Έτσι θα ήταν η Δήλος κάποτε. Γεμάτη κόσμο και ζωή, έτσι όπως την εμπνεύστηκε ο οργανισμός ΝΕΟΝ και ο Βρετανός καλλιτέχνης Άντονι Γκόρμλεϊ που τοποθέτησε 29 σιδερένιες ανθρώπινες φιγούρες σε φυσικό μέγεθος, διάσπαρτες στο νησί.
Πατώντας στο νησί θαρρείς πως κάνεις ένα ταξίδι στον χρόνο. Ο άλλοτε ερειπωμένος αρχαιολογικός χώρος της Δήλου, με τους λιγοστούς φύλακες και αρχαιολόγους, απέκτησε 29 «νέους κατοίκους», που εγκαταστάθηκαν με κάθε σεβασμό προς το χώμα που πατούν.
Ο αρχαιολογικός χώρος της Δήλου, προορισμός που επιφυλάσσει εμπειρία ζωής για όποιον τον επισκεφτεί, φιλοξενεί φέτος για πρώτη φορά μια μοναδικής σύλληψης έκθεση σύγχρονης γλυπτικής τέχνης από τον Βρετανό καλλιτέχνη Αντονι Γκόρμλεϊ, προϊόν σύμπραξης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και του ΝΕΟΝ.
Για το διάστημα 2 Μαΐου έως 31 Οκτωβρίου 2019, οι ανθρωπόμορφες γλυπτικές εγκαταστάσεις του θα «επαναποικίσουν» το νησί της Δήλου μετά από χιλιάδες χρόνια, στο πλαίσιο της έκθεσης «SIGHT».
Η επιμέλεια είναι της Ελίνας Κουντούρη, Διευθύντριας του ΝΕΟΝ και της Iwona Blazwick, OBE, Διευθύντριας της Whitechapel Gallery του Λονδίνου.
«Σαν ένα πείραμα»
Μία εγκατάσταση που μάς συνδέει με το σώμα, την ιστορία, την κίνηση, το μέλλον. «Σαν ένα πείραμα» όπως ανέφερε ενθουσιασμένος με τις Κυκλάδες και το φως τους ο καλλιτέχνης το περασμένο Σάββατο, παρουσιάζοντας τα γλυπτά του σε δημοσιογράφους και τουρίστες της Δήλου.
«Δεν μπορώ να ισχυριστώ οτι έχει αξία το έργο μου, ωστόσο θέτει ερωτήματα» αναφέρει ο Αντονι Γκόρμλεϊ που μάς προκαλεί κατά την επίσκεψή μας στη Δήλο να απαντήσουμε σε ερωτήματα όπως «Τι είναι ζωή;», «Τι είναι θάνατος;», «Ποια η σχέση μας με το σώμα».
«it’s up to you guys να ανακαλύψετε το μοναδικό φως, την ατμόσφαιρα και την ιστορία της Δήλου» λέει χαμογελώντας.
Τα γλυπτά έφτασαν με ελικόπτερο
Με την έκθεση αυτή είναι παρούσα η ιστορία της Δήλου. Τα γλυπτά του Γκόρμλεϊ πρέπει να τα ανακαλύψεις. Η πρώτη φιγούρα καλωσορίζει τους επισκέπτες στο λιμάνι, ωστόσο τις υπόλοιπες πρέπει να τις αναζητήσεις. Ανθρωπόμορφες φιγούρες από σίδερο, δηλώνουν το φθαρτό της ανθρώπινης ύπαρξης.
«Δεν θέλουμε να μιμηθούμε την ιστορία, αλλά να κάνουμε βελονισμό, κάτι σαν διέγερση της ανθρωπότητας» δηλώνει ο Γκόρμλεϊ που απολαμβάνει τη βόλτα του με το ψάθινο καπέλο του κάτω από τον καυτό ήλιο της Δήλου.
