Απαγορευτικό απόπλου διαρκείας στην κρουαζιέρα

Η μία μετά την άλλη, οι μεγάλες εταιρείες κρουαζιέρας αναβάλλουν για πολλοστή φορά την ημερομηνία επανέναρξης των ταξιδιών τους καθώς καθίσταται σαφές ότι ο κλάδος ψυχορραγεί χτυπημένος από την πανδημία. Αν και κάποιες εξ αυτών δηλώνουν επανέναρξη από τις αρχές Αυγούστου, είναι αμφίβολο αν αυτό μπορεί να συμβεί, τόσο επειδή η πανδημία είναι ακόμη σε πλήρη εξέλιξη σε πολλά μέρη του πλανήτη, όσο και επειδή η ζήτηση για ταξίδια με κρουαζιερόπλοια –και μάλιστα με πρωτόκολλα που θυμίζουν νοσοκομεία και όχι ταξίδια αναψυχής– είναι πρακτικά ανύπαρκτη.

Σε αυτό το περιβάλλον είναι πολύ πιθανόν να μην επιτραπούν φέτος κρουαζιέρες στην Ελλάδα, αναφέρουν στην «Κ» πηγές του υπουργείου Ναυτιλίας. Από την πλευρά τους, μέλη της επιτροπής εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας και στελέχη του ΕΟΔΥ χαρακτηρίζουν στην «Κ» πρώιμη τη συζήτηση για το τι θα συμβεί το φετινό καλοκαίρι με τις κρουαζιέρες. Αλλωστε, τα κρουαζιερόπλοια, όπως αποδείχθηκε σε πολλαπλές περιπτώσεις και από την πανδημία του κορωνοϊού, συγκαταλέγονται στις λεγόμενες εστίες υπερμετάδοσης, αφού είναι κλειστοί χώροι με συγκεκριμένο πληθυσμό, όπου εύκολα μπορεί να μεταδοθεί η νόσος, εξηγούν. Αν και το αίτημα να εξετασθεί το ενδεχόμενο να ξεκινήσουν ξανά οι κρουαζιέρες έχει διατυπωθεί, προς το παρόν δεν έχουν ληφθεί αποφάσεις. Μάλιστα, υπάρχουν μέλη της επιτροπής που εκφράζουν προσωπική γνώμη ότι ίσως δεν θα έπρεπε καν φέτος να δούμε κρουαζιερόπλοια στη χώρα. Ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας έχει από την αρχή της επιδημίας εκδώσει οδηγίες για τη διαχείριση ενδεχόμενου κρούσματος σε πλοία και καθορίσει διαδικασίες που πρέπει να τηρούνται για την αποφυγή περαιτέρω διασποράς της νόσου κ.α. Ωστόσο, η επανεκκίνηση της κρουαζιέρας, απαιτεί πρόσθετα μέτρα και πρωτόκολλα, για την έγκριση των οποίων απαιτείται συνεργασία επιστημόνων (επιτροπής εμπειρογνωμόνων για τον κορωνοϊό του υπουργείου Υγείας) και συναρμόδιων υπουργείων και φορέων, αλλά και διακρατικών συμφωνιών. Οπως ανέφερε στην «Κ» στέλεχος του ΕΟΔΥ και του υπουργείου Υγείας, η σχετική συζήτηση, όταν αυτή γίνει, θα πρέπει να αφορά και το θέμα της διάρκειας μιας κρουαζιέρας, της χωρητικότητας, των αποστάσεων που πρέπει να τηρούνται, π.χ. τι θα γίνει με τον μπουφέ, αλλά και τα λιμάνια που θα μπορεί να πιάσει ένα κρουαζιερόπλοιο. Οι ίδιες πηγές σημειώνουν χαρακτηριστικά πως «υπάρχουν άλλες χώρες με πολλά κρούσματα της νόσου. Φανταστείτε στο πλαίσιο κρουαζιέρας να κατέβουν σε λιμάνι μιας τέτοιας χώρας 2.000 επιβάτες κρουαζιεροπλοίου, να επιβιβαστούν ξανά και να συνεχίσουν το ταξίδι τους στη χώρα μας».

Την ώρα που γίνεται αυτή η συζήτηση στην Ελλάδα, έχουν αρχίσει και εμφανίζονται κράτη που απαγορεύουν την προσέγγιση κρουαζιεροπλοίων στα λιμάνια τους όχι μόνο για το 2020 αλλά και για το 2021 – τελευταίο παράδειγμα οι Σεϋχέλλες, που ανακοίνωσαν αυτή την εβδομάδα την απαγόρευση της κρουαζιέρας έως και τα τέλη του 2021.

