Εντεκα παρεμβάσεις-«κλειδιά» που στόχο έχουν να φέρουν τα πάνω κάτω στο φορολογικό σύστημα, στοχεύοντας από τη μία σε δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών και από την άλλη σε αύξηση των εσόδων του κράτους μέσω ενός ρηξικέλευθου νέου νομοθετικού πλαισίου, παραθέτει η επιτροπή του νομπελίστα Χριστόφορου Πισσαρίδη στην ενδιάμεση έκθεση των 122 σελίδων για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.
Τα προτεινόμενα μέτρα, όπως αναφέρει στο «Βήμα της Κυριακής» αρμόδιος παράγοντας του υπουργείου Οικονομικών, έχουν δημοσιονομικό κόστος και για να εφαρμοστούν στην πλήρη τους μορφή θα πρέπει να εξασφαλιστεί ότι όντως θα εισρεύσουν στα δημόσια ταμεία έσοδα από την πάταξη της φοροδιαφυγής κατ’ εφαρμογή των «προτάσεων Πισσαρίδη» καθώς και από την ανάπτυξη που εκτιμάται ότι θα επιστρέψει η ελληνική οικονομία το δεύτερο εξάμηνο του 2021 λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας του κορωνοϊού.
Αναμόρφωση των συντελεστών
Σύμφωνα με την εν λόγω έκθεση τα μέτρα που προτείνονται – εφόσον τελικά υιοθετηθούν – θα εφαρμοστούν σταδιακά και θα φέρουν δικαιότερη, παραγωγικότερη και αναπτυξιακά φιλικότερη κατανομή των φορολογικών βαρών σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Ειδικότερα, προτείνεται η αναμόρφωση των φορολογικών συντελεστών και των φορολογικών κλιμακίων εισοδήματος στην κατεύθυνση της περαιτέρω απλοποίησης με σύγκλιση προς τον μέσο όρο της ευρωζώνης (προσαρμοσμένη στα μέσα εισοδήματα).
Παλαιότερα, είχε γίνει λόγος ακόμη και για έναν ενιαίο φορολογικό συντελεστή (Flat tax rate), ο οποίος θα μπορούσε να διαμορφωθεί στα επίπεδα του 15%-20%. Αυτό θα οδηγούσε σε μεγάλη ελάφρυνση τα μεσαία και υψηλά εισοδήματα και λιγότερο τα χαμηλά. Πάντως στην έκθεση δεν γίνεται καμία αναφορά στο ύψος των συντελεστών, ούτε φυσικά λόγος για κατάργηση του αφορολογήτου που ισχύει σήμερα.
Παράλληλα, σύμφωνα με την έκθεση, θα επιδιωχθεί η εναρμόνιση των κλιμακίων φορολογίας εισοδήματος και ασφαλιστέων αποδοχών ώστε να μην επιβαρύνονται τα εισοδήματα από εργασία, ταυτόχρονα με υψηλούς φορολογικούς συντελεστές και υψηλές ασφαλιστικές εισφορές. Οι πολύ υψηλοί συντελεστές φόρων στην εργασία (μετά τα εισαγωγικά κλιμάκια), ενώ υπάρχει υστέρηση στα αντίστοιχα έσοδα, αντανακλούν το μικρό ποσοστό οικονομικά ενεργού πληθυσμού, την υψηλή ανεργία και το υψηλό ποσοστό αδήλωτης ή υποδηλωμένης εργασίας.
Ακόμη, γίνεται αναφορά ότι θα πρέπει να υπάρχει συνεχής προσπάθεια απλοποίησης του φορολογικού συστήματος, με τη θέσπιση ειδικού θεσμού (στο πρότυπο του Office for Tax Simplification του Ηνωμένου Βασιλείου) και κατά το δυνατόν εξομοίωση και ενιαία φορολογική μεταχείριση των εισοδημάτων από διαφορετικές πηγές ώστε να μην καταστρατηγείται και η έννοια της προοδευτικότητας της φορολογικής κλίμακας.