Με σεβασμό στον αρχαιολογικό χώρο
Ειδικό τσιμεντοκονίαμα και κομμάτια καουτσούκ εφάπτονται στον αρχαιολογικό χώρο ώστε να μην δημιουργηθεί η οποιαδήποτε ζημιά από την τοποθέτησή τους στο νησί της Δήλου, σημείωσε κατά την παρουσίαση της έκθεσης ο Δημήτρης Αθανασούλης, διευθυντής της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, τονίζοντας. «Διαφυλάττουμε τα άγια των Αγίων.
Στο ιερό της Δήλου δεν υπάρχει σύγχρονη παρουσία». Στον χώρο έχουν τοποθετηθεί ειδικές πέτρες ώστε να ακουμπήσουν τα γλυπτά, ενώ τα περισσότερα τοποθετήθηκαν με ελικόπτερα.
Μία περιήγηση εμπειρία ζωής
Οι 29 γλυπτές ανθρώπινες μορφές από σίδηρο (ανάμεσά τους και πέντε νέα έργα που είναι αναθέσεις του ΝΕΟΝ ειδικά για την έκθεση) φιλοδοξούν να «αποκαταστήσουν» την ανθρώπινη παρουσία και να δημιουργήσουν ένα φυσικό μονοπάτι που οδηγεί πίσω στη μυθολογία και την ανθρώπινη δραστηριότητα του παρελθόντος της Δήλου.
Τα έργα ζωντανεύουν τα γεωλογικά και αρχαιολογικά χαρακτηριστικά του νησιού: ένας βράχος από γρανίτη στη μέση του νησιωτικού συμπλέγματος των Κυκλάδων στο Αιγαίο, µε μήκος µόνο πέντε χιλιόμετρα και πλάτος ενάμισι, που διαθέτει ένα παρελθόν γεμάτο μύθους, τελετές, θρησκείες, πολιτική, πολυπολιτισμικότητα και εμπόριο.
Οι αλληλοδιαπλεκόμενες και αντιφατικές ταυτότητες του νησιού ως ιερού τόπου αλλά και πόλης εμπορίου, σε συνδυασμό µε την τοπογραφία και τη γεωγραφική του θέση, το κατέστησαν µία μοναδική και κοσμοπολίτικη ελληνιστική πόλη.
Η Άδηλος που έγινε Δήλος
Η μυθολογία µας λέει ότι το πρώτο όνομα της νήσου ήταν «Άδηλος», που σημαίνει µη ορατή, ένας βράχος που επιπλέει στη θάλασσα δίχως συγκεκριμένη θέση.
Έγινε «Δήλος», η ορατή, όταν ο Δίας φρόντισε η Λητώ, η θνητή του ερωμένη, να βρει εκεί καταφύγιο και ασφάλεια από την οργή της συζύγου του, της θεάς Ήρας.
Όταν η Λητώ γέννησε τους διδύμους Απόλλωνα, τον θεό του φωτός, και Αρτέμιδα, τη θεά του κυνηγιού, το πεπρωμένο και η μελλοντική ευημερία του νησιού διασφαλίστηκαν. Αυτή η μοναδική ιστορία έχει αποτυπωθεί στην αρχιτεκτονική, τα ιερά και τις κατοικίες της Δήλου, όπως και στις τελετές που δόξαζαν τους θεούς και προστάτευαν το νησί. Αργότερα, χτίστηκαν εδώ τα ιερά ξένων θεοτήτων, ανάμεσα τους του Σεράπιδος και της Ίσιδας.
Η πρώτη φιγούρα του Γκόρμλεϊ καλωσορίζει το κοινό μέσα από το νερό
Ο Γκόρμλεϊ επανερμηνεύει εκ βάθρων τη λειτουργία και τον σκοπό της γλυπτικής, μετασχηματίζοντας τα παραδοσιακά αγάλματα και τα τοτέμ του αρχαίου κόσμου που κάποτε κοσμούσαν τις δημόσιες πλατείες, τους ναούς και τις ιδιωτικές κατοικίες σε χώρους ενσυναίσθησης και προβολής της φαντασίας.
Η πρώτη σύνδεση ανάμεσα στους επισκέπτες και τα έργα δημιουργείται πριν ακόμα οι πρώτοι πατήσουν το πόδι τους στη Δήλο.