Αμερικανοί αξιωματούχοι αλλά και υψηλόβαθμα στελέχη των τριών μεγάλων εταιρειών κρουαζιέρας σε δηλώσεις τους στη ναυτιλιακή επιθεώρηση Tradewinsds εκτιμούν πως η συγκεκριμένη τουριστική δραστηριότητα είναι απίθανο να αποκτήσει ξανά ζωή μέχρι να ανακαλυφθεί εμβόλιο κατά του νέου κορωνοϊού και, επιπλέον, να είναι αυτό ευρέως διαθέσιμο. Και έτσι, όμως η ζήτηση δεν αναμένεται να ανακάμψει για πολλά χρόνια. Πόσο μάλλον που οι ειδικοί όχι μόνον εκτιμούν πως θα υπάρχει νέο κύμα της πανδημίας φέτος, αλλά και αντιμετωπίζουν τα κρουαζιερόπλοια ως ιδανικό περιβάλλον για την καλλιέργεια μολύνσεων. Θυμίζουν, δε, πως εδώ και δεκαετίες τα κρούσματα λοιμώξεων γαστρεντερίτιδας σε κρουαζιερόπλοια είναι κυριολεκτικά αμέτρητα. Ετσι οι προτάσεις για εξ ολοκλήρου απαγόρευση της κρουαζιέρας, αν και παραμένει δύσκολο να υιοθετηθούν επισήμως άμεσα, κερδίζουν συνεχώς έδαφος ανά τον πλανήτη.

Ανάσα για προορισμούς και περιβάλλον

Η απαγόρευση της κρουαζιέρας που επέβαλε η πανδημία αποκάλυψε πως η παύση της δραστηριότητας μπορεί να έχει άμεσα θετικά αποτελέσματα τόσο στην εκτόνωση του φαινομένου του υπερτουρισμού όσο και στη βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών. Σε μελέτη του Τμήματος Πολιτικής για τη Διαρθρωτική Πολιτική και την Πολιτική Συνοχής της Γενικής Διεύθυνσης Εσωτερικών Πολιτικών, που έγινε για λογαριασμό του TRAN Committee του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αναφέρεται πως, στην Ελλάδα, Σαντορίνη, Ιόνιο και Πελοπόννησος είναι μεταξύ των 15 ευρωπαϊκών περιφερειών «με υψηλό κίνδυνο» λόγω της επιβάρυνσης από τους επισκέπτες της κρουαζιέρας.

Ομως, τα οικονομικά οφέλη από την κρουαζιέρα είναι πολύ λιγότερα από ό,τι πολλοί πιστεύουν και σίγουρα σημαντικά μικρότερα από αυτά άλλων χωρών με καλύτερες πολιτικές διαχείρισης. Στη Μεσόγειο, η Ελλάδα είναι ο τρίτος δημοφιλέστερος προορισμός, αλλά τα έσοδά της είναι δυσανάλογα μικρά. Η κρουαζιέρα φέρνει το 10% των συνολικών αφίξεων τουριστών, όμως μόνο το 2,6% των εσόδων, σύμφωνα με έρευνα της διαΝΕΟσις, στοιχεία της ΤτΕ και άλλες μελέτες.

Παράλληλα η Ελλάδα, και προορισμοί όπως η Σαντορίνη, η Μύκονος κ.ά., βρίσκεται στην κορυφή της λίστας των χωρών της Ευρώπης που επιβαρύνονται σημαντικά από τις εκπομπές ρύπων των κρουαζιερόπλοιων. Σύμφωνα με έρευνα του ευρωπαϊκού οργανισμού Transport & Environment, που προωθεί τη μείωση των ρύπων στις μεταφορές, ειδικά στην Ελλάδα, οι εκπομπές διοξειδίου του θείου (SOx) από τα κρουαζιερόπλοια είναι 120 φορές μεγαλύτερες από τις αντίστοιχες εκπομπές των μικρών οχημάτων (Ι.Χ. και άλλα) που κυκλοφορούν στη χώρα μας! Η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα είναι οι τρεις ευρωπαϊκές χώρες που δέχονται τις μεγαλύτερες επιπτώσεις από τις εκπομπές αερίων από κρουαζιερόπλοια.

Οι εκπομπές SOx από τα 115 κρουαζιερόπλοια που κατέπλευσαν το 2017 στα ελληνικά λιμάνια έφθασαν τις 7.600 τόνους, ενώ τα Ι.Χ. και τα άλλα μικρά οχήματα επιβάρυναν την ατμόσφαιρα στη χώρα μας με περίπου 64 τόνους διοξειδίου του θείου. Πρόκειται για μια από τις χειρότερες επιδόσεις στην Ευρώπη, έπειτα από χώρες όπως η Κροατία, η Νορβηγία και η Ισλανδία.