Οι εμφανίσεις και οι θαυματουργικές επεμβάσεις της Παναγίας σε όλες τις ορθόδοξες χριστιανικές χώρες είναι κυριολεκτικά αναρίθμητες. Εικόνες που δακρύζουν, μυροβλύζουν ή αιμορραγούν, θεραπείες, εμφανίσεις σε αγίους, αλλά και σε αλλοθρήσκους, καθώς και σωτηρία ολόκληρων πόλεων από επιδημίες ή επιδρομές βαρβάρων.
Κατά τον 20ό αιώνα, έχουμε μια σειρά εντυπωσιακών εμφανίσεων της Παναγίας στους Έλληνες στρατιώτες, που πολεμούσαν στο αλβανικό μέτωπο. Σώζεται μάλιστα επίσημη αναφορά του ανθυπασπιστή Νικολάου Γκάτζαρου με ημερομηνία 3 Μαρτίου 1941, που περιγράφει εμφάνιση και ομιλία της Παναγίας προς αυτόν.
Στο άρθρο του π. Δημ. Αθανασίου «Άγνωστες μαρτυρίες για τις εμφανίσεις της Παναγίας στα βουνά της Πίνδου στον πόλεμο του 1940»,στο ιστολόγιο «Πνευματικά Θησαυρίσματα», διαβάζουμε διάφορες σχετικές μαρτυρίες, καθώς και ότι ο ζωγράφος Γιάννης Τσαρούχης ζωγράφισε πάνω στο καπάκι ενός κιβωτίου ρέγγας την Παναγία της Νίκης, η οποία απέκτησε τη φήμη ότι είναι θαυματουργή.
«Σε έξαλλη θρησκευτική έκσταση απαιτούσαν (ενν. οι έλληνες στρατιώτες από την Άρτα) η θαυματουργή εικόνα να μείνει ένα βράδυ τουλάχιστον στην κατασκήνωση τους. Άκουγες φωνές από παντού.
Όλοι οι στρατιώτες φωνάζανε: “Η Παρθένα, η Παρθένα. Να την αφήσετε μια βραδιά”. Εκείνη την ώρα βάρεσε συναγερμός […] πέσαμε μπρούμυτα σύμφωνα με τις διαταγές που είχαμε. Κανένας Αρτινός δεν έκανε το ίδιο. “Βρε συνάδελφε”, μου είπε ένας, “βαστάς την Παρθένα και φοβάσαι”;».
Μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου αναγνωρίζεται η σπουδαιότητα των θαυματουργών επεμβάσεων της Παναγίας.
Για το λόγο αυτό η γιορτή της Αγίας Σκέπης, που είχε καθιερωθεί να γιορτάζεται προς τιμήν της Παναγίας την 1η Οκτωβρίου, μεταφέρθηκε από το 1952 στις 28 Οκτωβρίου για να ενθυμούνται όλοι τη θαυματουργή βοήθειά της στη δυσκολότερη, ίσως, περίοδο του ελληνικού έθνους».
Είναι γνωστό – και το καταγράφει σε άρθρο του και ο ποιητής Ντίνος Χριστιανόπουλος – ότι στη Θεσσαλονίκη, κατά τη διάρκεια των γερμανικών βομβαρδισμών, στα τζάμια των σπιτιών σχηματιζόταν η εικόνα της Παναγίας:
«Ξαφνικά, εμφανίστηκαν σε καμιά δεκαριά σημεία, στο κέντρο της πόλης (Θεσσαλονίκης), εικόνες της Παναγίας στα τζάμια διαφόρων μαγαζιών. Στην αρχή μας το λέγαν και δεν το πιστεύαμε. Οι Παναγίες που εμφανίστηκαν στα τζάμια δεν ήταν ζωγραφισμένες, αλλά αχειροποίητες. Η εικόνα σχηματιζόταν στο εσωτερικό του τζαμιού, μέσα δηλαδή στην ύλη του γυαλιού, δεν ήταν ούτε από την έξω μεριά ούτε από την μέσα. Και ήταν και χρωματισμένη, αλλά με άυλα και ανεξίτηλα χρώματα. …Κάποτε πήγα κι εγώ και έτσι αξιώθηκα να δω την Παναγία από κοντά. Έπιανες το τζάμι και δεν έπιανες τίποτα. Αλλά η εικόνα υπήρχε. Δεν κάλυπτε όλη την επιφάνεια του τζαμιού, αλλά μόνο το κέντρο του. Θα έλεγες πως ήταν σαν βιτρώ, αλλά δεν ήταν ούτε βιτρώ. Τα χρώματα ήταν πολύ άυλα και αχνά. Ο κόσμος προσκυνούσε και ασπάζονταν την αχειροποίητη εικόνα στο τζάμι, μερικοί άναβαν και κάνα κερί που έφερναν μαζί τους αλλά κανείς δεν έδινε λεφτά. Και άλλωστε πού να τα δώσει και γιατί; Ήταν πραγματικά μια από τις συγκινητικότερες στιγμές του ελληνοϊταλικού πολέμου».