Καθώς πλησιάζουν την τραχιά βορειοδυτική ακτή, βλέπουν μια μοναχική φιγούρα (από τη σειρά του Gormley Another Time, 1999-2013), να στέκεται φρουρός σε ένα βραχώδες ακρωτήριο στην άκρη του νερού.
Δυο ακόμα έργα από την ίδια σειρά -που επίσης ατενίζουν τον μακρινό ορίζοντα- δεσπόζουν στην κορυφή Πλάκες και στο όρος Κύνθος, και άλλο ένα παρόμοιο έργο στέκεται στα νερά του λιμανιού.
Άλλα γλυπτά ενσωματώνονται σε αρχαιολογικούς χώρους σε όλο το νησί, από το Στάδιο μέχρι τη συνοικία του Θεάτρου και από τα εμπορικά καταστήματα μέχρι την τοποθεσία όπου βρίσκεται το Μουσείο.
Εδώ το παρελθόν συναντά το μέλλον
Οι επισκέπτες της Δήλου προσκαλούνται να συνδεθούν µε τον χρόνο, τον χώρο και τη φύση, που αναπόφευκτα μας συνδέουν με το κοινό μας μέλλον.
«O Γκόρμλεϊ προτείνει μια ριζοσπαστική στάση: ‘Η τέχνη αφορά την επικύρωση της προσωπικής μας εμπειρίας στον παρόντα χρόνο’. Για πολλούς αιώνες, η Δήλος υπήρξε ένας χώρος εμπορίου και πολυπολιτισμικότητας, τόπος ανταλλαγής ιδεών και αγαθών, κέντρο όπου λατρεύονταν διαφορετικές θρησκείες» αναφέρει η Διευθύντρια του ΝΕΟΝ και συν-επιμελήτρια της έκθεσης Ελίνα Κουντούρη.
«Σήμερα, όπως άλλοι αρχαιολογικοί χώροι, λειτουργεί ως υπενθύμιση της διεπαφής διαφορετικών πολιτισμών και εθνών, του πώς οι άνθρωποι μπορούν να συμβιώσουν ειρηνικά σε μια ατμόσφαιρα ανεκτικότητας και συμμετοχικότητας. Αυτή η έκθεση είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για να συνδεθεί το ευρύ κοινό με το έργο του Gormley και να υπενθυμίσει πόσο σημαντική είναι η τέχνη στην ανθρώπινη ιστορία. Ελπίζω ότι οι επισκέπτες θα φύγουν από τη Δήλο νιώθοντας ότι η σύγχρονη γλυπτική και αυτός ο χώρος ανήκουν σε όλους μας» καταλήγει.
Όπως τονίζει ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος, ιδρυτής του ΝΕΟΝ, «Αυτός ο τόπος έχει μια μαγεία προαιώνια, τον διάλεξαν για την ενέργειά του και σήμερα φορτίζεται ιδιαίτερα στη συνύπαρξή του με τη σύγχρονη γλυπτική.
Η έκθεση SIGHT είναι μια κοινή προσπάθεια της αρχαιολογικής κοινότητας, του ΝΕΟΝ και του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου που την ενέκρινε. Είναι μια προσπάθεια συλλογική να αλλάξουμε τον τρόπο που μας βλέπουν, όχι μόνο ως τόπο προορισμού για το ‘αρχαίον κλέος’ μας, αλλά για το τώρα, την ανησυχία μας, τη ζωντάνια και την όρεξη να μείνουμε επίκαιροι σε αυτόν τον κόσμο»
SIGHT / ANTONY GORMLEY
Σύμπραξη Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων με τον Οργανισμό ΝΕΟΝ
Εικαστική εγκατάσταση σύγχρονης τέχνης στον αρχαιολογικό χώρο και το Μουσείο της Δήλου 02.05 – 31.10.2019
Πώς θα φτάσω στη Δήλο
Με σκάφος ή καραβάκι. Η διαδρομή από Μύκονο κοστίζει 20 ευρώ
Η είσοδος στη Δήλο κοστίζει 12 ευρώ
Πηγή
