Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκφράζουν έντονες ανησυχίες ότι η υπό διαμόρφωση ειρηνευτική συμφωνία για την Ουκρανία, που προωθούν οι ΗΠΑ, υπάρχει περίπτωση να αξιοποιηθεί από τη Ρωσία, προκειμένου να της ανοίξει το δρόμο σε μια νέα στρατιωτική επέμβαση στο πολύπαθο Ντομπάς της ανατολικής Ουκρανίας, σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg.
Σχεδόν 4 χρόνια μετά τη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, το εδαφικό βρίσκεται στο επίκεντρο των πολύπλοκων διαπραγματεύσεων ανάμεσα στην Ουάσιγκτον, το Κίεβο και τη Μόσχα, καθώς οι πλευρές πλησιάζουν, έστω διστακτικά, σε μια πιθανή συμφωνία. Η Ρωσία απαιτεί την αποχώρηση των ουκρανικών δυνάμεων από τις ανατολικές περιφέρειες Ντονέτσκ και Λουχάνσκ — ακόμη και από περιοχές που δεν ελέγχει — ενώ η Ουκρανία αρνείται κατηγορηματικά κάθε παραχώρηση εδαφών.
Σύμφωνα με πηγές που έχουν γνώση των συνομιλιών μεταξύ Ευρωπαίων αξιωματούχων, βασικό αγκάθι αποτελεί ο φόβος ότι το αμερικανικό σχέδιο για δημιουργία αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης, θα προσφέρει στο Κρεμλίνο τα περιθώρια να αναπτύξει συγκαλυμμένες δυνάμεις στην υπό αμφισβήτηση περιοχή. Η Μόσχα θα μπορούσε στη συνέχεια να καταφύγει σε υβριδικές επιθέσεις, προκειμένου να υπονομεύσει τις αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας και να βρει το πρόσχημα για μια νέα εισβολή.
Το πλαίσιο των συνομιλιών παραμένει ρευστό. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, έχει δηλώσει ότι οι ΗΠΑ συζητούν το ενδεχόμενο μετατροπής του Ντονμπάς σε «ελεύθερη οικονομική ζώνη» υπό ειδικό καθεστώς διοίκησης, ενώ η Ρωσία προωθεί την ιδέα μιας αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης. Την ίδια στιγμή, ο Ζελένσκι άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο διεξαγωγής δημοψηφίσματος για τις μελλοντικές εδαφικές ρυθμίσεις.
Ωστόσο, όπως προειδοποιούν οι ίδιες πηγές, οποιαδήποτε αποχώρηση ουκρανικών στρατευμάτων από περιοχές που σήμερα ελέγχονται από το Κίεβο θα μπορούσε να αξιοποιηθεί άμεσα από τη Ρωσία. Αυτός είναι και ο λόγος που, τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες, βασικός στόχος των Ευρωπαίων είναι να διασφαλίσουν ότι μια ενδεχόμενη ειρηνευτική συμφωνία δεν θα κρύβει έναν «δούρειο ίππο» υπέρ της Ρωσίας.
3/ Ukrainian forces recently advanced near Kupyansk and Oleksandrivka. Russian forces recently advanced in the Kostyantynivka-Druzhkivka tactical area and near Hulyaipole.
Russian Offensive Campaign Assessment, December 12, 2025: https://t.co/EBYMiLoFSb
— Institute for the Study of War (@TheStudyofWar) December 13, 2025
Παρότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν φαίνεται να διατηρεί τους μαξιμαλιστικούς του στόχους στην Ουκρανία, το κρίσιμο ερώτημα — σύμφωνα με τις ίδιες πηγές — είναι αν η Μόσχα θα συνεχίσει να απορρίπτει κάθε συμφωνία ή αν, έστω και για λόγους τακτικής, θα στηρίξει τις αμερικανικές προσπάθειες για επίτευξη συμφωνίας το προσεχές διάστημα.
