Ο ερασιτεχνικός και o επαγγελματικός αθλητισμός αποτελεί σημαντικό μέρος της καθημερινότητας των περισσότερων ανθρώπων σε κάθε ηλικία. Η αθλητική φυσικοθεραπεία είναι η εξατομικευμένη αντιμετώπιση του κάθε αθλητή ανάλογα με τις ανάγκες του από επαγγελματίες φυσικοθεραπευτές. Αναλαμβάνει τόσο την πρόληψη όσο και την αποκατάσταση τραυματισμών του αθλητή με σκοπό να συνεχίσει τις δραστηριότητες του όσο πιο σύντομα γίνεται και με ελάχιστες επιπτώσεις στο σώμα του και την υγεία του. Συνοδοιπόρος στην πρόληψη και την αποκατάσταση είναι φυσικά μια υγιής και ισορροπημένη διατροφή.
Ας δούμε αναλυτικά πως συλλειτουργούν η αθλητική φυσικοθεραπεία και η ισορροπημένη διατροφή στις παρακάτω περιπτώσεις.
Από τους Νάσος Κουτσουραδής, Φυσικοθεραπευτής, ΜΤ – Πάρης Παπαχρήστος, Διαιτολόγος, Διατροφολόγος, Msc
Μείωση του πόνου
Η αθλητική φυσικοθεραπεία συμβάλλει στην αντιμετώπιση τόσο του χρόνιου όσο και του οξέος πόνου, κάνοντας χρήση διάφορων μεθόδων. Εξειδικευμένα μηχανήματα όπως το TECAR και τα TENS χρησιμοποιούνται τόσο σε περιπτώσεις χρόνιου πόνου όσο και σε περιπτώσεις οξέος πόνου, όταν αυτός εκδηλώνεται σε νευρομυικές και μυοσκελετικές παθήσεις, ή άλλες περιπτώσεις. Για την ανακούφιση από τον οξύ πόνο μετά από τραυματισμό, εφαρμόζεται συχνά και η μέθοδος της κρυοθεραπείας που λειτουργεί σαν τοπικό αναισθητικό στην περιοχή του πόνου. Τέλος, ανάλογα με την περίπτωση μπορούν να εφαρμοστούν διάφορες τεχνικές όπως η κινησιοθεραπεία και ο βελονισμός . Η κινησιοθεραπεία μειώνει τον μυϊκό σπασμό ενώ παράλληλα κινητοποιεί τα μαλακά μόρια των αρθρώσεων ή του συνδετικού ιστού που βρίσκονται κάτω από το δέρμα με αποτέλεσμα να ανακουφίζεται το σημείο του πόνου.
B Complex για Μείωση Πόνου
Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β είναι ο καλύτερος διατροφικός σύμμαχος για την ανακούφιση του πόνου. Κι αυτό γιατί εξισορροπούν τις ορμόνες και ρυθμίζουν την σωστή κυκλοφορία του αίματος, ενισχύοντας έτσι σημαντικά το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Ένα δυνατό ανοσοποιητικό σύστημα θωρακίζει τον οργανισμό απέναντι σε στρεσογόνες καταστάσεις και βοηθά στην ανακούφιση από αισθήματα κόπωσης.
Τροφές πλούσιες σε βιταμίνες του συμπλέγματος B είναι οι εξής:
• Πράσινα φυλλώδη λαχανικά (σπανάκι, μαρούλι, χόρτα κ.λπ)
• Σολομός
• Συκώτι
• Αβγά
• Γάλα
• Μοσχαρίσιο κρέας
• Στρείδια, μαλάκια και μύδια
• Όσπρια
• Κοτόπουλο και γαλοπούλα
• Γιαούρτι
• Διατροφική μαγιά και μαγιά μπίρας
• Χοιρινό κρέας
• Εμπλουτισμένα δημητριακά
• Πέστροφα
• Ηλιόσπορος
Μείωση των Φλεγμονών
Η κρυοθεραπεία είναι μία μέθοδος που εφαρμόζεται όταν προκαλείται φλεγμονή (πρήξιμο) από κάποιον τραυματισμό. Η τοποθέτηση ψυχρού στην τραυματισμένη περιοχή έχει θεραπευτικές ιδιότητες καθώς προκαλεί τοπική αγγειοσύσπαση. Η κρυοθεραπεία ελαττώνει την κυκλοφορία του αίματος, τον μεταβολισμό, και την τοπική θερμοκρασία. Επιπλέον, αποτρέπει την συσσώρευση του οιδήματος (πρήξιμο), εμποδίζοντας την απελευθέρωση λευκοκυττάρων και φαγοκυττάρων (αντισώματα που ευθύνονται για το οίδημα). Τέλος, συμβάλλει στην μείωση της μυικής διεγερσιμότητας και της εκπόλωσης της μυϊκής ατράκτου αλλά και στην μείωση της φλεβικής και λεμφικής παροχέτευσης. Προκειμένου να καταπολεμηθούν οι φλεγμονές χρησιμοποιούνται μηχανήματα όπως συσκευές Laser, υπέρηχοι και διαμαγνητική αντλία. Σε δεύτερο στάδιο, η αποκατάσταση συνεχίζεται με τεχνικές κινησιοθεραπείας ενώ παράλληλα ο αθλητής μπορεί να πραγματοποιήσει συνεδρίες μάλαξης από εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή.
