Κομμάτια από λιωμένα παγόβουνα στα νερά της Ανταρκτικής. Τα τελευταία 30 χρόνια, ο ρυθμός τήξης των πάγων έχει πενταπλασιαστεί (φωτ. A.P.).
ΑΝΤΑΡΚΤΙΚΗ. Χάρη σε υποθαλάσσιους πορθμούς, που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα κάτω από τον παγετώνα «Θουέιτς» της δυτικής Ανταρκτικής, μεταφέρεται μεγάλος όγκος θερμού ωκεάνιου νερού, προκαλώντας την τήξη του πάγου. Τα στοιχεία δύο επιστημονικών ερευνών, που αξιοποίησαν δεδομένα από αέρος και θαλάσσης, βοηθούν τους επιστήμονες να υπολογίσουν τη συμβολή του γιγάντιου και απομακρυσμένου παγετώνα «Θουέιτς» στη μελλοντική άνοδο της στάθμης των υδάτων σε όλη τη Γη.
Ερευνητές από τη Βρετανία και τις ΗΠΑ συνέλεξαν στοιχεία από τον «Θουέιτς» και τις γειτονικές παγοκρηπίδες, «Ντότσον» και «Κρόσον», μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου 2019. Την ώρα που μια ομάδα συνέλεγε εναέρια δεδομένα πετώντας πάνω από τον παγετώνα και τις παγοκρηπίδες, μια δεύτερη χαρτογραφούσε τον πυθμένα του ωκεανού στο «πρόσωπο» του παγετώνα. Ο «Θουέιτς» έχει έκταση 192.000 τ. χλμ., όση και η Μεγάλη Βρετανία, και είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος στις κλιματικές αλλαγές στην ατμόσφαιρα και στη θάλασσα.
Τα τελευταία 30 χρόνια, ο ρυθμός τήξης των πάγων του «Θουέιτς» και των γειτονικών του παγετώνων έχει πενταπλασιαστεί. Οι πάγοι που διαρρέουν σήμερα στη Θάλασσα του Αμούνδσεν ευθύνονται για ποσοστό 4% της ανόδου της στάθμης των θαλασσών παγκοσμίως. Ενδεχόμενη ταχεία κατάρρευση του παγετώνα θα μπορούσε να προκαλέσει άνοδο των υδάτων κατά 65 εκατοστά.
«Είχαμε τη μοναδική ευκαιρία να χαρτογραφήσουμε τους πορθμούς και το δίκτυο σπηλαίων κάτω από τον πάγο. Το βάθος τους είναι μεγαλύτερο από όσο υπολογίζαμε, με κάποιους να έχουν βάθος 800 μ. Αυτοί συνθέτουν τον κρίσιμο κρίκο μεταξύ του ωκεανού και του παγετώνα. Το δίκτυο πορθμών και σπηλαίων είναι κατά πάσα πιθανότητα η δίοδος μέσω της οποίας το θερμότερο νερό του ωκεανού εισδύει κάτω από τον παγετώνα και συντελεί στην ταχύτερη τήξη των πάγων του», λέει ο δρ Τομ Τζόρνταν, γεωφυσικός της βρετανικής αποστολής στην Ανταρκτική.
«Πετώντας πάνω από πρόσφατα αποκολληθείσα χερσόνησο του παγετώνα, είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω με τα ίδια μου τα μάτια τις δραματικές και ιδιαίτερα ανησυχητικές αλλαγές που υφίσταται ο “Θουέιτς”», λέει ο Ντέιβ Πόρτερ, του πανεπιστημίου Κολούμπια. Η ασυνήθιστα ταχεία τήξη των πάγων του «Θουέιτς» το 2019 επέτρεψε στην επιστημονική ομάδα να μελετήσει λεπτομερώς 2.000 τ. χλμ. πυθμένα του ωκεανού στο «πρόσωπο» του παγετώνα, στα οποία οι ερευνητές δεν είχαν πρόσβαση, εξαιτίας των πάγων. Η μελέτη του πυθμένα έδειξε πληθώρα υποθαλάσσιων καναλιών, που οδηγούν στον παγετώνα, επιταχύνοντας την κυκλοφορία των υδάτων και συντελώντας στην τήξη του.
«Η έρευνά μας συμπλήρωσε ένα κρίσιμο κενό στα υπάρχοντα δεδομένα. Ο συνδυασμός των χαρτών του πυθμένα με αυτούς των σπηλαιώσεων του παγετώνα μας δίνουν σαφή εικόνα της μορφής του “Θουέιτς” και του δικτύου πορθμών μήκους 100 χλμ. που οδηγούν σε αυτόν. Για πρώτη φορά έχουμε σαφή εικόνα του τρόπου με τον οποίο το θερμό νερό μπορεί να εισδύσει κάτω από τον παγετώνα», αναφέρει η επικεφαλής της μελέτης, δρ Κέλι Χόγκαν.
