Η κοινωνική ασφάλιση συνιστά τομέα πολιτικής μείζονος σπουδαιότητος. Αφορά το μέλλον και τα σχέδια ζωής της ευαίσθητης κατηγορίας των συμπολιτών μας που, λόγω ηλικίας, αποσύρονται από τον ενεργό βίο. Η αποχώρηση αυτή δεν πρέπει να βιώνεται ως τιμωρία, αδιαφορία ή αμεριμνησία της πολιτείας. Ο κοινωνικοασφαλιστικός νόμος πρέπει να εγγυάται επαρκές, βιώσιμο και σταθερό εισόδημα για τον συνταξιούχο, αλλά και δίκαιο ισοζύγιο συνταξιοδοτικών παροχών μεταξύ των γενεών. Να εμφορείται από αναπτυξιακή για την οικονομία λογική, ιδίως κατά τη θέσπιση της κλίμακας των ασφαλιστικών εισφορών, και να προβλέπει τη χρήση σύγχρονων τεχνολογικών εργαλείων και μεθόδων για τη διευκόλυνση της καθημερινότητας του ασφαλισμένου, καθώς και για τον υπολογισμό και την έγκαιρη παροχή των συνταξιοδοτικών παροχών. Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση προτείνει στην εθνική αντιπροσωπία μια νέα δομική, ρεαλιστική και μακρόπνοη μεταρρύθμιση του συστήματος της κοινωνικής ασφάλισης, πλήρως ενταγμένη στον εθνικό στρατηγικό σχεδιασμό και στη νέα κουλτούρα προόδου που πρεσβεύει, εισάγοντας σε αυτό μια σειρά από καινοτόμα για τα ελληνικά δεδομένα στοιχεία που αποσκοπούν να επιλύσουν χρόνια προβλήματα, αγκυλώσεις και αδυναμίες. Η νέα πρόταση για το ασφαλιστικό ενέχει πολλαπλά οφέλη πρωτίστως για τον πολίτη, αλλά και για την οικονομία και την ανάπτυξη της χώρας γενικότερα. Συνοπτικά, με τις προτεινόμενες αλλαγές το κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα, ενταγμένο σε μια απλοποιημένη αρχιτεκτονική δομή, καθίσταται:
Σύγχρονο και αποτελεσματικό, διότι δημιουργείται για πρώτη φορά ένας Ηλεκτρονικός Εθνικός φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης, με τον οποίο επιτυγχάνεται όχι μόνον η πλήρης οργανωτική και διοικητική ενοποίηση όλων των ασφαλιστικών φορέων, αλλά και η αντίστοιχη ενοποίηση και ψηφιοποίηση όλων των λειτουργιών κοινωνικής ασφάλισης και της κοινωνικής σύνταξης. Με αυτή τη ριζική αλλαγή πατάσσεται η γραφειοκρατία που διέπει την καθημερινότητα του ασφαλισμένου, αλλά και την ολοκλήρωση των διοικητικών διαδικασιών που απαιτούνται για την άμεση απόδοση της ενοποιημένης (κύριας και επικουρικής) σύνταξης. Οι νέοι συνταξιούχοι που έχουν υποστεί την ταλαιπωρία της γραφειοκρατίας τα τελευταία χρόνια και χρειάστηκε να μείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς εισόδημα μέχρι να αρχίσουν να λαμβάνουν τη σύνταξή τους, ζώντας με δανεικά ή και πολλές φορές στην ένδεια, μπορούν πραγματικά να νιώσουν την αξία αυτής αλλαγής.
