Μπορεί μια ταινία να είναι… καταραμένη; Φυσικά και όχι. Μπορεί να έχει γίνει κάποιο τραγικό λάθος; Ίσως. Μπορεί να αγνοήθηκε μια φονική αλήθεια που οδήγησε στο θάνατο δεκάδες ανθρώπους; Φυσικά και ναι.
Συνηθίζεται κάθε φορά που έρχεται το Πάσχα να διαβάζουμε για τον «καταραμένο» ρόλο του Ιησού που μόνο προβλήματα ή ακόμα και θανάτους ηθοποιών προκαλεί. Με μια προσεκτικότερη ματιά, ωστόσο, θα δούμε πως τίποτα το υπερφυσικό δεν υπάρχει. Ατυχήματα γίνονται στα γυρίσματα πολλών ταινιών. Ίσως στις περισσότερες. Αυτό που έγινε, ωστόσο, σε μια αμερικάνικη ταινία του 1956 ξεπερνάει κάθε φαντασία. Όχι για κάποιο… υπερφυσικό λόγο αλλά γιατί τα νούμερα σοκάρουν!Πρόκειται για την ταινία «The Conqueror» με τον αξέχαστο Τζον Γουέιν! Στην Ελλάδα ο τίτλος ήταν «Ο Δαίμων της Ασίας» αλλά λογικά ελάχιστοι θα είναι όσοι την έχουν δει. Όχι επειδή είναι παλιά αλλά επειδή έχει μείνει στην ιστορία ως μια από τις χειρότερες ταινίες που έχουν γυριστεί στο Χόλιγουντ.
Και να σκεφτεί κανείς πως προκειμένου να ολοκληρωθούν τα γυρίσματα αυτής της ταινίας περίπου 200 άνθρωποι εκτέθηκαν σε φονικά ποσοστά ραδιενέργειας με αποτέλεσμα ο καρκίνος να θερίσει τους συντελεστές της.
Μια πολλά υποσχόμενη ταινία που… «πάτωσε»
«Παλεύω. Αγαπάω. Κατακτώ… σαν βάρβαρος»! Αυτά ήταν τα λόγια που κυριαρχούσαν στην διαφημιστική αφίσα μιας ταινίας που το 1956 ήταν από τα δυνατά χαρτιά της κινηματογραφικής χρόνιας. Η εταιρεία ήθελε ένα δυνατό καστ για να τραβήξει τα βλέμματα και το κατάφερε.
Παραγωγός της ταινίας ήταν ο επιχειρηματίας και μεγιστάνας, Χόγουαρντ Χιους οποίος δεν δίστασε να βάλει το χέρι βαθιά στην τσέπη. Τους πρωταγωνιστικούς ρόλους «κρατούσαν» ο σπουδαίος Τζον Γουέιν και η πανέμορφη η Άγκνες Μούρχεντ, ενώ σκηνοθέτης της ταινίας ήταν ο εξαιρετικός Ντικ Πάουελ.
Για πολλούς η επιτυχία της ταινίας, που περιέγραφε επί της ουσίας την ερωτική σχέση του Τσέκις Χαν με την κόρη του θανάσιμου εχθρού του, ήταν δεδομένη!
Παρά τις ελπίδες για την δημιουργία ενός συγκλονιστικού φιλμ, ωστόσο, η ταινία… «πάτωσε»! Το κοινό της γύρισε την πλάτη και οι κριτικοί της έδωσαν την χαριστική βολή. Είναι ενδεικτικό πως εκείνη την χρονιά, το 1956, ήρθε 11η στις εισπράξεις ενώ λίγα χρόνια αργότερα φιγουράρισε ψηλά στη λίστα με τις 50 χειρότερες ταινίες όλων των εποχών στο Χόλιγουντ.
