Ας σταματήσουμε να «μικραίνουμε»

Με τρόμο παρακολουθώ όλες αυτές τις μέρες τη διαφήμιση μεγάλης εταιρείας. Πρωταγωνιστής του διαφημιστικού σποτ ένα αγοράκι που συνειδητοποιώντας τη ρύπανση του περιβάλλοντος δηλώνει ότι θέλει να σταματήσει να μεγαλώνει και το πετυχαίνει. Ο πιτσιρικάς αυτός ως φαινόμενο αναστολής μιας «επιζήμιας» ανάπτυξης υποτίθεται ότι κινητοποιεί το κοινό, με τίμημα τη ζωή του, προς όφελος του πλανήτη.

Είναι έκδηλο ότι το πρόσωπο από το οποίο εμπνέονται οι δημιουργοί του σποτ είναι η ακτιβίστρια Γκρέτα Τούνμπεργκ, που ως έφηβη κινητοποιεί τους ισχυρούς αυτού του κόσμου. Το μήνυμα μάλλον που ήθελαν να περάσουν είναι ότι τα παιδιά δεν πρέπει να γίνουν ενήλικοι, διότι ως τέτοιοι ρυπαίνουν το περιβάλλον. Μόνο αν παραμείνουν παιδιά θα παραμείνει η αθωότητα, θα διακοπεί η αλόγιστη σπατάλη, η αχόρταγη ανάπτυξη. Αυτά ήθελαν μάλλον να πουν οι διαφημιστές, χρησιμοποιώντας ένα αγόρι ως άλλη Ιφιγένεια. Βάζοντας στο προσκήνιο ένα παιδί να πληρώσει ένα τεράστιο τίμημα προς όφελος του πλανήτη.

Τρομάζω και μόνο στη σκέψη ότι οι άνθρωποι έχουν αρχίσει να σκέφτονται με τέτοιο παρανοϊκό τρόπο. Οι διαφημιστικές εταιρείες –μέρος κι αυτές του συστήματος– βάζουν ένα παιδί να σηκώσει στις πλάτες του κάτι που δεν μπορούν εκείνες. Διότι, για να σκεφτούμε μια στιγμή. Ποιος είχε την έμπνευση αυτής της διαφήμισης; Γεννήθηκε σε έναν παιδικό νου ή τη σκέφτηκε ένας ενήλικος; Εάν τη σκέφτηκε παιδί θα πρέπει να αναρωτηθούμε γιατί είναι τόσο δυστυχισμένο που δεν θέλει να μεγαλώσει. Εχουμε όλοι μας ευθύνη για αυτό.

Αν όμως τη σκέφτηκε μια διαφημιστική ομάδα τότε το πράγμα αλλάζει. Γίνεται επικίνδυνο. Ενας ενήλικος ανησυχεί υποτίθεται για την πορεία του πλανήτη, και αντί να σηκώσει τα μανίκια και να κάνει τη δύσκολη δουλειά, έτσι όπως πρέπει να την κάνουν με ευθύτητα οι μεγάλοι, αποποιείται πάλι τις ευθύνες του. Βάζει μπροστά ένα παιδί να κάνει τη βρώμικη δουλειά. Σαν να λέει στα παιδιά, ελάτε επιτέλους να καθαρίσετε αυτά που βρωμίσαμε εμείς. Και μάλιστα, όχι μόνο να τα καθαρίσετε, αλλά να σας πείσουμε ότι ένας τρόπος υπάρχει να σωθεί ο πλανήτης: να μη γίνετε σαν και εμάς. Να στερηθείτε το δικαίωμα να μεγαλώσετε. Να μην ανθίσετε, να μην κερδίσετε σε νου, σε σκέψη, σε εμπειρία. Αυτά πρέπει να τα θυσιάσετε. Να είστε εξαρτημένοι για πάντα. Να μην έχετε καν το δικαίωμα να κάνετε λάθη.

