Η υγειονομική κρίση που αντιμετωπίζουν η Ελλάδα, η Ευρώπη και ο κόσμος όλος είναι πρωτοφανής και οι συνέπειές της άγνωστες και εν πολλοίς απροσδιόριστες στον παρόντα χρόνο. Οποιος επιχειρεί προβλέψεις μοιάζει περισσότερο με τσαρλατάνο, παρά με οτιδήποτε άλλο.
Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας δηλώνει ξεκάθαρα πως «αυτή την ώρα δεν υπάρχουν προβλέψεις, παρά μόνο σενάρια». Και προσθέτει χαρακτηριστικά ότι «είμαστε στα χέρια των γιατρών και της επιστήμης, οικονομίες, κράτη και ενώσεις, εξαρτιόμαστε όλοι από τη μορφή που θα πάρει η καμπύλη των κρουσμάτων του κορωνοϊού και από τις δυνατότητες που θα αποκτήσει η ιατρική κοινότητα να αντιμετωπίσει τη νόσο».
Η εκδοχή των ελεγχόμενων επιπτώσεων
Ο Πρωθυπουργός και η χώρα έκαναν μια βασική επιλογή, επέλεξαν να στηρίξουν πρώτα και πάνω απ’ όλα τις ανθρώπινες ζωές και να θέσουν όλα τα υπόλοιπα σε δεύτερη μοίρα. Είναι αυτή κεφαλαιώδης επιλογή, δεν επιδέχεται ταλαντεύσεις και για να έχει αποτέλεσμα θα πρέπει να υπηρετηθεί με συνέπεια ως το τέλος.
Τα πάντα λοιπόν στην παρούσα φάση εξαρτώνται από την εξέλιξη της νόσου, από την απόδοση των περιοριστικών μέτρων, που έχουν λάβει οι περισσότερες χώρες, προηγμένες και μη, και βεβαίως από τις αντοχές του Εθνικού Συστήματος Υγείας να ανταποκριθεί με επάρκεια και αποτελεσματικότητα στην αντιμετώπιση της πανδημίας.
Το βασικό σενάριο λοιπόν βάσει του οποίου σχεδιάζουν οι περισσότερες κυβερνήσεις, και η δική μας βεβαίως, στηρίζεται στην υπόθεση και στην πεποίθηση ότι τα μέτρα ανάσχεσης του κορωνοϊού θα αποδώσουν και ότι στα τέλη Μαΐου θα έχει ελεγχθεί το πρώτο μεγάλο κύμα της νόσου.
Ελπίζουν για ανάκαμψη στο δεύτερο εξάμηνο
Στην περίπτωση αυτήν, οι απώλειες θα είναι σχετικά ελεγχόμενες, η οικονομία θα απολέσει μεν δυνάμεις στα δύο πρώτα τρίμηνα του έτους, αλλά από το δεύτερο εξάμηνο θα αρχίσει βαθμιαία σχετική ανάκαμψη της οικονομικής ανάπτυξης. Δεν θα είναι πλήρης, αλλά σταδιακά θα αρχίσει μια διαδικασία αποκατάστασης ομαλότερων συνθηκών στην κοινωνική και οικονομική ζωή της χώρας.
Κάνεις βεβαίως δεν μπορεί να εκτιμήσει και να υπολογίσει το βάρος και την ένταση των συνεπειών στην περίπτωση που το προσεχές φθινόπωρο δεν έχει προοδεύσει η επιστήμη, ούτε έχουν βρεθεί κατάλληλα αντιιικά φάρμακα, και έλθει ένα δεύτερο κύμα κορωνοϊού. Στην περίπτωση αυτή τα πράγματα προφανέστατα θα ξεφύγουν και θα εισέλθουμε σε εντελώς αχαρτογράφητα νερά.
Στόχος να στηριχθούν οι βιώσιμες επιχειρήσεις
Στη βάση λοιπόν του βασικού σεναρίου και της υπόθεσης ότι το πρώτο κύμα του κορωνοϊού θα έχει ελεγχθεί στα τέλη Μαΐου, οι οικονομικές αρχές σε Ελλάδα και Ευρώπη θέτουν ως πρώτο στόχο να ελεγχθούν κατά το δυνατόν οι πολλές συνέπειες και κυρίως να μην κλείσουν μαζικά ιδιωτικές επιχειρήσεις. «Στόχος μας είναι να σωθούν και να στηριχθούν κατά προτεραιότητα οι βιώσιμες επιχειρήσεις» τονίζει με έμφαση ο κ. Στουρνάρας και διαβεβαιώνει ότι οι τράπεζες θα προσφέρουν ρευστότητα, θα δώσουν άτοκα δάνεια και μαζί θα ρυθμίσουν τις υποχρεώσεις των εταιρειών, ώστε να ξεπεράσουν χωρίς απώλειες το σοκ του κορωνοϊού.