Μικρό το κακό για τους Τζον Γουέιν και Άγκνες Μούρχεντ οι οποίοι δεν επηρεάστηκαν καθόλου από την παταγώδη αποτυχία του κινηματογραφικού εγχειρήματος αφού ήταν ήδη γνωστοί και αγαπητοί στους σινεφίλ.
Το πιο λάθος μέρος για να γυριστεί μια ταινία
Όπως ήδη έχει αναφερθεί οι παραγωγοί και οι χρηματοδότες της ταινίας είχαν στηρίξει πολλά πάνω στο συγκεκριμένο εγχείρημα και ήθελαν πραγματικά το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Με δεδομένο πως το φιλμ εξιστορούσε ένα φανταστικό κομμάτι της ζωής του Τσέκις Χαν το τοπίο που θα γινόντουσαν τα γυρίσματα θα έπρεπε να θυμίζει… τα βάθη της Ασίας. Για το μεγαλύτερο μέρος των εξωτερικών γυρισμάτων, λοιπόν, επιλέχθηκε μια τοποθεσία κοντά στην πόλη Σεντ Τζορτζ της Γιούτα.
Πρόκειται για μια σχετικά απομακρυσμένη περιοχή η οποία περιβαλλόταν από έρημο. Τι πιο ιδανικό, λοιπόν; Κι όμως…
Σε απόσταση μικρότερη των 200 χιλιομέτρων υπήρχε ένα ιδιαίτερο πεδίο βολής. Εκεί για τουλάχιστον 10 χρόνια ο αμερικάνικος στρατός έκανε δοκιμαστικές ρίψεις νέων πυρηνικών όπλων! Οι συγκεντρώσεις ραδιενέργειας ήταν μεγάλες αλλά κανείς από τους υπεύθυνους δεν έδειξε να παίρνει σοβαρά τις προειδοποιήσεις των επιστημόνων.
Οι άγονοι λόφοι γύρω από την περιοχή που γινόντουσαν τα γυρίσματα ήταν καλυμμένοι από ραδιενεργή σκόνη. Οι μετρήσεις που έγιναν από ειδικούς έστελνα σήματα κινδύνου τα οποία κανείς δεν εξέλαβε σοβαρά.
Για να καταλάβει κανείς σε τι βαθμό εκτέθηκαν οι συντελεστές της ταινίας σε ραδιενεργές ουσίες αρκεί να αναφερθεί πως σύμφωνα με μετρήσεις επιστημόνων η περιοχή που το 1955 έγιναν τα γυρίσματα δυνητικά παρέμενε επικίνδυνα μολυσμένη μέχρι και το 2007!
Αρχεία του στρατού των ΗΠΑ αποδεικνύουν πως σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950 έγιναν πάνω από 100 πυρηνικές δοκιμές στην περιοχή ενώ μόλις δυο χρόνια πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα, το 1953, έγιναν 11!
Οι προειδοποιήσεις πολλές αλλά κανείς δεν έδωσε σημασία σε αυτές…
Ο καρκίνος θέρισε τους συντελεστές του «Κατακτητή»
Με αυτά και με αυτά η ταινία γυρίστηκε, πάτωσε και όλοι ήθελαν γρήγορα- γρήγορα να ξεχάσουν αυτή την περιπέτεια. Μέχρι που το «κτήνος» της ραδιενέργειας άρχισε να αφήνει τα σημάδια του πάνω στα σώματα των συντελεστών της ταινίας.
Συνολικά περίπου 220 άνθρωποι απασχολήθηκαν στα εξωτερικά γυρίσματα της ταινίας στην περιοχή του Σεντ Τζορτζ της Γιούτα. Από αυτούς μέσα στα επόμενα χρόνια είχαν νοσήσει οι 91! Οι 46 δεν τα κατάφεραν και πέθαναν. Ανάμεσα σε αυτούς τόσο οι δυο πρωταγωνιστές όσο και ο σκηνοθέτης της ταινίας.
