Πρωτογενές πλεόνασμα 5,73 δισ. ευρώ παρουσιάζει ο προϋπολογισμός στο διάστημα Ιανουαρίου – Οκτωβρίου, με τις εισπράξεις, ωστόσο, του ΦΠΑ και τους φόρους εισοδήματος να κινούνται σε αρνητικά επίπεδα, δηλαδή κάτω από τον στόχο που είχε τεθεί.
Την παρτίδα σώζουν άλλες πηγές εσόδων (ειδικοί φόροι κατανάλωσης, έσοδα από ακίνητα) που υπερκάλυψαν τις απώλειες, με αποτέλεσμα στο διάστημα Ιανουαρίου – Οκτωβρίου τα έσοδα να καταγράφουν οριακή υπέρβαση, κατά 95 εκατ. ευρώ.
Η εξέλιξη των εσόδων περιορίζει τις δυνατότητες για ένα διευρυμένο «κοινωνικό μέρισμα», με την κυβέρνηση πλέον να εξετάζει νέα σενάρια που θα στοχεύουν στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Συγκεκριμένα, από το οικονομικό επιτελείο αναφέρουν ότι προτεραιότητα για την κυβέρνηση είναι τα Ατομα με Ειδικές Ανάγκες, τα οποία τα προηγούμενα χρόνια δυσκολεύθηκαν εξαιρετικά, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις δεν είχαν και πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Μία ακόμα κατηγορία είναι και οι πολύτεκνοι με τέσσερα παιδιά και άνω, εφόσον το οικογενειακό εισόδημα δεν ξεπερνάει κάποιο όριο, ενδεχομένως τις 10.000-12.000 ευρώ. Επίσης, θα εξεταστεί να διανεμηθεί «έξτρα» επίδομα θέρμανσης στους δικαιούχους, οι οποίοι σημειώνεται ότι θα εισπράξουν συνολικά μέχρι το τέλος του έτους 68 εκατ. ευρώ. Από την ανάλυση των στοιχείων προκύπτει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα είναι μεγαλύτερο κατά 1,59 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα, κάτι που οφείλεται κυρίως στη συγκράτηση των δαπανών. Ειδικότερα:
1. Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 43,368 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 95 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί για το 2019 στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού. Την περίοδο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2019 αύξηση έναντι του στόχου παρατηρήθηκε, μεταξύ άλλων, στις εξής κύριες κατηγορίες εσόδων:
α) ΕΦΚ ενεργειακών προϊόντων κατά 18 εκατ. ευρώ .
β) Τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας κατά 10 εκατ. ευρώ.
γ) Λοιποί τρέχοντες φόροι κατά 17 εκατ. ευρώ ή 1,6%.
Αντίθετα, μειωμένα έναντι του στόχου την ίδια περίοδο ήταν τα έσοδα στις κάτωθι βασικές κατηγορίες:
α) ΦΠΑ στα πετρελαιοειδή και στα παράγωγα αυτών κατά 10 εκατ. ευρώ.
β) ΦΠΑ λοιπών προϊόντων και υπηρεσιών κατά 26 εκατ. ευρώ.
γ) Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από φυσικά πρόσωπα κατά 30 εκατ. ευρώ.
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2019 ανήλθαν στα 42,462 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 1,499 δισ. ευρώ έναντι του στόχου. Οι κυριότερες αιτίες της απόκλισης είναι:
• Η υποεκτέλεση του ΠΔΕ κατά 811 εκατ. ευρώ.
• Οι μικρότερες έναντι του στόχου πληρωμές οπλικών συστημάτων κατά 245 εκατ. ευρώ, οι οποίες δεν επηρεάζουν άμεσα το δημοσιονομικό αποτέλεσμα, καθότι σύμφωνα με τη μεθοδολογία ESA το έλλειμμα επηρεάζεται από τις φυσικές παραλαβές.
• Οι μειωμένες μεταβιβάσεις σε λοιπά νομικά πρόσωπα εντός και εκτός γενικής κυβέρνησης κατά 149 εκατ. ευρώ.
Αντίθετα, αυξημένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2018 ήταν οι επιχορηγήσεις προς τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ) κατά 1,140 δισ. ευρώ, κυρίως για τη χορήγηση της 13ης σύνταξης και την καταβολή οικογενειακών επιδομάτων, των αυξημένων πληρωμών για τόκους κατά 598 εκατ. ευρώ και των αυξημένων δαπανών ΠΔΕ κατά 500 εκατ. ευρώ.