Πέρα από την πιθανότητα εκμετάλλευσης ενός ειρηνευτικού πλαισίου μέσω υβριδικών επιθέσεων, ένας ακόμη σοβαρός κίνδυνος είναι η ρωσική παρέμβαση σε ενδεχόμενο δημοψήφισμα ή την εκλογική διαδικασία που μπορεί να ακολουθήσει μια συμφωνία ειρήνης.
Ο Ζελένσκι αναμένεται να μεταβεί στο Βερολίνο όπου θα συναντηθεί με τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς και άλλους Ευρωπαίους ηγέτες, μεταξύ των οποίων και τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ, στο πλαίσιο της συνέχισης των διαβουλεύσεων. Πριν από τη συνάντηση, σύμβουλοι εθνικής ασφάλειας από την Ουκρανία, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ αναμένεται να έχουν συνομιλίες επί των προσχεδίων της συμφωνίας.
Ο Πίτερ Ρίκετς, πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας της Βρετανίας, τόνισε ότι οι ευρωπαϊκές ανησυχίες για την αμερικανική πρόταση περί αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης είναι απολύτως δικαιολογημένες. Όπως είπε, μόλις η προσοχή των ΗΠΑ στραφεί αλλού, ο Βλαντίμιρ Πούτιν θα μπορούσε να «κατασκευάσει επεισόδια» — όπως η επίκληση της προστασίας των ρωσόφωνων — για να βρει το πρόσχημα για μια νέα στρατωτικη επέμβαση.
«Ένα τέτοιο σενάριο θα αφήσει το υπόλοιπο της Ουκρανίας ευάλωτο στην επόμενη ρωσική προέλαση», προειδοποίησε. «Δεν πρόκειται απλώς για μια τεχνική λεπτομέρεια, αλλά για ζήτημα κομβικής σημασίας — τόσο για την Ουκρανία όσο και για την ευρωπαϊκή ασφάλεια».
Το καθεστώς μιας αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης και το ποιος θα είναι υπεύθυνος για την επιτήρησή της παραμένουν ασαφή, όπως σημειώνουν σύμμαχοι της Ουκρανίας. Αμερικανοί διαπραγματευτές έχουν κάνει λόγο για ειδικό καθεστώς διοίκησης, ενώ παράλληλα έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι το Ντονέτσκ και το Λουχάνσκ — που συγκροτούν το Ντονμπάς — θα μπορούσαν να αναγνωριστούν ως de facto ρωσικά, μαζί με την Κριμαία.
Σε δύο ακόμη μερικώς κατεχόμενες περιοχές, τη Ζαπορίζια και τη Χερσώνα, το εδαφικό μπορεί να «παγώσει» κατά μήκος των σημερινών μετώπων.
Ο σύμβουλος του Κρεμλίνου Γιούρι Ουσάκοφ εμφανίστηκε να στηρίζει την ιδέα της αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης, προτείνοντας ότι τον έλεγχο θα μπορούσαν να αναλάβουν η εθνοφρουρά ή η αστυνομία αντί για τον τακτικό ρωσικό στρατό.
Μια τέτοια πρόταση θεωρείται ωστόσο ανεφάρμοστη από την Ουκρανία και τους συμμάχους της, σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους.
Το Κίεβο, από την πλευρά του, απορρίπτει σταθερά κάθε ιδέα παραχώρησης εδαφών και ζητά ισχυρές, δεσμευτικές εγγυήσεις ασφαλείας που θα μοιάζουν με τον μηχανισμό συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ, το γνωστό Άρθρο 5. Όπως δήλωσε πρόσφατα ο Ζελένσκι, βασική του προτεραιότητα είναι να διαπιστώσει τι είναι διατεθειμένοι να προσφέρουν οι δυτικοί σύμμαχοί του.
«Υπάρχει ένα ερώτημα στο οποίο εγώ — και όλοι οι Ουκρανοί — θέλουμε απάντηση», δήλωσε στο Bloomberg. Και συμπλήρωσε: «Αν η Ρωσία ξεκινήσει ξανά πόλεμο, τι θα κάνουν οι εταίροι μας;».