Για τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος αυτή είναι βασική επιδίωξη της περιόδου και επιμένει ότι προς αυτή την κατεύθυνση επιβάλλεται να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες που προσφέρονται από το QE, από τις αγορές ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και την ευελιξία που επιδεικνύει ο ESM απέναντι στις τράπεζες, οι οποίες θα έχουν στη διάθεσή τους την απαιτούμενη ρευστότητα για να στηρίξουν την κλονιζόμενη οικονομική δραστηριότητα.
Στο ρελαντί, όπως οι ινδοί φακίρηδες…
Στη βάση των παραπάνω, θεωρεί συνεπή τα μέτρα που εξήγγειλε η κυβέρνηση, τόσο τις ενισχύσεις όσο και τις ευελιξίες που δίδονται στις επιχειρήσεις για μερική, εκ περιτροπής απασχόληση και μειωμένες αμοιβές.
Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος υπογραμμίζει ότι τώρα πρέπει να μάθουν όλοι να λειτουργούν με μειωμένους ρυθμούς, στο ρελαντί, όπως οι ινδοί φακίρηδες που ζουν με τους ελάχιστους παλμούς, ώστε να μείνουν ζωντανές οι επιχειρήσεις και να μην κλείσουν. Γιατί, όπως λέει, αν κλείσουν, δύσκολα θα ξανανοίξουν, και το πλήγμα που θα επέλθει στην αγορά εργασίας θα είναι μεγάλο, σχεδόν ανεπανόρθωτο.
Στήριγμα οι ευρωπαϊκοί πόροι
Οσον αφορά την πίεση που θα δεχτούν τα δημόσια οικονομικά ο κ. Στουρνάρας δηλώνει ότι στην παρούσα φάση είναι κρίσιμο να χρησιμοποιηθούν κυρίως ευρωπαϊκοί πόροι, να αξιοποιηθούν όλες οι προσφερόμενες δυνατότητες από τα διαρθρωτικά και άλλα ταμεία, ώστε να πιεστεί κατά το δυνατόν λιγότερο το δημόσιο χρέος. Ο ίδιος πιστεύει ότι είναι κρίσιμο για την επόμενη μέρα να μείνει άθικτο, ή έστω να μην επιβαρυνθεί πολύ, ώστε να μην αποτελέσει βάση για μια νέα κρίση χρέους.
Ο κ. Στουρνάρας υπολογίζει πάντως στις ευρωπαϊκές αποφάσεις και ελπίζει ότι στο τέλος θα υπάρξουν θετικές εξελίξεις προς την κατεύθυνση της έκδοσης του ευρωομολόγου. Γνωρίζει ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν αντιρρήσεις από τους Βορειοευρωπαίους, ιδιαιτέρως από Γερμανούς, Αυστριακούς και Ολλανδούς, αλλά πιστεύει ότι η πίεση που θα ασκηθεί από τον ευρωπαϊκό Νότο είναι ισχυρή και ικανή να αλλάξει τα πράγματα. Εκτιμά δε ότι μεσοπρόθεσμα κάτι καλό θα φέρει αυτή η κρίση και στα θέματα αμοιβαιοποίησης του χρέους και προς την κατεύθυνση εμβάθυνσης της ενοποίησης στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Οι επόμενες εβδομάδες θα είναι καθοριστικές
Η αλήθεια είναι ότι η Ευρώπη εξελίσσεται και αλλάζει με τις κρίσεις. Ολες οι κατά καιρούς μεγάλες αλλαγές είναι αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων και εμπειριών από τη διαχείριση μεγάλων κρίσεων και αντίστοιχης έντασης προκλήσεων.
Μένει βεβαίως να αποδειχθεί αν η παρούσα κρίση θα προσφέρει μέσα από την τραγικότητα των περιστάσεων ευκαιρία αναγεννητική του ευρωπαϊκού οικοδομήματος και οράματος. Οι επόμενες εβδομάδες είναι κρίσιμες για όλους. Ιδωμεν.
Το ευρωομόλογο και οι «σκληροί» του Βορρά
Ο Γιάννης Στουρνάρας (φωτογραφία) ελπίζει ότι θα υπάρξουν θετικές εξελίξεις προς την κατεύθυνση της έκδοσης του ευρωομολόγου παρότι γνωρίζει ότι έχουν εκφραστεί αντιρρήσεις από τους Βορειοευρωπαίους, ιδιαιτέρως από Γερμανούς, Αυστριακούς και Ολλανδούς, καθώς πιστεύει ότι η πίεση που θα ασκηθεί από τον ευρωπαϊκό Νότο είναι ισχυρή και ικανή να αλλάξει τα πράγματα.
