Ο πλανήτης μας νοσεί βαριά. Οι θερμοκρασίες που σημειώθηκαν στην Ευρώπη τις τελευταίες ημέρες –με τα ρεκόρ ζέστης να καταρρίπτονται το ένα μετά το άλλο– το αποδεικνύουν: 41,7 βαθμοί Κελσίου στην Ολλανδία, 42,6° C στο Παρίσι, 40,9° C στην Κάτω Σαξονία της Γερμανίας, 40,2° C στο Βέλγιο, 36,9° C στη Βρετανία. Η μισή Ελβετία τέθηκε σε πορτοκαλί συναγερμό για καύσωνα· ακόμα και στις πιο ψηλές κορυφές των Αλπεων το χιόνι έχει αρχίσει να λιώνει επικίνδυνα. Kι όλα αυτά, τα οποία σήμερα θεωρούνται ακραία φαινόμενα, σε λίγα χρόνια, όπως προειδοποιούν οι επιστήμονες, θα αποτελούν μια νέα, εφιαλτική κανονικότητα.
Η 16χρονη Γκρέτα Τούνμπεργκ, που γεννήθηκε και ζει στη Σουηδία, έχει διαγνωστεί με σύνδρομο Ασπεργκερ. Πρόκειται για μια διαταραχή του φάσματος του αυτισμού, που επηρεάζει περίπου 1 στους 200 ανθρώπους και χαρακτηρίζεται, μεταξύ άλλων, από αδυναμία στην κοινωνική συναναστροφή και επικοινωνία, μέσο ή υψηλό δείκτη νοημοσύνης, μεγάλη ικανότητα συγκέντρωσης και εμβάθυνση στη λεπτομέρεια. «Το να είσαι Aspie είναι δώρο», λέει η ίδια. «Αν ήμουν όπως όλοι οι άλλοι, θα συνέχιζα τη ζωή μου, όπως όλοι οι άλλοι». Πριν από περίπου έναν χρόνο, λοιπόν, αποφάσισε να μη συνεχίσει τη ζωή της όπως όλοι οι άλλοι, αλλά να ορθώσει το παράστημά της για να σώσει τον πλανήτη που νοσεί – με τις δικές της δυνάμεις.
Στις 20 Αυγούστου 2018 η Γκρέτα δεν πήγε στο σχολείο (εκείνη τη μέρα ξεκινούσαν ξανά τα μαθήματα έπειτα από τις καλοκαιρινές διακοπές), αλλά πραγματοποίησε καθιστική διαμαρτυρία έξω από το κτίριο του Κοινοβουλίου, στη Στοκχόλμη, κατά των πολιτικών που δεν λαμβάνουν μέτρα για να αναχαιτιστεί η κλιματική αλλαγή. Δεν φώναζε συνθήματα, δεν μιλούσε καν. Κρατούσε μόνο ένα πλακάτ στο οποίο είχε γράψει: «Skolstrejk för Klimatet», «Σχολική απεργία για το κλίμα».
Οι άνθρωποι περνούσαν βιαστικοί από δίπλα της και σχεδόν κανείς δεν την κοιτούσε. «Αισθανόμουν τόσο μόνη, αλλά βαθιά μέσα μου ήξερα ότι αυτό ήταν το φάρμακο για τη θλίψη και την απογοήτευση που αισθανόμουν για τον κόσμο μας. Δεν μπορώ να ψηφίσω στα 16 μου, άρα πρέπει κάπως να αντιδράσω, για τη μεγαλύτερη κρίση στην ανθρώπινη ιστορία», έχει πει.
Την επόμενη εβδομάδα η διαμαρτυρία επαναλήφθηκε. Και τη μεθεπόμενη. Η έφηβη με το φωτεινό πρόσωπο και τις μακριές πλεξούδες κάθε Παρασκευή απείχε από τα μαθήματά της για να εντείνει τον αγώνα της. Σε λίγους μήνες έπαψε να είναι αόρατη. Τα φώτα της δημοσιότητας έπεσαν πάνω της. Η σχολική απεργία της για το κλίμα έγινε είδηση σε όλο τον κόσμο και εξελίχθηκε σε πανευρωπαϊκό μαθητικό κίνημα, καθώς εκατοντάδες χιλιάδες συνομήλικοί της άρχισαν να τη μιμούνται σε 270 πόλεις της Γηραιάς Ηπείρου. Τον Ιανουάριο, η 16χρονη Σουηδή ακτιβίστρια προτάθηκε για το φετινό Νομπέλ Ειρήνης.
Ακούστε τους επιστήμονες
Tην περασμένη Τρίτη, η Γκρέτα Τούνμπεργκ μίλησε στη γαλλική Εθνοσυνέλευση, στο Παρίσι, παρά τις διαμαρτυρίες βουλευτών κυρίως της Δεξιάς και Ακροδεξιάς που την αποκάλεσαν δημιούργημα των μέσων ενημέρωσης και ειρωνικά την πρότειναν για Νομπέλ… Φόβου. «Η Γαλλία δεν χρειάζεται έναν γκουρού της αποκάλυψης», έγραψε ένας εξ αυτών, ο Γκιγιόμ Λαρίβ, στο Twitter. «Κάποιοι επέλεξαν να μην έρθουν εδώ σήμερα. Επέλεξαν να μην μας ακούσουν και δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με αυτό. Σε τελική ανάλυση είμαστε απλώς παιδιά, δεν χρειάζεται να μας ακούτε. Ομως, πρέπει να ακούτε τους επιστήμονες, αυτό είναι το μόνο που σας ζητάμε», απάντησε εκείνη στην ομιλία της.
Και η εκστρατεία της για ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης συνεχίζεται. Τον Σεπτέμβριο θα παραστεί στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη και τον Δεκέμβριο στην παγκόσμια διάσκεψη για την κλιματική αλλαγή στο Σαντιάγο της Χιλής. Για τα υπερατλαντικά ταξίδια της η Γκρέτα θα χρησιμοποιήσει πλοίο και όχι αεροπλάνο – συμβολική κίνηση, για να υπενθυμίσει πόσο επιβαρύνουν το περιβάλλον οι εκπομπές αερίων από τις αεροπορικές μεταφορές.
«Ασπρο-μαύρο»
«H κλιματική αλλαγή είναι άσπρο-μαύρο: ή ο ανθρώπινος πολιτισμός θα συνεχίσει να υπάρχει ή θα εξαφανιστεί. Δεν υπάρχει γκρίζο όταν πρόκειται για την επιβίωσή μας. Πρέπει να σταματήσουμε την εκπομπή αερίων θερμοκηπίου. Και όλοι πρέπει να αλλάξουμε γι’ αυτό», λέει η ίδια.
Η Γκρέτα Τούνμπεργκ μου θυμίζει «Τα καινούργια ρούχα του αυτοκράτορα», του Χανς-Κρίστιαν Αντερσεν. Ο πλανήτης μας, όπως ο βασιλιάς του παραμυθιού, είναι γυμνός. Ολοι το βλέπουν κι ένα παιδί τολμά να πει την αλήθεια…