Αντί-φλεγμονώδεις τροφές
Εργαστηριακές μελέτες έχουν δείξει ότι η κουρκουμίνη έχει ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση. Για την ακρίβεια, δείχνουν ότι είναι τόσο αποτελεσματική όσο η κορτιζόνη και φαινυλβουταζόνη ακόμα και σε περιπτώσεις χρόνιων φλεγμονών. Η κατανάλωσή της από αθλητές, επομένως, είναι εξαιρετικά ωφέλιμη. Προσθέστε κουρκουμά στις ομελέτες, πασπαλίστε τα λαχανικά, χρωματίστε το ρύζι ή ανακατέψτε τον στα smoothies.
Άλλες τροφές με αντιφλεγμονώδη δράση είναι οι εξής:
• τομάτες
• ελαιόλαδο
• πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όπως σπανάκι
• ξηροί καρποί όπως αμύγδαλα και καρύδια
• λιπαρά ψάρια όπως σολομός, σκουμπρί, τόνος και σαρδέλες
• φρούτα όπως φράουλες, βατόμουρα, κεράσια και πορτοκάλια
Μείωση των Οιδημάτων
Για την καταπολέμηση των οιδημάτων η καταλληλότερη μέθοδος είναι η κρυοθεραπεία, όπως αυτή παρουσιάσθηκε παραπάνω. Όταν το ψυχρό στοιχείο έρθει σε επαφή με την τραυματισμένη περιοχή, εμποδίζει αυτόματα τόσο την σύνθεση όσο και την συσσώρευση του οιδήματος. Η κρυοθεραπεία εμποδίζει επίσης την έκκριση λευκοκυττάρων και φαγοκυττάρων τα οποία προκαλούν αύξηση του οιδήματος και της φλεγμονής. Εξίσου αποτελεσματική καταπολέμηση των οιδημάτων προσφέρει η μάλαξη από έμπειρο και εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή.
Νερό για τη Μείωση των Οιδημάτων
Όσο λιγότερο νερό καταναλώνει ένας αθλητής, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες για την δημιουργία οιδημάτων. Κι αυτό διότι η κατανάλωση μικρής ποσότητας νερού μπορεί να οδηγήσει σε κατακράτηση υγρών. Είναι λοιπόν απαραίτητο για κάθε αθλητή να καταναλώνει άφθονη ποσότητα νερού σε καθημερινή βάση.
Μια διατροφή κατά της κατακράτησης υγρών και συνεπώς κατά των οιδημάτων είναι η εξής:
- Περιορισμός αλατιού.
- Κατανάλωση τροφών πλούσιων σε κάλιο (μπανάνα, πατάτες, γλυκοπατάτες,
ροδάκινο, σταφίδες, παντζάρια, φυσικός χυμός πορτοκάλι) και μαγνήσιο (φρούτα, πράσινα
λαχανικά, όσπρια, θαλασσινά, δημητριακά ολικής άλεσης) - Επιλογή φρούτων και λαχανικών, τα οποία έχουν φυσική διουρητική δράση ή είναι
πλούσια σε νερό με αποτέλεσμα να βοηθούν στην αντιμετώπιση της κατακράτησης υγρών.
Τέτοια είναι: το καρπούζι, το αγγούρι, οι φράουλες και το σέλινο. - Κατανάλωση ψαριών τα οποία αποτελούν μια από της καλύτερες διατροφικές πηγές
λινολεϊκού οξέος, που βοηθάει στην καταπολέμηση του λίπους και την κατακράτηση
υγρών.