Η Σούζαν Χέιγουορντ, περίπου 15 χρόνια μετά το φιλμ διαγνώσθηκε με όγκο στον εγκέφαλο. Η μάχη αποδείχθηκε άνιση και σύντομη. Πέθανε τελικά το 1975, σε ηλικία μόλις 57 ετών.
Η ιστορία του αξέχαστου Τζον Γουέιν είναι πιθανότατα πιο συγκλονιστική. Ο πιο… διάσημος καουμπόι της εποχής έφυγε χτυπημένος από καρκίνο (αρχικά του πνεύμονα και μετά του στομάχου) στα 72 του χρόνια. Όταν νόσησε ήδη ήταν πολλοί οι συντελεστές που είτε είχαν πεθάνει από καρκίνο, είτε τον είχαν νικήσει. Εκείνος, ωστόσο, ουδέποτε παραδέχθηκε πως ευθύνεται η ραδιενέργεια για ότι έπαθε. Πάντα κατηγορούσε το τσιγάρο καθώς όπως έλεγε «είναι φυσιολογική εξέλιξη για κάποιον που καπνίζει 5 και 6 πακέτα τσιγάρα την ημέρα».
Οι δυο γιοι του ηθοποιού, ωστόσο, έλεγαν πως ο πατέρας τους κατηγορεί το τσιγάρο και όχι την ραδιενέργεια επειδή ως «πατριώτης και αντικομμουνιστής» δεν μπορούσε να ρίξει το φταίξιμο στα όπλα που δοκιμάζονταν για να προστατεύσουν τις ΗΠΑ από τον… Σοβιετικό κίνδυνο!
Το συγκλονιστικό στην ιστορία είναι πως για να αποδείξουν οι γιοι του Γουέιν πως το μέρος που έγιναν τα γυρίσματα ήταν μολυσμένο από ραδιενέργεια πήγαν πολλές φορές και οι ίδιοι εκεί με ειδικά μηχανήματα για να ελέγξουν την ακτινοβολία. Λίγο καιρό αργότερα διαγνώσθηκαν και οι δυο με όγκους σε διάφορα σημεία του σώματός τους. Για καλή τους τύχη, ωστόσο, ήταν καλοήθεις και αφαιρέθηκαν χειρουργικά!
Παραγωγός της ταινίας ήταν ο επιχειρηματίας και μεγιστάνας, Χόγουαρντ Χιούς. Σύμφωνα με φήμες ήταν ο πρώτος άνθρωπος που ενημερώθηκε για την επικινδυνότητα της περιοχής αλλά δεν έδειξε να ανησυχεί και καθησύχασε τους πάντες πως τίποτα κακό δεν πρόκειται να συμβεί.
Ίσως αυτή η συμπεριφορά του και οι Ερινύες που τον κατεδίωκαν, σύμφωνα με έναν άλλο αστικό μύθο, να ήταν η αιτία που προς τα τέλη της δεκαετίας του 1970 ξόδεψε πάνω από 12 εκατ. δολάρια προκειμένου να αγοράσει όλα τα αντίγραφα της ταινίας που είχαν κυκλοφορήσει. Τελικά, η εταιρεία παραγωγής Paramount, που «μυρίστηκε» λαβράκι με τον ντόρο που είχε δημιουργηθεί τον πλησίασε και τον πλήρωσε αδρά προκειμένου να αγοράσει τα δικαιώματα της ταινίας και το αρχικό φιλμ. Σε κάθε περίπτωση πάντως αυτή ήταν η τελευταία ταινία στην οποία ο Χιούς ανέλαβε την παραγωγή.
Ποτέ δεν αποδείχθηκε ο συσχετισμός του μέρους με τους δεκάδες καρκίνους. Οι επιστήμονες που κλήθηκαν να «ερευνήσουν» την υπόθεση, ωστόσο, τόνισαν πως οι αριθμοί είναι συγκλονιστικοί και σίγουρα δεν μπορεί να υπάρχει κάτι το… υπερφυσικό!
