Αναπαράσταση άνδρα και γυναίκας Νεάντερταλ, από έκθεση του 2009 στο μουσείο της πόλης Μέτμαν, στη Γερμανία.
ΧΑΓΗ. Δεν ευθύνεται τελικά ο σύγχρονος άνθρωπος (homo sapiens) για την εξαφάνιση των «εξαδέλφων» μας, ανθρώπων του Νεάντερταλ, πριν από 40.000 χρόνια. Πρόσφατη έρευνα γύρω από την εξαφάνιση των Νεάντερταλ διαπίστωσε ότι, αντί να πέσουν θύματα της ευστροφίας του homo sapiens, οι πρόγονοί μας υπέκυψαν εξαιτίας της «κακής τους τύχης», σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Τhe Guardian.
Ο πληθυσμός των Νεάντερταλ ήταν τόσο μικρός, ώστε η άφιξη του σύγχρονου ανθρώπου στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή, μαζί με την ενδογαμία και τις φυσιολογικές αυξομειώσεις της γεννητικότητας και της θνησιμότητας, ενδέχεται να εξηγούν τους λόγους της εξαφάνισής τους. Η έρευνα δείχνει ότι οι πρώτοι σύγχρονοι άνθρωποι που έφθασαν στην Ευρώπη δεν ήταν διανοητικώς και γενετικώς ανώτεροι από τους Νεάντερταλ, όπως υποστηρίζουν ορισμένες μελέτες. «Η κοινώς αποδεκτή θεωρία θέλει τον homo sapiens να εισβάλλει στην Ευρώπη και στην Εγγύς Ανατολή, όπου ζούσαν οι Νεάντερταλ, και να επικρατεί χάρη στην οξύτερη ευφυΐα και στον μεγαλύτερο πληθυσμό του. Το πόρισμα της εργασίας μας δείχνει ότι ο άνθρωπος δεν έπαιξε ρόλο στην εξαφάνιση των Νεάντερταλ και ότι πιθανότατα επρόκειτο για κακοτυχία από μέρους τους», λέει ο Κριστ Φέζεν του Πολυτεχνείου του Αϊντχόβεν.
Ο επιστημονικός κόσμος συμφωνεί ότι οι Νεάντερταλ εξαφανίστηκαν πριν από περίπου 40.000 χρόνια, μετά τη μετανάστευση κύματος homo sapiens από την Αφρική, 20.000 χρόνια νωρίτερα. Αγνωστος παραμένει, όμως, ο λόγος της εξαφάνισης των Νεάντερταλ και ο ρόλος που έπαιξαν οι πρόγονοί μας στο φαινόμενο αυτό. Παρά τα στερεότυπα, οι Νεάντερταλ διέθεταν ανάλογου μεγέθους εγκέφαλο με του homo sapiens, ενώ ανέπτυξαν εντυπωσιακό πολιτισμό. Πέρα από τα περίπλοκα πέτρινα εργαλεία και τα βαμμένα με χρώμα κοσμήματα που κατασκεύαζαν, οι Νεάντερταλ άφησαν πλούσια διακοσμημένα σπήλαια, όπως αυτά στην Ισπανία. Η επιστημονική μελέτη εξέτασε τις πιθανές επιπτώσεις ενδογαμίας στον πληθυσμό των Νεάντερταλ, καθώς ενδέχεται να έπληξε την ανοσία του πληθυσμού απέναντι σε νέες ασθένειες, περιορίζοντας δραστικά τον αριθμό τους. Πλήγμα στον πληθυσμό των προγόνων μας ίσως να κατάφεραν, επίσης, η υποχώρηση της γεννητικότητας και ο περιορισμός των αρρένων, που μπορούσαν να εγγυηθούν τη σίτιση του πληθυσμού.
«Γνωρίζουμε ότι οι πληθυσμοί των Νεάντερταλ ήταν ήδη μικροί, περίπου 35.000 άτομα σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις, την εποχή της άφιξης του homo sapiens. Η άφιξη των σύγχρονων ανθρώπων συνέβαλε στην απομόνωση των κοινωνιών Νεάντερταλ. Η εξαφάνισή τους δεν είχε τίποτε να κάνει με αντιπαλότητα προς τους homo sapiens ή με ανταγωνισμό για φυσικούς πόρους. Ο θάνατός τους οφειλόταν, κατά πάσα πιθανότητα, στην πολυδιάσπαση του φυσικού τους περιβάλλοντος και στην εισαγωγή νέων ασθενειών, οι οποίες τους αποδεκάτισαν», λέει ο δρ Φέζεν, επισημαίνοντας ότι η επιστημονική συζήτηση για τα ακριβή αίτια της εξαφάνισης του ανθεκτικού είδους των Νεάντερταλ ενδέχεται να απασχολήσει αρκετές ακόμη γενιές.