Εδώ είναι σαφές ότι μπαίνουν στο στόχαστρο τα εισοδήματα από ενοίκια, όπου υπάρχει διαφορετική φορολογική κλίμακα σε σύγκριση με αυτή που ισχύει σήμερα για τα εισοδήματα μισθωτών, συνταξιούχων, αγροτών, επαγγελματιών.
Η εισφορά αλληλεγγύης
Ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός ότι η στην ενδιάμεση έκθεση γίνεται αναφορά για απάλειψη της εισφοράς αλληλεγγύης που έχει δεσμευτεί η κυβέρνηση ότι σταδιακά θα την καταργήσει.
Η πρόταση της επιτροπής για τη φορολογία των ακινήτων είναι να υπάρξει ένας φόρος ακινήτων που θα συγκεντρώνει τους πολλούς διάσπαρτους και το έσοδο από τον συγκεκριμένο φόρο (ΕΝΦΙΑ) να μεταφερθεί σταδιακά στην τοπική αυτοδιοίκηση με αντίστοιχη προσαρμογή των μεταβιβάσεων από την κεντρική κυβέρνηση προς τους ΟΤΑ.
Η κατάργηση του «συμπληρωματικού φόρου» για τους ιδιώτες θα μειώσει τις στρεβλώσεις και θα ενισχύσει την αγορά ακινήτων, ενώ είναι σημαντική η λειτουργία μιας αξιόπιστης και ανεξάρτητης αρχής για τον καθορισμό των αντικειμενικών αξιών ακινήτων. Επίσης, υπάρχει πρόταση για ευνοϊκότερη φορολογική μεταχείριση των επενδύσεων των επιχειρήσεων σε μηχανολογικό εξοπλισμό, με μεταβολή του σημερινού εισοδήματος δεκαετούς φορολογικής απόσβεσης με επιταχυνόμενες αποσβέσεις εντός τριετίας.
Ρήτρα για «παγωμένους» φόρους
Οι αλλαγές στη φορολογία μπορούν να βοηθήσουν, σύμφωνα με την έκθεση Πισσαρίδη, στη μεγέθυνση εταιρειών εντός της χώρας μέσω της άρσης αντικινήτρων, ενώ για τις επιχειρήσεις προτείνεται σταθερό φορολογικό πλαίσιο με δεκαετή ρήτρα μη επιδείνωσης του φορολογικού πλαισίου για νέες επενδύσεις.
Στις προτάσεις για αλλαγές στη φορολογίας περιλαμβάνεται επίσης η μείωση της φορολόγησης των ενεργειακών προϊόντων για τη βιομηχανία και εξέταση της δυνατότητας επιβολής περιβαλλοντικού φόρου σε εισαγωγές (carbon border tax) από χώρες οι οποίες δεν έχουν θεσπίσει τα κατάλληλα περιβαλλοντικά μέτρα. 
Τέλος, προτείνεται να ενισχυθεί η διαφάνεια στις συναλλαγές με θετικά κίνητρα για χρήση ηλεκτρονικών πληρωμών, για αγοραστές και πωλητές, στοχευμένα σε κλάδους και επαγγέλματα υψηλής φοροδιαφυγής και επέκταση και στα νομικά πρόσωπα. Ουσιαστικά προτείνεται η ενίσχυση κινήτρων για συρρίκνωση της παραοικονομίας μέσω επιβράβευσης και στοχευμένης χρήσης ηλεκτρονικών πληρωμών.
Πάντως, δεδομένης της προτεραιότητας που πρέπει να δοθεί για μείωση της επιβάρυνσης της εργασίας, ενδεχόμενη μείωση των φόρων στην κατανάλωση (και ειδικότερα στον ΦΠΑ και στην περιουσία) δεν κρίνεται ως εξίσου σημαντική προτεραιότητα, σημειώνει η έκθεση Πισσαρίδη. Σε δραστηριότητες που εμφανίζουν υψηλά επίπεδα φοροδιαφυγής μπορεί να εφαρμοστούν στοχευμένες πολιτικές μειωμένων φορολογικών συντελεστών προκειμένου να περιοριστεί το ανταγωνιστικό φορολογικό πλεονέκτημα όσων δραστηριοποιούνται στην άτυπη οικονομία.
