Έφηβοι: Πως να κρατήσετε ανοικτή την επικοινωνία μαζί τους

Κάποτε τα πράγματα ήταν εύκολα: από τη στιγμή που έμπαινε το παιδί σας στο αυτοκίνητο μετά το σχολείο, δεν σταματούσε να σας διηγείται όσα είχε ζήσει εκείνη την ημέρα. Οι έφηβοι όμως δεν είναι μικρά παιδιά και σπανίως δέχονται να μιλήσουν μόνοι για την καθημερινότητά τους.

Οι περισσότεροι ενοχλούνται και μόνο που τους ρωτάτε γι’ αυτήν και οι απαντήσεις τους συνήθως είναι μονολεκτικές.

Τί πρέπει να κάνετε όταν οι έφηβοι είναι τόσο κρυψίνοες; Η παιδοψυχολόγος Dr. Vanessa Jensen, επίκουρη καθηγήτρια Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Case Western Reserve, στο Κλήβελαντ του Οχάιο, λέει ότι το πιο σημαντικό είναι να μην σταματήσετε την προσπάθεια.

Ρωτήστε με άλλον τρόπο

«Πολλοί γονείς αποθαρρύνονται μόλις ακούσουν το πρώτο ξερό “καλά” ή “εντάξει” και σταματούν να ρωτούν», λέει. «Θα τους έλεγα να συνεχίσουν, αλλά χρησιμοποιώντας πιο ευφάνταστες ερωτήσεις».

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι δεν θα κάνετε αόριστες ερωτήσεις, όπως «πώς ήταν η μέρα σου;». Δοκιμάστε κάτι πιο συγκεκριμένο (π.χ. «Πώς πήγε το διαγώνισμα Άλγεβρας που γράφατε;»). Μπορείτε επίσης να αρχίστε τη συζήτηση από μία λεπτομέρεια που είχε αναφέρει  κάποια στιγμή ο έφηβος (π.χ. «πήγε ο πατέρας του φίλου σου στη νέα δουλειά;»).

Με το να είστε συγκεκριμένοι στις ερωτήσεις που κάνετε, δείχνετε στον έφηβο ότι προσέχετε τι σας λέει, εξηγεί η Dr. Jensen. Του δείχνετε επίσης ότι τον ακούτε και ότι νοιάζεστε για ό,τι λέει. Προσέξτε μόνο να μην τον… βομβαρδίσετε με ερωτήσεις, διότι θα δυσφορήσει και θα έχετε το αντίθετο από το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Να ξέρετε πως δεν είστε οι μόνοι

Η αλήθεια είναι πως τα περισσότερα παιδιά αρχίζουν να απομακρύνονται από τους γονείς τους κατά την εφηβεία, λέει η Dr. Jensen.

Αυτό είναι σχεδόν αναμενόμενο, αφού η ηλικία αυτή συμπίπτει με την σημαντική αύξηση των δραστηριοτήτων (π.χ. φροντιστήρια). Έτσι, ο έφηβος περνά ολοένα περισσότερο χρόνο με τους συνομηλίκους, τους δασκάλους και τους προπονητές του.

Η εφηβεία είναι επίσης η ηλικία κατά την οποία ο έφηβος επηρεάζεται περισσότερο από τους συνομηλίκους του για τη διαμόρφωση της συμπεριφοράς και της προσωπικότητάς του.

Αν μάλιστα τα πράγματα στο σπίτι δεν είναι άνετα ή το παιδί νομίζει ότι οι γονείς του είναι απόμακροι, ο έφηβος θα αρχίσει να βασίζεται ακόμα περισσότερο στους φίλους του.

Μερικές φορές, εξάλλου, οι γονείς δεν ξέρουν πώς να προσεγγίσουν τον έφηβο για λεπτά θέματα και θέτουν ερωτήματα με λάθος τρόπο. Γι’ αυτές τις περιπτώσεις, μια καλή κίνηση θα ήταν να ανοίξετε τη συζήτηση στο αυτοκίνητο, κατά την Dr. Jensen.

«Κατ’ αυτόν τον τρόπο, θα έχετε περισσότερες πιθανότητες να ολοκληρώσετε τη συζήτηση», λέει. «Και αυτό, διότι δεν θα κοιτάζετε τον έφηβο κατά πρόσωπο, αφού θα προσέχετε τον δρόμο. Έτσι, εκείνος δεν θα δει στο πρόσωπό σας συναισθήματα που μπορεί να τον μπλοκάρουν, όπως αμηχανία, θυμό κ.λπ.».

Η εφηβεία δεν είναι διαχρονικά η ίδια

Οι σημερινοί έφηβοι δεν έχουν καμία σχέση με τους εφήβους πριν από 20 ή 30 χρόνια.

Θυμάστε την δική σας εφηβεία; Μάλλον δεν είχατε Viber. Ίσως ούτε YouTube και έξυπνο κινητό. Μπορεί ακόμα να μην άφηναν οι γονείς σας να μιλάτε πολλή ώρα στο τηλέφωνο, γιατί τότε η χρέωση γινόταν ανά λεπτό.

Σήμερα, όμως, τα πάντα τρέχουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Οι έφηβοι μιλούν ακατάπαυστα (και δωρεάν) με τους φίλους τους και, αν το θελήσουν, μπορούν να επικοινωνήσουν ταυτοχρόνως με όλο τον πλανήτη.

Αφού είναι τόσο διαφορετικές οι εποχές, προφανώς είναι διαφορετικές και οι εφηβείες, λέει η Dr. Jensen. Φυσικά, μπορείτε να καταλάβετε το παιδί σας, αλλά έως ένα βαθμό. Ακριβώς όπως οι γονείς σας δεν μπορούσαν να σας καταλάβουν σε αρκετά πράγματα!

Συνεχίστε να μιλάτε – και να ακούτε

Στο τέλος της ημέρας, πρέπει να εξακολουθήσετε να μιλάτε, τονίζει η Dr. Jensen. Και, φυσικά, να ακούτε πολύ προσεκτικά ό,τι λέει ο έφηβος. Να του δείχνετε με κάθε τρόπο ότι είστε δίπλα του. Και αν εκείνος δεν θέλει τη συμβουλή σας, μην τη δώσετε: αρκεστείτε να ακούσετε τον προβληματισμό του.

Αυτό δεν σημαίνει πως θα κάνετε πάντοτε μεγάλες συζητήσεις. Το πιθανότερο είναι πως οι περισσότερες θα έχουν σύντομη διάρκεια. Ακόμα κι έτσι, όμως, οι πολλές, μικρές συζητήσεις είναι μακροπρόθεσμα πιο ωφέλιμες για τον έφηβο από την εκκωφαντική σιωπή.