Το περιστατικό συνέβη και στην Αταλάντη Φθιώτιδος την εποχή του Εμφύλιου Πολέμου (1945-1045).
Εξάλλου, στις 10 Σεπτεμβρίου 1943 μια δύναμη ναζιστικών τεθωρακισμένων σταμάτησε έξω από τον Ορχομενό Βοιωτίας, αδυνατώντας να προχωρήσει για να καταστρέψει το χωριό.
Ο Γερμανός διοικητής τους, ονόματι Όφμαν, είδε σε όραμα τη μορφή της Παναγίας και όχι μόνο έδωσε διαταγή να ανασταλεί η καταστροφή, αλλά και χρηματοδότησε την πρώτη απεικόνιση του θαύματος, με τη Θεοτόκο να σταματάει τα γερμανικά τανκς.
Οι κάτοικοι του Ορχομενού τοποθέτησαν ένα μνημείο στο σημείο του θαύματος, ενώ κάθε χρόνο, όσο του επέτρεπε η ηλικία του, ο Όφμαν ερχόταν από τη Γερμανία και παρευρισκόταν στον εορτασμό, κατά την επέτειο του γεγονότος.
Οι συγκλονιστικές εμφανίσεις της Παναγίας
Οι εμφανίσεις της Παναγίας σε αγίους, αλλά και απλούς ανθρώπους, είναι επίσης αναρίθμητες. Εκτός από τις εμφανίσεις Της στο Άγιο Όρος, ας αναφερθούμε στο περίφημο όραμα της Αγίας Σκέπης, που είδε ο άγιος Ανδρέας ο διά Χριστόν σαλός[1] στο ναό της Παναγίας των Βλαχερνών.
Η Παναγία σκέπαζε από ψηλά το λαό, προστατεύοντάς τον, μ’ ένα συμβολικό τεράστιο ύφασμα. Από το όραμα αυτό, πολύ αργότερα, καθιερώθηκε η εορτή της Αγίας Σκέπης (1 Οκτωβρίου), ξεκινώντας από τη Ρωσία, ενώ στην Ελλάδα, όπως γράφουμε παραπάνω, μεταφέρθηκε στις 28 Οκτωβρίου προς τιμήν των εμφανίσεων της Παναγίας στο μέτωπο.
Μια πολύ γνωστή εμφάνιση της Παναγίας επίσης είναι στο μεγάλο θαυματουργό άγιο των ρωσικών δασών Σεραφείμ του Σάρωφ (†1833), ο οποίος είχε δει τη Θεοτόκο αρκετές φορές.
Η Θεοτόκος εμφανίστηκε μέσα σε υπέρλαμπρο φως και ευωδία, συνοδευόμενη από δύο αγγέλους, τον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο, τον άγιο Ιωάννη το Θεολόγο και 12 άγιες (παρθενομάρτυρες).
Το όραμα είδε έκπληκτη και η μοναχή Ευπραξία, πνευματική θυγατέρα του αγίου, στην οποία η Παναγία είπε: «Μαρτύριο δεν είναι μόνο η θυσία του σώματος, αλλά κι ο πόνος που υποφέρει η ψυχή για την αγάπη του Κυρίου». Όταν τελείωσε το όραμα, που κράτησε 4 ώρες, ο άγιος είπε στην Ευπραξία πως ήταν η 12η φορά που έβλεπε τη Θεοτόκο.
