Η νέα εγκύκλιος ξεκαθαρίζει ότι υποχρεούνται να υπαχθούν στη διάταξη περί περικοπής 60% και οι κάθε είδους ευκαιριακά απασχολούμενοι, εφόσον προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης στον ΕΦΚΑ.
Η υποχρέωση στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ και όχι ο χαρακτηρισμός της εργασίας ως ευκαιριακής ή μη, είναι ο όρος που καθορίζει τελικά την περικοπή ή όχι της σύνταξης στην περίπτωση απασχόλησης συνταξιούχων.
Αυτό ξεκαθαρίζει εγκύκλιος που εξέδωσε ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης, Νότης Μηταράκης, δίνοντας οδηγίες στις υπηρεσίες του φορέα για το πότε ισχύει τελικά η περικοπή της σύνταξης στους ευκαιριακά απασχολουμένους.
Στην πράξη, η νέα αυτή εγκύκλιος ακυρώνει έγγραφο του 2016 και ξεκαθαρίζει ότι υποχρεούνται να υπαχθούν στη διάταξη περί περικοπής 60%, που προβλέπει ο νόμος Κατρούγκαλου από τις 13 Μαΐου 2016 και μετά, και οι κάθε είδους ευκαιριακά απασχολούμενοι εφόσον προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης στον ΕΦΚΑ. Η εξαίρεση του αρχικού εγγράφου αφορούσε μάλιστα ειδικά τους συνταξιούχους ναυτικούς του πρ. ΝΑΤ, οι οποίοι απασχολούνται ως εκπαιδευτικοί στις δημόσιες σχολές του Εμπορικού Ναυτικού.
Αναλυτικά, το έγγραφο ορίζει τα εξής:
Οι διατάξεις του άρθρου 20 του ν. 4387/2016 περί απασχόλησης συνταξιούχου εφαρμόζονται σε συνταξιούχους λόγω γήρατος που λαμβάνουν σύνταξη από τον ΕΦΚΑ (και κατά συνέπεια από όλους τους φορείς κύριας ασφάλισης και το Δημόσιο, που εντάχθηκαν στον ενιαίο φορέα), εφόσον αναλαμβάνουν μετά τις 13/5/2016 εργασία ή αποκτούν ιδιότητα ή δραστηριότητα που υποχρεωτικά υπάγεται στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ.
Από τη γραμματική ερμηνεία της διάταξης καθίσταται σαφές ότι κρίσιμο στοιχείο για την υπαγωγή ή μη του απασχολούμενου συνταξιούχου στις προβλέψεις του άρθρου 20 του νόμου Κατρούγκαλου και κατά συνέπεια την περικοπή της σύνταξης κατά 60%, αποτελεί η υποχρέωση ή μη υπαγωγής του συνταξιούχου στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ με βάση την εργασία / ιδιότητα / δραστηριότητα που ανέλαβε.
Σύμφωνα δε με τις γενικές αρχές του Ασφαλιστικού Δικαίου, η ασφάλιση πηγάζει ως υποχρέωση από την απασχόληση, χωρίς να υφίσταται διάκριση μεταξύ πλήρους και ευκαιριακής απασχόλησης. Ετσι, τα πρόσωπα που αναλαμβάνουν εργασία / ιδιότητα / δραστηριότητα υπάγονται στην υποχρεωτική ασφάλιση του ΕΦΚΑ με βάση τα πραγματικά στοιχεία της απασχόλησης (ωράριο, αποδοχές κ.λπ.), ενώ είναι δυνατή η εξαίρεσή τους από την υπαγωγή στην ασφάλιση μόνο εφόσον τούτο ρητά προβλέπεται από σαφή διάταξη νόμου.
Ειδικά δε για τους συνταξιούχους του ΕΦΚΑ – πρώην ΝΑΤ (που αφορούσε το έγγραφο που τελικά ακυρώθηκε), οι οποίοι απασχολούνται ως εκπαιδευτικοί στις δημόσιες σχολές του Εμπορικού Ναυτικού προκειμένου να καλύψουν έκτακτες εκπαιδευτικές ανάγκες της δημόσιας ναυτικής εκπαίδευσης, εφόσον υφίσταται υποχρέωση ασφάλισης στον ΕΦΚΑ για τη δραστηριότητά τους αυτή, έχουν και τις συνέπειες του άρθρου 20, ήτοι περικοπή της σύνταξης, ανεξάρτητα από το είδος της απασχόλησης, δηλαδή μερική, εκ περιτροπής, ευκαιριακή κ.λπ.
Επισημαίνεται, πάντως, ότι η περικοπή ή η αναστολή της σύνταξης συναρτάται από τις ημέρες ασφάλισης που πραγματοποιούνται ανά μήνα, με βάση τα πραγματικά στοιχεία της απασχόλησης. Ετσι, το έγγραφο του 2016 θεωρείται ως ουδέποτε εκδόθηκε και οι υπηρεσίες του ΕΦΚΑ καλούνται να αντιμετωπίζουν τις αιτήσεις που υποβάλλονται από τους ενδιαφερομένους σύμφωνα με τα παραπάνω. Οφείλουν δε, όπως αναφέρει, να αναζητήσουν τυχόν περιπτώσεις για τις οποίες εσφαλμένα εφαρμόστηκε η ερμηνεία του σχετικού ακυρωθέντος εγγράφου.