Αύξηση της Ελαστικότητας
Ένα βασικό μέτρο πρόληψης κατά των τραυματισμών είναι η αύξηση της ελαστικότητας. Κατά την διάρκεια της προθέρμανσης του αθλητή εφαρμόζεται μάλαξη σε σημεία του σώματος, με σκοπό την βελτίωση της μυϊκής ελαστικότητας και της λειτουργίας του προστατευτικού αντανακλαστικού. Για την περαιτέρω ενεργοποίηση της ελαστικότητας, χρησιμοποιείται επίσης θερμοθεραπεία που επενεργεί στο κολλαγόνο και συνεπώς μειώνει τους μυϊκούς σπασμούς. Η βασική τεχνική που χρησιμοποιείται για την αύξηση της ελαστικότητας, ωστόσο, είναι ο σχεδιασμός ενός εξειδικευμένου και εξατομικευμένου ασκησιολόγιου. Το ασκησιολόγιο αυτό περιλαμβάνει τόσο διατατικές ασκήσεις, όσο και ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσής, παρέχοντας έτσι ένα πλήρες πρόγραμμα για την αύξηση της ελαστικότητας.
Κολλαγόνο για Αύξηση Ελαστικότητας
Μετά την προπόνηση, ένα πλούσιο σε πρωτεΐνες σνακ βοηθά τους μυς και τις αρθρώσεις
να ανακάμψουν. Το κολλαγόνο όχι μόνο αποτελεί μια καλή πηγή πρωτεΐνης αλλά
συγκεκριμένα το υδρολυμένο κολλαγόνο έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλει στην μείωση των
φλεγμονών ενώ παραλληλα μειώνει τον πόνο στις αρθρώσεις και αυξάνει την
ελαστικότητα.
Τροφές που ευνοούν τη δημιουργία κολλαγόνου στο σώμα είναι:
• Ζωμός από κόκαλα
• Κοτόπουλο
• Ψάρια και οστρακοειδή
• Ασπράδια αυγών
• Εσπεριδοειδή
• Μούρα
• Τροπικά φρούτα
• Σκόρδο
• Πράσινα φυλλώδη λαχανικά
• Όσπρια
Αύξηση της Λειτουργικότητας
Η αθλητική μάλαξη από έμπειρο και εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή βοηθά στην αύξηση της λειτουργικότητας και συνεργασίας των μυών. Η λειτουργικότητα των μυών προστατεύεται επίσης και με την ασφαλή περίδεση του τραυματισμένου σημείου. Η περίδεση του τραυματισμένου σημείου προστατεύει και κατά την διάρκεια του προοδευτικού προγράμματος επιβάρυνσης, το οποία επιτελείται με σκοπό να αυξηθεί η δύναμη, η αντοχή και ο συντονισμός των μυών. Μάλαξη και περίδεση, επομένως, αποτελούν ασφαλείς και καίριες μεθόδους για την αύξηση της λειτουργικότητας των μυών. Ο τρίτος τρόπος μέσω του οποίου επιτυγχάνεται η επαναφορά της λειτουργικότητας είναι ο σχεδιασμός ενός εξατομικευμένου ασκησιολόγιου. Αυτό εμπεριέχει:
- Προοδευτικές ασκήσεις ενδυνάμωσης
- Ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας
- Λειτουργικές ασκήσεις
- Ασκήσεις για βελτίωση της δύναμής και αντοχής
Η Αθλητική Φυσικοθεραπεία μπορεί όμως να συμβάλλει θεαματικά στην αύξηση της λειτουργικότητάς ακόμη και σε αθλητές που είναι υγιείς. Ειδικές μετρήσεις μας επιτρέπουν να διαπιστώνουμε τις μυϊκές ανισορροπίες του εκάστοτε σώματος, δίνοντας μας τις απαραίτητες πληροφορίες για την δημιουργία και τον σχεδιασμό ενός εξατομικευμένου ασκησιολογίου, το οποίο με την σειρά του οδηγεί στην ανάπτυξη της τεχνικής και στην αύξηση των αθλητικών επιδόσεων.
Κλείνοντας, οφείλουμε να υπογραμμίσουμε ότι η καθοδήγηση ενός φυσικοθεραπευτή και ενός αθλητικού διατροφολόγου είναι άκρως σημαντική για την επίτευξη των αγωνιστικών σας στόχων. Ο παραπάνω συνδυασμός (φυσικοθεραπευτή και διατροφολόγου) παρέχει εγγυημένη ασφάλεια, συνέπεια και αποτελεσματικότητα. Σε μια εποχή που η πληροφορία ρέει αφιλτράριστη είναι εύκολο να οδηγηθεί κανείς σε δυσάρεστες καταστάσεις που θα παρεμποδίσουν την αθλητική του εξέλιξη. Εμπιστευτείτε τους ειδικούς και αξιοποιήστε πλήρως τις δυνατότητες σας!
Νάσος Κουτσουραδής, Φυσικοθεραπευτής, ΜΤ – Πάρης Παπαχρήστος. Διαιτολόγος, Διατροφολόγος, Msc
Πηγη: physioathens.gr