Γιατί εμείς είμαστε μεγάλοι. Και κοιτάξτε τι κάναμε; Γίναμε κυνικοί, ευθυνόφοβοι, διεφθαρμένοι, διπρόσωποι, υλιστές, σας λέμε ψέματα, άλλα λέμε άλλα κάνουμε, χρησιμοποιούμε κάθε ιερό και κάθε όσιο με σκοπό το κέρδος, την προβολή, τα χρήματα. Ρυπαίνουμε. Με την ανάσα μας, τα απορρίμματά μας, με τη σκέψη μας, με τις πράξεις μας. Προδώσαμε όσους αγαπήσαμε. Μολύναμε τις αγαπημένες μας θάλασσες. Γεμίσαμε τοξικά αέρια τον ουρανό με τα άστρα. Και κυρίως γίναμε αδηφάγοι. Αδύνατοι μεν γιατί προσέχουμε πάντα την εικόνα μας αλλά ψυχικά βουλιμικοί. Τα θέλουμε όλα. Σας μιλάμε για όρια, αλλά αν τύχει να μας υποσχεθούν μεγαλύτερο κέρδος θα θυσιάσουμε μερικές από τις αρχές μας. Θα χωριστεί ο εαυτός μας στον άνθρωπο της μέρας και στον άνθρωπο της νύχτας. Επίσης, θα σας μιλάμε για αγάπη, αλλά πολύ εύκολα θα την ξεχνάμε. Ή μάλλον δεν θα τη νιώθουμε καν. Την ξαναθυμόμαστε μόνον όταν πληγωνόμαστε, ή όταν έρθει η κακιά η ώρα και πέσει στο σπίτι μας. Μόνον τότε ξαναγινόμαστε ευαίσθητοι. Και πονετικοί. Τις άλλες μέρες, τις καλές, μόνον ο εαυτός μας μας ενδιαφέρει. Πολύ συχνά ούτε εσείς, που είστε τα παιδιά μας.

Για αυτό σας λέμε, μη μεγαλώσετε. Οχι για να σώσετε τον πλανήτη. Εμείς δεν ασχολούμαστε πραγματικά με αυτό. Μη μεγαλώσετε για να μη γίνετε τόσο «μικροί» όσο είμαστε εμείς οι μεγάλοι. Για να μη γίνετε ανθρωπάκια. Γιατί πολλοί από εμάς δεν τα καταφέραμε. Και τα μολύναμε όλα. Είμαστε η ρύπανση του πλανήτη.

Και έτσι σας βάζουμε να λέτε με το μικρό σας στοματάκι, που ούτε καταλαβαίνετε πόσο τρομακτικό είναι αυτό που λέτε, ότι τα παιδιά θα σταματήσουν να μεγαλώνουν.

Ενας κόσμος με παιδιά που δεν μεγαλώνουν είναι ένας κόσμος με νεκρά παιδιά. Γιατί αν το παιδί δεν μεγαλώσει, παύει να ζει, παύει να υπάρχει. Το ότι έχει πεθάνει η σκέψη είναι πρόβλημα των ενηλίκων που βυθίζονται στο σερφάρισμα και στον ναρκισσισμό. Τα παιδιά τι μας φταίνε;

Ο Τζέιμς Μάθιου Μπάρι, δημιουργός του Πίτερ Παν, του παιδιού που δεν ήθελε ποτέ να μεγαλώσει, ήταν ένας άνθρωπος με διαστροφική ναρκισσιστική διαταραχή, ένα θλιμμένο παιδί που ποτέ δεν μεγάλωσε και βύθισε μια ολόκληρη οικογένεια στον θάνατο. Αυτός ήταν που ονειρεύτηκε για τη ζωή των παιδιών το σταμάτημα του χρόνου. Εάν διαβάσετε τη ζωή του (βλ. το εξαιρετικό βιβλίο της ψυχαναλύτριας Kathleen Kelley-Lainé, εκδ. Αγρα) θα δείτε ότι η ζωή θέλει σοβαρά κότσια, ενώ ο θάνατος μπορεί για συγκεκριμένες παθολογίες να φαντάζει σαν μια φοβερή αισθητική περιπέτεια, σχεδόν ηδονική. Αυτό τον κόσμο άραγε θέλουμε;