Αλλά και στο μεγαλομάρτυρα των αθεϊστικών φυλακών της Ρουμανίας άγιο Βαλέριο Γκαφένκου (†18.2.1952) εμφανίστηκε η Παναγία, τον στήριξε στο μαρτύριό του και του είπε: «Εγώ είμαι η αγάπη σου! Να μη φοβάσαι! Να μην αμφιβάλλεις!
Η νίκη θα είναι του Υιού μου! Αυτός αγίασε τώρα αυτό τον τόπο και τον ετοίμασε για όσα θα γίνουν στο μέλλον. Οι δυνάμεις του σκότους αυξάνουν και ακόμη θα φοβίζουν τον κόσμο, αλλά θα αφανιστούν. Ο Υιός μου περιμένει τους ανθρώπους να επιστρέψουν στην πίστη. Σήμερα οι υιοί του σκότους είναι πιο ατρόμητοι από τους υιούς του φωτός.
Έστω κι αν σας φαίνεται ότι δεν υπάρχει πια πίστη στη γη, να ξέρετε ότι η απολύτρωση θα έλθει, αλλά με φωτιά και εμπρησμούς. Ο κόσμος πρέπει ακόμη να υποφέρει. Εδώ, όμως, υπάρχει πολλή πίστη και ήρθα να σας ενθαρρύνω. Κρατείτε την ομολογία σας.
Ο κόσμος ανήκει στον Χριστό!» (βλ. το συγκλονιστικό βιβλίο του Ιωάννη Ιανολίδε «Ρουμάνοι Ομολογητές και Μάρτυρες του 20ού αιώνα», εκδ. «Ορθόδοξος Κυψέλη», Θεσσαλονίκη 2009, σελ. 171).
Η Παναγία Τριχερούσα
Να αναφέρουμε τέλος ότι τον 8ο αι. μ.Χ., την εποχή της Εικονομαχίας, ο χαλίφης της Δαμασκού, παρακινημένος από τον εικονομάχο αυτοκράτορα Λέοντα Γ΄, έκοψε το χέρι του αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού, που έγραφε υπέρ της τιμής (όχι λατρείας) των ιερών εικόνων.
Ο άγιος τοποθέτησε το κομμένο του χέρι στη θέση του και προσευχήθηκε όλη τη νύχτα μπροστά στην εικόνα της Θεοτόκου. Το πρωί το χέρι είχε κολλήσει και θεραπευτεί.
Τότε ο άγιος κατασκεύασε την περίφημη εικόνα της Παναγίας Τριχερούσας, στην οποία το τρίτο χέρι σημαίνει το δικό του κομμένο και αποκαταστημένο χέρι.
Όταν ο άγιος κοιμήθηκε, ως μοναχός στη μονή του αγίου Σάββα, στην Παλαιστίνη, άφησε εντολή να δοθεί η εικόνα στον πρώτο επίσκοπο με το όνομα Σάββας που θα επισκεπτόταν το μοναστήρι.
Αυτός ήταν ο άγιος Σάββας, πρώην πρίγκηπας και μεγάλος πνευματικός πατέρας της Σερβίας, γύρω στο 1200 μ.Χ.! Ο άγιος πήρε την εικόνα στη Σερβία. Όμως αργότερα, σε εποχή ταραχών, για να την προστατεύσουν, τη φόρτωσαν σ’ ένα γαϊδουράκι και το άφησαν ελεύθερο.
Εκείνο περπάτησε πολλά χιλιόμετρα κι έφτασε στο σέρβικο μοναστήρι του Αγίου Όρους, στη μονή Χιλανδαρίου. Εκεί φυλάχτηκε η εικόνα. Τέλη του 18ου αιώνα, σημειώθηκε στη μονή διχογνωμία για την εκλογή νέου ηγούμενου.
Τότε η εικόνα έφυγε από το Ιερό, όπου βρισκόταν, και πετάχτηκε στη θέση του ηγουμένου. Έτσι η μονή Χιλανδαρίου είχε ως ηγούμενο την Παναγία την Τριχερούσα. Νέος ηγούμενος εκλέχτηκε μόλις το 1991.
