερινής μας ζωής, από τα πιο απλά ως και τα πιο σημαντικά. Δοκιμάζουμε νέες προσεγγίσεις σε παλιά και νέα ζητήματα που μας απασχολούν. Δοκιμάζουμε νέες αντιδράσεις στα ήδη υπάρχοντα ζητούμενα. Ψάχνουμε και ανακαλύπτουμε μέσα από τη δοκιμή τι είναι αυτό που μας κάνει να νιώθουμε μοναδικά και μοναδικοί.
3. Νόημα
Βρείτε το δικό σας μοναδικό νόημα της ύπαρξής σας. Το δικό σας μοναδικό νόημα της ζωής. Τι είναι σημαντικό, τι δίνει νόημα στη ζωή σας; Τι σας κινητοποιεί θετικά; Τι σας εξελίσσει αποτελεσματικά; Τι πραγματικά σας κάνει να αισθάνεστε σημαντικοί; Τι σας ξεχωρίζει από τους άλλους;
4. Αποδοχή
Ολοι έχουμε αντικρουόμενα χαρακτηριστικά. Ταυτόχρονα μας αρέσει κάτι, κάνουμε κάτι με έναν τρόπο, αλλά μπορεί να μας αρέσει και το «αντίθετό» του. Μπορεί άλλοτε να δρούμε με έναν συγκεκριμένο τρόπο και άλλοτε με κάποιον άλλον. Μπορεί να έχουμε αμφίσημα συναισθήματα, ακόμη και συμπεριφορές. Ακριβώς αυτά μας κάνουν μοναδικούς. Οφείλουμε να τα αποδεχτούμε, να τα αγκαλιάσουμε και να τα ενσωματώσουμε με έναν υγιή και συμβατό τρόπο για να πράξουμε το βέλτιστο αποτέλεσμα. Οσο τα μαχόμαστε, τόσο θα υποφέρουμε και θα ασχολούμαστε με ανούσια και ατελέσφορα ψευτοδιλήμματα.
5. Ανακάλυψη
Ποια είναι αυτά μου τα στοιχεία / χαρακτηριστικά / δεξιότητες / ταλέντα που θεωρώ ότι ίσως είναι ανεκμετάλλευτα ακόμη; Σε τι πιστεύω ότι μπορεί να είμαι καλή / καλός αλλά δεν έχω ασχοληθεί ποτέ / ακόμη; Ποιο πεδίο δράσης είναι ακόμη ανεκμετάλλευτο; Μέσα από αυτή τη διαδικασία μπορούμε να ανακαλύψουμε και να αποκαλύψουμε εν δυνάμει τη μοναδικότητά μας.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία την κυρία Βάσω Μακαρώνη, κλινική ψυχολόγο-ψυχοθεραπεύτρια.