Ευέλικτο και ανταποδοτικό, δεδομένου ότι για πρώτη φορά παρέχεται στους ελεύθερους επαγγελματίες, στους αγρότες και στους αυτοτελώς απασχολούμενους η δυνατότητα ελεύθερης και ευέλικτης επιλογής (μεταξύ έξι κατηγοριών που θεσπίζονται στο νέο πλαίσιο) ασφαλιστικών εισφορών, ανάλογα με την οικονομική τους δυνατότητα και τις συντάξιμες αποδοχές που επιθυμούν να λαμβάνουν στο μέλλον, ανεξάρτητα από το εισόδημα και τα έτη ασφάλισής τους. Με το μέτρο αυτό αναμένεται να ανακουφισθούν οι εν λόγω κατηγορίες ασφαλισμένων, οι οποίες έχουν υποστεί υπέρμετρη και δυσανάλογη επιβάρυνση στο εισόδημά τους τα προηγούμενα χρόνια, ενώ θετική συμβολή θα υπάρξει και στην ανάπτυξη της οικονομίας. Τον ευέλικτο και ανταποδοτικό χαρακτήρα ενισχύουν επίσης η προτεινόμενη ρύθμιση της προαιρετικής ένταξης στην ασφάλιση για τη λήψη επικουρικής και εφάπαξ παροχής, για όσους ασφαλισμένους δεν είναι υποχρεωτική, καθώς και η θεσμοθέτηση κατηγοριών ασφαλιστικών εισφορών ελεύθερης επιλογής για την επικουρική και το εφάπαξ.
Βιώσιμο και ρεαλιστικό, διότι, με βάση πλήρως τεκμηριωμένες αναλογιστικές μελέτες, λαμβάνει υπόψη τις πραγματικές δυνατότητες και ανάγκες των ασφαλισμένων. Για παράδειγμα, το νομοσχέδιο προβλέπει χαμηλότερο επίπεδο εισφορών για τους νεοεισερχόμενους ελεύθερους επαγγελματίες στην αγορά εργασίας τα πρώτα πέντε χρόνια, διάστημα που οι τελευταίοι έχουν ανάγκη μεγαλύτερη στήριξη μέχρι να καθιερωθούν επαγγελματικά. Αυτό το μέτρο δύναται επίσης να συνεισφέρει στην προσπάθεια επαναπατρισμού των νέων μας που μετανάστευσαν στο εξωτερικό τα προηγούμενα χρόνια της κρίσης.
Αναπτυξιακό, δεδομένου ότι προβλέπει σταδιακή μείωση των ασφαλιστικών εισφορών για εργαζομένους και εργοδότες, η οποία φτάνει συνολικά μέχρι και ποσοστό 5% συμβάλλοντας, συμπληρωματικά και με τα άλλα μέτρα, στη μείωση του μισθολογικού κόστους εργασίας και κατ’ επέκταση στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, στην τόνωση των επενδύσεων, στην ενίσχυση των νέων προσλήψεων και στην αύξηση της απασχόλησης. Ταυτόχρονα, το νομοσχέδιο προβλέπει αυξήσεις στα ποσοστά αναπλήρωσης και στις συντάξεις που ψαλιδίστηκαν οριζόντια, χωρίς κανένα επιστημονικό κριτήριο, τα αμέσως προηγούμενα χρόνια. Οι αυξήσεις αυτές διασφαλίζουν ένα αξιοπρεπέστερο επίπεδο διαβίωσης των συνταξιούχων και αποκαθιστούν τον ανταποδοτικό χαρακτήρα της κοινωνικής ασφάλισης,
Ανθρωποκεντρικό, λαμβανομένου υπόψη ότι, εκτός από τον σεβασμό που δείχνει στις ανάγκες των ασφαλισμένων και των συνταξιούχων, προσδοκά επίσης να συμβάλει στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των ατόμων με αναπηρία με τη σύσταση στον e-ΕΦΚΑ ειδικής Διεύθυνσης Διευθέτησης Αναφορών για θέματα ΑμεΑ προς ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της διοίκησης και της ανθρωποκεντρικής κουλτούρας του νέου φορέα.
* Ο κ. Χρήστος Ταραντίλης είναι βουλευτής Επικρατείας Ν.Δ., καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
